ULUSLARARASI ÖRGÜTLER - Deneme Sınavı - 12

Biri “geniş Orta Doğu” coğrafyasında kurulan bölgesel bir örgüt olmasına, diğeriyse tüm dünyadan üyeliğe açık uluslararası bir örgüt olmasına rağmen Arap Birliği ile İslam İşbirliği Örgütü hep karşılaştırılmakta ve birlikte ele alınmaktadır. Bunun temel nedeni, Arap Birliği’nin Mısır merkezli seküler, sosyalist ve Pan-Arabist akımı, İslam İşbirliği Örgütü’nün ise Suudi Arabistan merkezli ümmetçi akımı temsil ettiğinin düşünülmesi ve iki örgütün de İsrail-Filistin Sorunu’nun da etkisiyle doğrudan Orta Doğu siyaseti açısından akla gelmesi olsa gerektir

Geçiş ekonomileri kavramı, sosyalizm uygulamasından vazgeçerek piyasa ekonomisi koşullarına göre yapılanmaya çalışan eski Doğu Bloğu ülkelerini tanımlamak için kullanılmaktadır

Ülke Kota    Pay     Oy         Pay
ABD 82.994 17,46 831.407 16,52
Japonya 30.821 6,48 309.670 6,15
ÇHC 30.483 6,41 306.294 6,09
Almanya 26.634 5,60 267.808 5,32
Fransa 20.155 4,24 203.016 4,03
İngiltere 20.155 4,24 203.016 4,03
İtalya 15.070 3,17 152.164 3,02
Hindistan 13.114 2,76 132.608 2,64
Rusya Fed. 12.904 2,71 130.502 2,59
Brezilya 11.042 2,32 111.884 2,22
Türkiye 4.659 0,98 48.050 0,95
Toplam 475.473 100 5.031.614 100

Genel Kurul, tüm üye devletlerin temsil edildiği ve birer oya sahip olduğu en genel katılımlı organdır. Üye ülkelerin egemen eşitliği ilkesinin en iyi ortaya çıktığı organdır. Devletler, Genel Kurul çalışmalarına beşten fazla temsilciyle katılamazlar. Genel Kurul her yıl olağan toplantısını EylülAralık ayları arasında yapar. Gereksinim doğması halinde bu dönem dışında olağanüstü toplantı da yapabilir. Her oturum süresi için bir başkan seçilir. Gündeminin oluşturulması ve kararlarının hazırlanması süreci, Genel Kurul’a bağlı alt organlarda toplantıdan önce gerçekleşir. Bu komiteler şunlardır: 

• Siyasi İşler ve Güvenlik Komitesi 

• Ekonomik ve Mali İşler Komitesi 

• Toplumsal, İnsancıl ve Kültürel İşler Komitesi 

• Vesayet İşleri Komitesi 

• İdari İşler ve Bütçe Komitesi 

• Hukuk İşleri Komitesi 

• Özel Siyasi Komite.

Yanıt E'dir.

1944 yılında kurulan Uluslararası İmar ve Kalkınma Bankası (International Bank for Reconstruction
and Development-IBRD), Dünya Bankası Grubu’nu oluşturan beş kuruluştan en büyüğüdür

BRIC ülkeleri Brezilya, Rusya Federasyonu, Hindistan ve Çin’i kastetmek için
kullanılır.

Ekonomik ve Sosyal Konsey (ECOSOC) örgütün ekonomik, toplumsal ve kültürel konulardaki çalışmasını yürütmek üzere düşünülmüş ve Dumbarton Oaks önerilerinde olmadığı halde San Francisco Konferansı’nda küçük devletlerin isteği üzerine kurulmuş bir ana organdır. ECOSOC, dünya üzerinde barışın tesis edilebilmesi amacı çerçevesinde çatışma çıkmasına neden olabilecek ekonomik ve toplumsal sorunların ortadan kaldırılması için faaliyet göstermektedir. Yanıt B'dir.

ASEAN Güneydoğu Asya'da kurulmuş bir örgüttür.

Türkiye’nin Dünya Bankası’ndan kullandığı ilk kredi 1950 yılında onaylanan 12,5 milyon dolar tutarındaki Samsun Limanı
proje kredisidir.

Benzer şekilde, Avrupa Konseyi (AK) de 1986’da hazırladığı ve aslında sadece 10 devletin iç hukuklarında etki kazandırmak üzere taraf olduğu 24 Sayılı Sözleşme’de çeşitli ölçütlerden bahsetmiştir. BM’dekine benzer bir mantıkla Sözleşme şartlarının uygulanacağı hükümet dışı örgütleri işaret ederken yani AK açısından ve AK platformunda geçerli olacak şekilde sıralanan ölçütlere göre, kâr amacı gütmeme/gönüllülük, uluslararası yarar gütme, taraf bir devlet iç hukukuna uygun kurulma, en az iki devlette faaliyet gösterme ve taraf devletlerden birinde merkezî olma ölçütlerinin karşılanması gerekmektedir.

Avrasya Ekonomi Birliği'nin en üst seviyedeki yönetim organı Avrasya Yüksek Ekonomi Konseyidir.

Kavramda yer alan her bir kelime (örneğin, “toplum”, “uluslararası toplum” ve “(genel) yarar”) tartışmaya açıktır. Kimi oluşumların sadece bu ölçüt üzerinden “hükümet dışı örgüt” olmadığını ya da olduğunu ileri süren ya da bu anlamda çeşitli sınıflandırmalar yapan oldukça ciddi tartışmalar ve görüşler bulunmaktadır. Örneğin, hükümetler tarafından toplumdan ziyade hükümetin çıkarlarına hizmet etmek için “gerçek” hükümet dışı örgütlere karşı kurulduğu gerekçesiyle kimi oluşumlar GONGO (govermentorganised NGOs) olarak adlandırılmaktadır. Yine dinî oluşumların cemaatlerinin dar çıkarlarını gerçekleştirme amacıyla kurduğu savlanan kuruluşlar RINGO (religious-oriented NGOs), iş çevreleri/ sermaye tarafından kurulan/desteklenen örgütler de BINGO (business-oriented NGOs) olarak adlandırılabilmektedir. Kısacası, kimi STK’ların geniş toplumsal kesimlerin değil de belli bir kesimin çıkarlarını desteklemek için kurulduğu, oysa toplumların ve hatta tüm insanların (insanlığın?) yararına çalışmayan yapılanmaların olsa olsa lobi/baskı faaliyeti ve hatta ticari faaliyet de yürütebilen “çıkar grupları” olduğu ileri sürülmektedir.

15 Nisan 1994 tarihinde Marakeş’de imzalanan Uruguay Turu Sonuç Belgesi (Nihai Senet) kapsamında
yer alan Hizmetler Ticareti Genel Anlaşması (General Agreement on Trade in Services: GATS), uluslararası
hizmetler ticaretine ilişkin temel kavram, kural ve ilkeleri ortaya koyan ilk çok taraflı anlaşmadır. GATS
üç sütuna bağlıdır.  İlki bütün üye ülkelere uygulanacak esas yükümlülükleri içeren Çerçeve Anlaşması’dır.
İkinci sütun devam eden serbestleştirme sürecinde üye ülkelerin ulusal taahhütlerini içeren listelerden
oluşmaktadır. Üçüncüsü ise hizmet sektörlerinde özel durumları gösteren birkaç ekten oluşur.

Çok Taraflı Yatırım Garanti Ajansı (Multilateral Investment Guarantee Agency: MIGA), ticari olmayan risklere karşı güvence sağlayarak ve teknik destek vererek gelişmekte olan ülkeye yönelik yabancı sermaye yatırımlarını teşvik etmekte böylece bu ülkelerde ekonomik büyümeyi desteklemeyi ve yoksulluğun azaltılmasına katkı sağlamayı amaçlamaktadır.

12 Temmuz 1947 tarihinde İspanya dışında 16 Avrupa ülkesi Avrupa Ekonomik İşbirliği Konferansı adı altında Avrupa’nın Yeniden İmarı Programı’nı formüle etmek için Paris’te toplanmıştır. Toplantıda Marshall Yardımı’nın koordinasyonunu yürütecek daimi bir kuruluşun oluşturulması için hazırlanan Avrupa Ekonomik İşbirliği Sözleşmesi 16 Nisan 1948 tarihinde imzalanarak Avrupa Ekonomik İşbirliği Örgütü (Organization for European Economic Cooperation: OEEC) kurulmuştur

OEEC çatısı altında Batı Avrupa ülkeleri ekonomik işbirliğini geliştirebilmek için birçok kurumsal
yapı oluşturmuşlardır. Bunlardan ilki OEEC üyesi 16 ülkenin serbest ticaretin gelişebilmesi için karşılıklı ödemelerin istikrarını sağlamak amacıyla 1950 yılında Avrupa Ödemeler Birliği (European Payments Union: EPU)’ni kurmalarıdır

Ayrıca, kimi eleştiriler de hükümet dışı örgütlerin tümüyle değilse de yabancılaşma, kendisi için var olma ve büyüme gibi konularda eleştirdikleri resmî-kamusal yapılanmalara benzeme riski taşıdığına dikkat çekmektedir. 

Daha da önemlisi, bu tür yapılanmaların hesap verebilirlik ilkesiyle doğrudan bağlantılı bir şekilde ele alınabilecek “temsil gücü”yle ilgili de ciddi eleştiriler bulunmaktadır.

Bu durumun en önemli riski de odaklanılan konu itibarıyla geniş toplumsal kesimler nezdinde veya genele “makul/ haklı” gelen öneriler bağlamında bile bir “vicdani tekel” yaratma riskidir. 

Kaldı ki, örgütlerin kendilerinin de “ahlakçılık” yapar duruma düşmesi yerine göre çok uzak bir ihtimal de olmayabilir.

Sivil toplum kuruluşlarının, mevcut düzenin açıklarını kapatarak kendisini idame ettirmesi için yönlendiren, bu anlamda da toplumun “gazını alma” işlevi gören ve “halka dayalı alternatifler” olmaktan ziyade “neo-liberalizmin araçları” olarak faaliyet gösteren yapılanmalar olduğu yönünde eleştiriler getirilmektedir.

Genel olarak insan hakları alanında faaliyet gösteren UAÖ, söz konusu makalenin adından da anlaşılacağı üzere, ilkin fikir, düşünce ve ifade özgürlüğü kapsamında kovuşturmaya uğrayan ve özgürlüğü kısıtlananların haklarını savunmak amacıyla yola çıktı.

Uluslararası Finans Kurumu Dünya Bankası Grubu’nun faaliyetlerini destekler.

Dünya Bankası Grubu Başkanı aynı zamanda IFC Başkanıdır. 

IFC gelişmekte olan ülkelerde özel sektöre destek vermek amacıyla 1956 yılında kurulmuştur. 

IFC az gelişmiş ülkelerdeki kalkınma bankalarının sermayesine katkıda bulunarak dolaylı yollardan da kredi sağlayabilir.

MIGA 1988 yılında kurulmuştur.