ULUSLARARASI ÖRGÜTLER

Kuruluşunu takiben kimi bölge ülkeleri de üye olma niyetlerini ilan etmiş ve uzun süre de “gözlemci üyelik” statüsüyle ŞİÖ’nün kimi çalışmalarına katılmıştır. Bunlardan Hindistan ve Pakistan 9 Haziran 2017’de örgüte katılmış ve böylece ŞİÖ’nün üye sayısı sekize ulaşmıştır.

Bağımsız Devletler Topluluğu 1991 yılında kurulmuştur.

Polonya, BDT’ye üye ülkelerden biri değildir.

Azerbaycan, Şangay İşbirliği Örgütü’ne üye değildir.

İslam Konferansı Örgütü, 2011 yılında İslam İşbirliği Örgütü adını almıştır.

Moğolistan, İslam İşbirliği Örgütü’ne üye değildir.

Arap Birliği 1945 yılında kurulmuştur.

Arap Birliği’nin merkezi Kahire’dedir.

Birleşik Arap Emirlikleri Arap Birliği’nin kurucu ülkelerinden biri değildir.

Mısır, İsrail’le 1979 yılında imzaladığı anlaşma nedeniyle Arap Birliği’nden çıkarılmıştır.

Daha önce BDT’ye üyeyken, daha sonra üyelikten çıkan devlet Gürcistan’dır.

Genel olarak, o dönemde BDT’yi oluşturan cumhuriyetler arasında kesintisiz bağlar kurmak bir zorunluluktur. Her şeyden önce merkezî ekonominin getirdiği bir zorunluluk, ikincisi siyasi açıdan da bir zorunluluktu. Üçüncü olarak toplumsal açıdan da bir zorunluluk olduğu ve son olarak da askerî açıdan yaşanan zorunluluktan söz etmek mümkündür. Coğrafi konumun direkt olarak zorlayıcı bir etkisi yoktur.

2008’de Rusya Federasyonu ile yaşanan çatışmanın ardından18 Ağustos 2009’da Gürcistan BDT’den ayrılması topluluğun bütünlüğüne yönelik çok ciddi bir darbe niteliğini taşımaktadır.

Çözüm: Çin, yaygın görüşe göre binlerce yıldır içinde durduğu kabuğu kırmaya ve ekonomik ve hatta siyasi olarak sınırlarının dışıyla aktif olarak ilgilenmeye başlamıştır. Bölgesinden başlayarak uluslararası sahada varlık göstermeye başlamasının tartışmasız en önemli nedenlerinden birisi, yeni ekonomi politikaları için gerekli hammadde ve pazar arayışıdır.

Örgüt, “Şangay Ruhu” olarak atıf yapılan kurucu ilkelerini, karşılıklı güven, karşılıklı fayda, dayanışma, kültürel farklılığa saygı ve ortak bir geleceğe yönelme olarak belirtmektedir. Örgütün dış ilişkilerinin esası da bağlantısız ilkeleri esas alma, kimseyi hedef almama ve açıklıktan yana olma olarak sıralanmaktadır.

2008’de “örgütün amaç ve ilkelerini paylaşan ve karşılıklı yarar ilkesine dayalı ilişkiler tesis etmek isteyen devlet ya da örgütler” için “Diyalog Partneri” statüsü ihdas edilmiştir.

Bölgesel Anti-Terör Yapısının ana çalışma konuları, “ayrılıkçılık” ve “dinî köktencilik”le birlikte 2006’da ilan edilen politika çerçevesinde uyuşturucu kaçakçılığıyla mücadeleyi de kapsayacak şekilde genişletilen “terörle mücadele” olarak tanımlanmıştır.

Başta Filistin sorunu olmak üzere çeşitli temel sorunların olası çözüm biçimi ve zemini konusunda kurucuları ve üyeleri arasında oluşan ya da gün yüzüne çıkan görüş farklılıkları, belki de üyelerinin “ortak çıkar ve değerleri” düşünüldüğü kadar fazla olmadığı için, örgütün uluslararası siyaset bir yana bölgede de çok etkin olamamasına neden olmuştur.

Biri “geniş Orta Doğu” coğrafyasında kurulan bölgesel bir örgüt olmasına, diğeriyse tüm dünyadan üyeliğe açık uluslararası bir örgüt olmasına rağmen Arap Birliği ile İslam İşbirliği Örgütü hep karşılaştırılmakta ve birlikte ele alınmaktadır. Bunun temel nedeni, Arap Birliği’nin Mısır merkezli seküler, sosyalist ve Pan-Arabist akımı, İslam İşbirliği Örgütünün ise Suudi Arabistan merkezli ümmetçi akımı temsil ettiğinin düşünülmesi ve iki örgütün de İsrail-Filistin sorununun da etkisiyle doğrudan Orta Doğu siyaseti açısından akla gelmesi olsa gerektir.

Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği (SSCB) kuruluş tarihi 1922’dur.