ULUSLARARASI ÖRGÜTLER

Doğru yanıt C seçeneğidir.

Doğru yanıt E seçeneğidir.

Doğru yanıt E seçeneğidir.

Dünya üzerinde IMF, Dünya Bankası veya Dünya Ticaret Örgütü gibi küresel düzeyde faaliyet gösteren örgütlerin yanında, bölgesel düzeyde faaliyet gösteren ekonomik işbirliğini veya ekonomik bütünleşmeyi (entegrasyonu) amaçlayan uluslararası örgütler de bulunmaktadır. Bölgesel ekonomik işbirliği örgütleri, üyeleri arasında ekonomik-siyasi konularda işbirliğini, taraflar arasında ticareti serbestleştirmeyi-geliştirmeyi ve ortak hareket edilebilecek noktalar üzerinde çalışmayı amaçlarlar.

GATT/DTÖ kurallarına göre ticarette ayrımcılık yasaklanmıştır ve DTÖ üyeleri belirli bir ürünün ithalatında bir ülkeye gümrük tarifesi ve avantajlı koşullar sağlıyorsa diğer üyeler de bu avantajlı durumdan yararlanırlar: En çok kayrılan ülke (most favored nation, MFN) kuralı. Ancak tercihli ticaret rejimi yaratan bölgesel ticaret anlaşmaları bu kuralın istisnası olarak kabul edilmektedir.

Güney Ortak Pazarı (Southern Common Market: MERCOSUR), 1991 yılında Arjantin, Brezilya, Paraguay ve Uruguay tarafından Asuncion Antlaşması’nın imzalanmasıyla kurulmuştur.

DTÖ’nün izin verdiği bir diğer tercihli ticaret düzenlemesi
ise gelişmiş ülkelerin az gelişmiş ülkelerden yaptığı ithalata Genelleştirilmiş Tercihler Sistemi (Generalized System of Preferences) kapsamında tek taraflı tavizler sağlamasıdır. Bu tip anlaşmalar önceleri sadece mal ticaretini kapsıyorken, günümüzde hizmetler ticareti, karşılıklı yatırımların teşviki, fikri mülkiyet hakları gibi alanları da kapsayacak şekilde kapsamı genişletilmiştir.

1964 yılında Kamerun, Gabon, Orta Afrika, Çad ve Kongo tarafından Orta Afrika Gümrük ve Ekonomik Birliği (UDEAC) kurulmuştur.

Avrupa kıtasındaki en önemli ekonomik bütünleşme hareketi Avrupa Birliği’dir. 1957 yılında Roma Antlaşmalarıyla kurulan AET’nin dışında kalmayı tercih eden İngiltere, diğer Avrupa ülkelerinden Avusturya, Danimarka, Norveç, Portekiz, İsveç ve İsviçre ile serbest ticaret bölgesi kurarak adeta kıtada alternatif bir ticaret bloğu yaratmıştır.

ASEAN kurucu ülkeleri Endonezya, Malezya, Filipinler, Singapur ve Tayland’tır.

Günümüzde AB üyesi olmayan ama refah seviyesi oldukça yüksek olan Norveç ve İsviçre ile küçük ülkeler İzlanda ve Lihtenştayn kurdukları serbest ticaret bölgesi aracılığıyla AB gibi uluslarüstü bütünleşme modeline kısmen entegre olmuşlardır.

4 Ocak 1960 tarihinde imzaladıkları Stockholm Sözleşmesi ile Avrupa Serbest Ticaret Birliği (European Free Trade Association: EFTA)’ni kurmuşlardır. EFTA ile üye ülkeler kendi aralarındaki ticarette gümrük vergileri ve diğer engelleri tamamen kaldırmayı öngörmüşlerdir. Ticaretin serbestleştirilmesi sadece sanayi ürünleri için hedeflenmiş, Danimarka, Norveç ve Portekiz gibi oldukça gelişmiş tarım ve balıkçılık sektörüne sahip
ülkeler olmasına rağmen tarım ve balıkçılık özellikle serbest ticaretin kapsamı dışında bırakılmıştır. EFTA bir serbest ticaret anlaşması olduğu için üye ülkeler arasında üretim faktörü hareketliliğini de öngörmemiştir. Ayrıca EFTA’ya taraf ülkeler üçüncü ülkelere karşı bağımsız bir dış ticaret politikası izlemeye devam etmişlerdir.

EFTA, üye ülkeler arasındaki ticareti düzenleyen EFTA Sözleşmesi, AB ile ilişkilerin dayandığı Avrupa Ekonomik Alanı (AEA) Anlaşması ve üçüncü ülkelerle imzalanan STA’lar olmak üzere üç alanın yönetiminden sorumludur. Bunlar içinden
Avrupa Ekonomik Alanı’na İsviçre katılmamıştır.

EFTA Soğuk Savaş’ın bitmesinin ardından, bir taraftan daha sonra AB üyesi olacak Merkez Doğu Avrupa Ülkeleri ile diğer taraftan da Türkiye, İsrail, Fas, Filistin gibi ülkelerle STA’lar imzalamıştır.

ulusal pazarlarını genişletmeyi ve kendi aralarındaki ticaretin önündeki
engelleri aşama aşama kaldırarak sonuçta bir gümrük birliği kurmayı hedefleyen Arjantin, Brezilya, Uruguay, Paraguay, Meksika, Şili ve Peru 1960 yılında imzalanan Montevideo Anlaşması ile Latin Amerika Serbest Ticaret Bölgesi: LAFTA’yı kurmuşlardır. LAFTA’ya sonradan Kolombiya ve Ekvador   (1961), Venezuela (1966) ve Bolivya (1967) dahil olmuştur. Küba’nın başvurusu ise reddedilmiştir.

Kuruluş anlaşması gereği tüm Latin Amerika ülkelerinin üyeliğine açık olan ALADI, Latin Amerika’daki bütün çok taraflı ticaret anlaşmalarının ve diğer bölgesel entegrasyonların şemsiye örgütüdür. LAFTA’nın ALADI’ye dönüşümü, Latin Amerika’daki ekonomik entegrasyon sürecine yeni bir ivme kazandırmıştır. ALADI’nin yönetiminde en üst karar organı Bakanlar Konseyi’dir.

Verilen seçenekler arasında günümüzde yalnızca Norveç EFTA üyesidir. Doğru yanıt C şıkkıdır.

1995 yılında NAFTA içi ticaret hacmi 330 milyon dolar iken 2015 yılında 1.5 trilyon dolara yükselmiştir. Doğru yanıt A şıkkıdır.

Küba'nın LAFTA'ya başvurusu reddedilmiştir. Doğru yanıt E şıkkıdır.

1999 yılında Küba’nın, 2012 yılında Panama’nın katılımıyla ALADI’nin üye sayısı 13 olmuştur. Doğru yanıt B şıkkıdır.