ULUSLARARASI ÖRGÜTLER

Birleşmiş Milletler (BM) örgütü, türünün ikinci örneğidir. Sınırlı amaçlara yönelik uluslararası örgütlerin kurulması, 1865 Evrensel Posta Birliği’ne (günümüzde Uluslararası Telekomünikasyon Örgütü) kadar gider. Ancak “uluslararası işbirliğini geliştirmek ve barış ve güvenliği sağlamak” amacıyla kurulan ilk uluslararası örgüt, 1919’da Birinci Dünya Savaşı’nın ardından kurulan Milletler Cemiyeti (MC) örgütüdür. Yanıt C'dir.

Birleşmiş Milletler terimini ortaya atan ABD Başkanı Roosevelt olmuştur ve daha sonra 1945 San Francisco Konferansı’nda vefat etmiş olan Roosevelt’e ithafen örgütün ismi olarak kabul edilmiştir. Yanıt D'dir.

Birleşmiş Milletler uluslararası hukuka uygun olarak devletler arasında yapılan bir antlaşmayla kurulmuş hükümetler arası bir örgüttür. Amaçları belirleyen 1. maddesindeki hedeflere ulaşmak üzere üyeler arasında işbirliği öngörür. Örgütün üye devletleri bağlayıcı karar verme yetkisi kurucu antlaşmasında sayılan durumlarla sınırlıdır. Ancak 51 olan kurucu üye sayısının zaman içinde 193’e yükselmesi, bağımsız devletlerin hemen hemen tamamının üye olması, örgütün bütün dünya devletleri arasında iletişim ve etkileşime olanak sağlayan bir yapıya sahip olması, amaçlarının buna uygun olarak kapsayıcı ve geniş bir biçimde belirlenmiş olması, bağlayıcı karar veremediği kimi durumlarda duruma uygun çözümler geliştirebilecek esnekliğe sahip olduğunu göstermesi, uluslararası hukukun geliştirilmesini bir amaç olarak belirlemesi gibi özellikleri nedeniyle, bağlayıcı karar verme durumunda olmadığı kimi durumlarda dahi organlarının karar ve tutumlarının dikkate alınması sonucunu getirmiştir. Yanıt B'dir.

Örgütün amaçlarını belirleyen birinci maddesidir. Örgütün en başta gelen amacının, 1. maddede ilk sırada sayılan uluslararası barış ve güvenliği korumak olduğuna kuşku yoktur. Diğer amaçlar şöyle sıralanmıştır:
Ulusların hak eşitliği ilkesine ve self-determinasyon hakkına saygı üzerine kurulmuş dostça ilişkiler geliştirmek ve dünya barışının sağlamlaştırılması için elverişli her türlü önlemi almak; ekonomik, toplumsal, düşünsel ve insancıl nitelikteki sorunları çözerek ırk, cins, dil veya din farkı gözetmeksizin herkesin insan haklarına ve temel özgürlüklerine karşı saygıyı geliştirerek ve teşvik ederek uluslararası işbirliğini geliştirmek; ulusların ortak amaçlara doğru harcadıkları çabaların uyumlaştığı bir merkez olmak. Yanıt A'dır.

1945’te 51 devletle kurulan BM’nin 2017 itibariyle 193 üyesi bulunmaktadır. Kurucu üyeler dışında yeni üye kabulü, Güvenlik Konseyi’nin vetoya tabi bir oylamayla tavsiyesi üzerine Genel Kurul’un 2/3 oy çokluğu ile kabulüyle gerçekleşmektedir. Yanıt C'dir.

Genel Kurul, tüm üye devletlerin temsil edildiği ve birer oya sahip olduğu en genel katılımlı organdır. Üye ülkelerin egemen eşitliği ilkesinin en iyi ortaya çıktığı organdır. Devletler, Genel Kurul çalışmalarına beşten fazla temsilciyle katılamazlar. Genel Kurul her yıl olağan toplantısını EylülAralık ayları arasında yapar. Gereksinim doğması halinde bu dönem dışında olağanüstü toplantı da yapabilir. Her oturum süresi için bir başkan seçilir. Gündeminin oluşturulması ve kararlarının hazırlanması süreci, Genel Kurul’a bağlı alt organlarda toplantıdan önce gerçekleşir. Bu komiteler şunlardır: 

• Siyasi İşler ve Güvenlik Komitesi 

• Ekonomik ve Mali İşler Komitesi 

• Toplumsal, İnsancıl ve Kültürel İşler Komitesi 

• Vesayet İşleri Komitesi 

• İdari İşler ve Bütçe Komitesi 

• Hukuk İşleri Komitesi 

• Özel Siyasi Komite.

Yanıt E'dir.

Ekonomik ve Sosyal Konsey (ECOSOC) örgütün ekonomik, toplumsal ve kültürel konulardaki çalışmasını yürütmek üzere düşünülmüş ve Dumbarton Oaks önerilerinde olmadığı halde San Francisco Konferansı’nda küçük devletlerin isteği üzerine kurulmuş bir ana organdır. ECOSOC, dünya üzerinde barışın tesis edilebilmesi amacı çerçevesinde çatışma çıkmasına neden olabilecek ekonomik ve toplumsal sorunların ortadan kaldırılması için faaliyet göstermektedir. Yanıt B'dir.

Kuvvet kullanmanın yasaklanması, meşru savunmayı doğal bir istisna olarak içerir. Meşru savunma hakkının kapsamı kısıtlanabilir ama bu hak tamamıyla yok edilemez. Meşru savunma hakkının var olduğunun özel bir maddeyle kabulü de gerekmez. Haksız bir saldırı karşısında devletlerin kendilerini savunma hakları hiçbir zaman tartışılmamıştır. BM Antlaşması da meşru savunmanın bu niteliğini, bunun doğal bir hak olduğunu belirterek kabul etmektedir. BM Antlaşması’nın meşru savunmaya ilişkin hükmü olan 51. maddeye göre, “bu Antlaşma’nın hiçbir hükmü, Birleşmiş Milletler Üyelerinden birinin silahlı saldırıya hedef olması halinde, Güvenlik Konseyi uluslararası barış ve güvenliğin korunması için gerekli önlemleri alıncaya dek, bu üyenin doğal olan bireysel ve meşru savunma hakkına halel getirmez.” Yanıt E'dir.

Barış güçleri ilke olarak yerleştirileceği devletten izin alınarak yerleştirilir. Bu rıza geri alınırsa barış gücü de geri çekilir. İlke olarak Konsey’in 5 sürekli üyesinden asker alınmaz. Yanıt D'dir.

Türkiye Almanya ve Japonya’ya savaş ilanı koşulunu 23 Şubat 1945’te, BM Bildirisi’ne katılma koşulunu da 24 Şubat 1945’te yerine getirerek 25 Nisan 1945’te ABD’de San Francisco’da yapılan kurucu konferansa davet edildi ve böylece kurucu 51 devletten biri oldu. Konferans sırasındaki görüşleri orta büyüklükte bir devlet olarak çoğunlukla birlikte hareket etmek oldu. 1960’ların başına kadar da müttefik olduğu Batı’yla birlikte hareket etti. Ancak Kıbrıs sorununun BM gündemine 1955’ten itibaren girmesi ve müttefiklerini istediği gibi yanında görememesi nedeniyle bu tutumunu bıraktı. 1970 ve 1980’ler BM’nin de geri planda kaldığı, beklenen etkinliği gösteremediği bir dönemdi. 1990 sonrasında ise ideolojik bloklaşmanın sona erip BM’den beklentilerin artmasıyla birlikte Türkiye de örgütte daha faal bir üye olarak yer almaya başladı. Yanıt C'dir.

Birleşmiş Milletler’in ana organları; Genel Kurul, Güvenlik Konseyi, Ekonomik ve Sosyal Konseyi, Vesayet Konseyi'dir. Ombudsman değildir.

Güvenlik Konseyi'nin olumlu tavsiyesi üzerine Genel Kurul'da üyelik kabul edilir

Örgütün temel amacı uluslararası barış ve güvenliğin korunmasıdır.

Serbest ticaret Dünya Ticaret örgütü'nün temel amaçları arasında yer alır.

Almanya daimi 5 ülkeden birisi değildir.

Cevap; Devletler bir bildirimde bulunarak Divan’ın zorunlu yargı yetkisini önceden kabul edebilirler, Başka bir uluslararası antlaşmanın bir uyuşmazlığa ilişkin UAD’ı yetkili kılması durumunda, o hükme çekince koymamış devletler doğan uyuşmazlıklar için UAD’ın yetkisini kabul etmiş olurlar, Devletler bir uyuşmazlık çıktıktan sonra aralarında tahkimname adı verilen bir antlaşma yaparak, sorunu Divan’a götürebilirler ve Divan’ın yargı yetkisini bu yollardan herhangi biriyle tanımamış olan bir devlet, uyuşmazlığın tarafı olan diğer devletin, tek taraflı olarak UAD’a başvurması durumunda, eğer Divan önüne gidip uyuşmazlığın özüne ilişkin olarak, kendi görüşlerini savunursa, sadece o dava için yargı yetkisini kabul etmiş olur. Bu nedenle, istenen seçenek, (e) seçeneğinde belirtilen ''Devletler, herhangi bir bildirimde bulunmadan, Divan’ın zorunlu yargı yetkisini, kabul etmeyebilirler'' seçeneğidir.

BM ile MC, dünya savaşları sonrasında kurulmalarıyla ve uluslararası barış ve güvenliği korumayı amaç edinmeleriyle birbirlerine benzer. Ancak benzerliklerinden çok farklılıkları göze çarpar. MC açıkça bu amacı gerçekleştirmekte başarısız olmuştur, çünkü İkinci Dünya Savaşı çıkmıştır. BM ise en azından bu boyutta bir silahlı çatışmanın çıkmaması nedeniyle başarılı sayılabilir. Kuruluşlarındaki en önemli farklılık ise, MC’nin kuruluşunda ABD ve Sovyetler Birliği yokken, BM’nin kuruluşunda her ikisinin de kurucu ve Güvenlik Konseyi’nin beş sürekli üyesinden biri olarak yer almalarıdır.

Birleşmiş Milletler terimini ortaya atan ABD Başkanı Roosevelt olmuştur ve daha sonra 1945 San Francisco Konferansı’nda vefat etmiş olan Roosevelt’e ithafen örgütün ismi olarak kabul edilmiştir.

1945’te 51 devletle kurulan BM’nin 2017 itibariyle 193 üyesi bulunmaktadır.

1945’te 51 devletle kurulan BM’nin 2017 itibariyle 193 üyesi bulunmaktadır.