ULUSLARARASI ÖRGÜTLER

BM Antlaşması’nda üyelikten ayrılma hükmü yer almamaktadır. Ancak dileyen devletin ayrılabileceğine kuşku yoktur. Üyeliğin askıya alınması ve üyelikten çıkarma ise mümkündür. BM ilkelerini sürekli olarak çiğneyen devletlerin üyeliği, 5. maddeye göre, Güvenlik Konseyi’nin tavsiyesi ve Genel Kurul’un 2/3 oy çokluğu ile askıya alınabilir. Bu kararı kaldırma yetkisi Güvenlik Konseyi’ne aittir. Üyelikten çıkarma da 6. maddeye göre aynı biçimde gerçekleşir. Ancak bugüne kadar örneği görülmemiştir.

BM’nin bu amaçlara ulaşmak için uyacağı ilkeler ise 2. maddesinde 7 paragrafla ifadesini bulmaktadır. Bu ilkeler, sadece örgüt olarak BM’nin değil, tüm devletlerin uyması gereken temel ilkeler niteliğindedir.

I. Devletlerin egemen eşitliği

II. Üyelerin örgütün girişimlerine her türlü yardımı yapacakları

III. BM Antlaşması’ndan doğan yükümlülükeri iyi niyetle yerine getirmeleri

IV. Kuvvet kullanma yasağı

Birleşmiş Milletler örgütünün amaçları:

Uluslararası barış ve güvenliği korumak

Ulusların hak eşitliği ilkesine ve self-determinasyon hakkına saygı üzerine kurulmuş dostça ilişkiler geliştirmek

Dünya barışının sağlamlaştırılması için gerekli her türlü önlemi almak

Ortak amaçlara doğru harcanan çabaların uyumlaştığı bir merkez olmak

Gündeminin oluşturulması ve kararlarının ha- zırlanması süreci, Genel Kurul’a bağlı alt organlarda toplantıdan önce gerçekleşir. Bu komiteler şunlardır:

Özel Siyasi Komite.

BM bir hükümetler arası uluslararası örgüttür. Yani üye devletler arasında işbirliğini amaçlar. Ancak bu hiç bağlayıcı karar alamadığı anlamına gelmez. Örgüt’ün altı ana organı vardır. Hepsi de çeşitli düzeylerde bağlayıcı kararlar alabilirler.

BM Antlaşmasının 7. maddesine göre örgütün altı ana organı vardır: Genel Kurul, Güvenlik Konseyi, Ekonomik ve Sosyal Konsey, Vesayet Konseyi, Uluslararası Adalet Divanı ve Sekreterlik.

Genel sekreterliğe, Batı Avrupa’dan eski Portekiz başbakanı ve 10 yıldan uzun süredir BM mülteciler yüksek komiseri olan Antonio Guterres seçilmiştir. Genel Sekreter uluslararası barış ve güvenliği tehlikeye sokacağına inandığı her konuda Güvenlik Konseyi’nin dikkatini çekebilir.

Vesayet Konseyi bugün işlevsiz kalmış bir ana organdır. Amacı, vesayet altındaki topraklarda yaşayanların geliştirilmesi ve özerklik ya da bağımsızlık kazanmak üzere ilerlemelerinin sağlanması olarak belirlenmiş olan vesayet sistemini yürütmek üzere tasarlanmıştır. Ancak uygulamada self-determinasyon sorunlarını Genel Kurul kendisi ele almış ve asıl hedefin bağımsızlık olduğunu belirlemiştir. Vesayet sistemi altında olmayan ve XI. Bölümde düzenlenen özerk olmayan topraklar için de aynı hedefi koymuştur. Bunun sonucunda Vesayet Konseyi daha çok devletlerden gelen raporları ve yönetilen topraklarda yaşayanlardan gelen şikayetleri dinlemekten ibaret bir iş yapmış, 1 Ekim 1994’te son BM vesayeti altındaki toprak olan Palau’nun da bağımsız olması üzerine 1 Kasım 1994’ten itibaren çalışmalarını askıya almıştır.

Türkiye tüm üyeliği boyunca Güvenlik Konseyinde dört kez sürekli olmayan üye olarak yer aldı. Bunlar:
• 1951-52

• 1954-55
• 1961
• 2009-2010 dönemleridir.

Ülkelere barış gücü yerleştirilen durumlar:

Ateşkes ve silah bırakışması anlaşmalarının gözetimi

Geçiş noktalarında ve sınır boyunca kontrol

Düşman güçleri arasına girmek

İç huzursuzluk olan ülkelerde hükümetin isteğiyle düzeni sağlamak

BM kontrolü altındaki bir bölgede bölgenin güvenlik ve savunmasına yardım etmek

Yerel güçlerin zararsız hale getirilmesine ve silahtan arındırılmasına yardım etmek

Plebisit veya seçim yapılacak bir bölgede güvenliği sağlamak

Sorunlu bölgelerde ya da afete uğrayan bölgelerde yardım operasyonu yürüten BM görevlilerini ve operasyonu korumak

Birleşmiş Milletler Bildirisi, o sırada hepsi bağımsız olmasa da aynı tarafta savaşan 26 ülke tarafından ilan edilmiş, daha sonra 21 ülke daha katılmıştır.

BM bir hükümetler arası uluslararası örgüttür. Örgüt’ün altı ana organı vardır ; Genel Kurul, Güvenlik Konseyi, Ekonomik ve Sosyal Konsey, Vesayet Konseyi, Uluslararası Adalet Divanı ve Sekreterlik ve Genel Sekreter

Genel Kurul’da BM’nin resmi dilleri olan İngilizce, Fransızca, İspanyolca, Rusça ve Çince konuşma yapılabilir. Bu dillerden birinde yapılan konuşmalar diğer dillere örgüt görevlileri tarafından çevrilir.

“Uluslararası işbirliğini geliştirmek ve barış ve güvenliği sağlamak” amacıyla kurulan ilk uluslararası örgüt, 1919’da Birinci Dünya Savaşı’nın ardından kurulan Milletler Cemiyeti (MC) örgütüdür.

1945’te 51 devletle kurulan BM’nin 2017 itibariyle 193 üyesi bulunmaktadır.

Kuruluşunda 11 üyeli olan Konsey, 1963’te yapılan değişiklikten bu yana 15 üyeye sahiptir. 15 üyenin 5’i P5 (Permanent Five) denilen sürekli üyelerdir. Bunlar, ABD, Rusya Federasyonu, Çin, Büyük Britanya ve Fransa’dır.

Ekonomik ve Sosyal Konsey, San Francisco Konferansı’nda küçük devletlerin isteği üzerine kurulmuş bir ana organdır. 3 yıl için seçilen 54 üyeden oluşur.

UAD her biri farklı uyruktan 15 yargıçtan oluşur. Görev süreleri 9 yıldır, ancak her 3 yılda bir yargıçların üçte birinin süresi dolar ve seçime gidilir. Divan üyelerinin dünya üzerindeki belli başlı hukuk sistemleri temsil edilecek biçimde seçilmesi gerekir.
Süresi dolan yargıç yeniden seçilebilir. Her BM üyesi devlet, Uluslararası Sürekli Hakemlik Mahkemesi’ndeki ulusal gruplarından bir kişiyi aday gösterebilir. Bu kişilerin, kendi ülkelerinde en üst yargı görevlerine gelebilecek özellikleri taşımaları ya da  uluslararası hukukta kabul edilmiş bir yetkinliğe sahip hukukçular olmaları gerekir. Seçim Genel Kurul’da ve Güvenlik Konseyi’nde ayrı ayrı oylamalarla yapılır ve her ikisinde de yeterli oyu alan kişi seçilmiş olur. Güvenlik Konseyi’ndeki oylamada veto yoktur ve 8 oy yeterlidir. Genel Kurul’daki oylamada ise oyların salt çoğunluğu aranır.

Genel olarak barış gücü operasyonları ikiye ayrılabilir: Gözlemci gruplar ve askeri güç içerenler. Gözlemci gruplar az sayıda kişiden oluşan ve görevi sorun olan yere gidip Genel Sekreter’e ve Güvenlik Konseyi’ne rapor vermek olan gruplardır. İlk üç yılda BM, Balkanlar, Yunanistan, Kore ve Endonezya’da bireyler yollayarak ya da komite ve komisyonlar kurarak araştırma ve rapor verme yöntemini kullandıysa da, gözlemcilik kurumu ilk kez 1948’de Filistin ve Keşmir’de kullanıldı.

Türkiye tüm üyeliği boyunca Güvenlik Konseyi’nde dört kez sürekli olmayan üye olarak yer aldı. Bunlar; 1951-52, 1954-55, 1961 ve 2009-2010 dönemleridir. 2015-2016 dönemi için bir kez daha 2011’de aday olduysa da bu seçimi kazanamamıştır.