Bölgesel Ekonomik Örgütler

Genellikle, coğrafi olarak birbirine yakın ve tarihsel olarak da yakın ilişkileri
olan ülkeler arasında kurulan bölgesel bütünleşmelerde öncelikle serbest dış ticaret ilkesinin yerleştirilmesi, daha sonra gümrük birliği ve ortak pazar aşamalarına geçilmesi amaçlanır. Bu ülkeler, serbest dış ticaret ile kendi pazar olanaklarının ötesinde daha geniş pazarlara ulaşmayı, gümrük duvarlarının indirilmesi ve/veya kaldırılması ile aralarındaki ticaret hacminin artmasını, yatırım ve işbirliği ilişkilerinin geliştirilmesini vb. hedeflerler.

Tercihli Ticaret Düzenlemesi (Preferential Trade Arrangement: PTA): Ekonomik bütünleşmenin en basit biçimidir. Tercihli ticaret anlaşmasıyla iki veya daha fazla ülke kendi aralarında belirli bazı ürünlerin ticaretinde, örneğin üçüncü ülkelere
göre daha düşük gümrük tarifesi uygulanarak, tercihli-ayrımcı bir ticaret düzeni oluşturulur.

Eğer üyeler arasında tüm mal ve hizmet ticaretinin önündeki engeller kaldırılmış, sermayenin ve emeğin serbest dolaşımı da sağlanmışsa ortak pazar (Common market) aşamasına geçilmiştir.

Avrupa kıtasındaki en önemli ekonomik bütünleşme hareketi Avrupa Birliği’dir.

Günümüzde ise EFTA üyesi olarak sadece İzlanda, Lihtenştayn, Norveç ve İsviçre bulunmaktadır.

Avrupa Ekonomik Alanı (AEA), AB üyesi ülkeler ile İzlanda, Lihtenştayn ve Norveç arasında malların, hizmetlerin, kişilerin ve sermayenin serbest dolaşımını öngörmektedir.

Kuzey Amerika Serbest Ticaret Anlaşması (The North American Free Trade Agreement: NAFTA) 1 Ocak 1994 tarihinde yürürlüğe girmiştir.

Anlaşma ile ABD, Kanada ve Meksika arasında, belirli sektörlerde ticaretin önündeki engellerin GATT kuralları çerçevesinde belirli bir süre içinde
tamamen kaldırılması öngörülmüştür.

Latin Amerika Entegrasyon Birliği: ALADI 1980 yılında İkinci Montevideo
Anlaşması ile kurulmuştur.

Tıpkı AB modelinde olduğu gibi üye ülkeler arasında ortak rekabet politikalarının, parasal birliğin, ortak ekonomi kurumlarının ve hatta siyasi birliğin
gerçekleştirilmesi MERCOSUR’un nihai hedefleri arasında yer almaktadır.

Günümüzde Topluluğa Bolivya, Ekvator, Kolombiya ve Peru üyedir. 

2002 Güney Afrika Durban Zirvesi’nde ise 53 ülkenin katılımıyla Afrika Birliği (AfB) resmen kurulmuştur.

AfB’nin kurumsal yapısı içinde Barış ve Güvenlik Konseyi kıtada çatışmaların önlenmesi ve çözümü görevini yürütmektedir. Konseyin temel görevleri;
• Bir üye ülkede savaş suçları, soykırım veya insanlığa karşı işlenen suçlar durumunda Birliğin müdahalesini önermek,
• Askeri darbeler gibi anayasaya aykırı yollardan hükümet değişikliği durumlarında yaptırım uygulamak,
• Demokrasinin gelişmesine yönelik insan haklarına saygılı uygulamaları takip etmek,
• Silahlı çatışma veya afet durumlarında insani yardım sağlamak olarak sıralanmıştır.

Afrika İnsan Hakları Sözleşmesi (Banjul Sözleşmesi) 1987 yılında kabul edilmiştir.

Afrika’daki bölgesel ekonomik örgütler içinde en güçlüsü Batı Afrika Devletleri Ekonomik Topluluğu (Economic Community of West African States:ECOWAS)’dur.

1999 yılında yine Kenya, Tanzanya ve Uganda tarafından Doğu Afrika Topluluğu (The East African Community: EAC) bir hükümetlerarası örgüt olarak kurulmuştur.

Orta Afrika Devletleri Ekonomik Topluluğu (Economic Community of Central African States: ECCAS) 1983 yılında kurulmuştur.

ASEAN kurucu ülkeleri Endonezya, Malezya, Filipinler, Singapur ve Tayland’tır.

Tayvan, Singapur, Hong Kong ve Güney Kore ekonomilerini tanımlamak için Asya
kaplanları kavramı kullanılır.

Rusya, Kazakistan ve Belarus Devlet Başkanları tarafından 29 Mayıs 2014 tarihinde imzalanan anlaşmayla Avrasya Ekonomik Birliği kurulmuştur.