ULUSLARARASI ÖRGÜTLER - Deneme Sınavı - 6

Uluslararası Adalet Divanı BM’nin ana yargı organıdır.

Uluslararası Adalet Divanı BM’nin yargı organıdır. Lahey-Hollanda’da faaliyet göstermektedir.

İNSAN HAKLARI İLE İLGİLİ ANLAŞMALAR: İnsan Hakları ve Temel Özgürlüklerin Korunması Sözleşmesi (1953), Mültecilere Sorumluluk Transferi Konusunda Avrupa Sözleşmesi (1980), Çocuk Haklarının Uygulanması Hakkında Avrupa Sözleşmesi (2000). Dolayısıyla doğru seçenek B'dir.

SİYASAL ANLAŞMALAR: Avrupa Yerel Yönetimler Şartı (1988), Bölgesel ya da Azınlık Dilleri Avrupa Şartı (1998), Avrupa Vatandaşlık Sözleşmesi (2000). Dolayısıyla doğru seçenek D'dir.

KURUCU BELGELER: Avrupa Konseyi Statüsü (1949), Avrupa Konseyi İmtiyaz ve Dokunulmazlıklarına İlişkin Genel Anlaşma (1952). Dolayısıyla doğru seçenek A'dır.

Avrupa Hareketi 1947-1949: Avrupa Hareketi, Avrupa bütünleşmesini desteklemek ve halkı Avrupa’da birlik fikri yönünde bilgilendirmek için ulusal konsey ve dernekler şeklinde örgütlenmiş bir uluslararası hükümetdışı örgüttür. Winston Churchill’in girişimiyle bir sivil toplum örgütleri kongresi toplanması kararı alınmıştır. 13-14 Aralık 1947 tarihinde toplanan Kongre’de Avrupa Birliği için Ortak Uluslararası Komitesi kurulmuştur. Dolayısıyla doğru seçenek E'dir.

Kurucu Üyeler: Belçika, Danimarka, Hollanda, Birleşik Krallık, Lüksemburg, İsveç, Fransa, İrlanda, İtalya, Norveç. Dolayısıyla doğru seçenek C'dir.

Bakanlar Komitesi, esas itibariyle dışişleri bakanları düzeyinde bir organ olarak belirlenmiş olmasına karşın, dışişleri bakanları kendi ülkelerinde yoğun işleri ve gündemleri olan kişiler olduğu için giderek toplantı ve müzakere inisiyatifi daha alt bir temsil düzeyine bırakılmıştır. Bakanlar Komitesi bünyesinde her üye devlet Daimi Temsilcilik bulundurmakta ve başında Daimi Temsilci sıfatıyla bir büyükelçi yer almaktadır. Bakanlar Komitesi çalışmalarına asıl yön veren daimi temsilcilikler ve daimi temsilcilerdir. Bakanlar Komitesi çoğu kez daimi temsilci düzeyinde toplanır. Bu toplantılar günümüzde haftada bir tam gün şeklini almıştır. Bu sık ve düzenli müzakere yöntemi Avrupa Konseyi’nin esas işleyişini belirlemektedir. Önemli karar aşamalarına ulaşıldığında ya da sorunun çözümü için üst düzey bir diyaloğun zorunlu görüldüğü hallerde meseleler, Bakanlar Konseyi Dışişleri Bakanları düzeyindeki toplantılara bırakılır. Dolayısıyla doğru seçenek A'dır.

Avrupa Konseyi Parlamenter Meclisi, örgütün Avrupa kamuoyunu temsil eden organıdır. Üye devlet parlamento temsilcilerinden oluşur. 324 asıl ve 324 yedek parlamenter söz konusudur. Dolayısıyla doğru seçenek D'dir.

Avrupa Konseyi Parlamenter Meclisi, örgütün Avrupa kamuoyunu temsil eden organıdır. Üye devlet parlamento temsilcilerinden oluşur. 324 asıl ve 324 yedek parlamenter söz konusudur. Üye devletler, nüfus büyüklüğüne göre belirlenmiş olan sayıdaki parlamenteri kendileri belirler ve Parlamenter Meclisi’nin çalışmalarına katılmak üzere görevlendirir. Dolayısıyla doğru seçenek C'dir.

Avrupa Konseyi Parlamenter Meclisi genel kurulu yılda dört kez, Ocak, Nisan, Haziran ve Ekim aylarında Strazburg’ta toplanır. Genel Kurul salonu aynı zamanda AB tarafından da kullanılmaktadır. Dolayısıyla doğru seçenek C'dir.

Bu durum faşizm tehlikesi nedeniyle nihai he-saplaşma sürecini erteleyen iki ideolojinin ve onla-rın en güçlü temsilcilerinin yani ABD ve SSCB’nin yeni bir güç mücadelesine girmelerine, uluslararası sistemde iki kutupluluğa dayanan bir yapının doğ-masına ve Soğuk Savaş olarak isimlendirilen yeni bir tür gerginliğin başlamasına neden olmuştur

Kendisinden sonraki gelişmeler göz önüne alındığında oldukça iyimser bir ortamda gerçekleştirildiği rahatlıkla söylenebilecek olan Yalta Konferansı 4-11 Şubat 1945 tarihleri arasında Stalin, Roo-sevelt ve Churchill’in katılımıyla gerçekleştirildi. Konferansta ele alınan konuların özellikle üçü önemlidir. Birincisi, daha önce yapılan Dumbarton Oaks Konferansı’nda ele alınan Birleşmiş Milletler örgütü konusu görüşülerek, büyük devletlere Güvenlik Konseyi’nde sürekli üyelik ve veto yetkisi verilmesi kararlaştırılmıştır.

NATO’nun en yetkili karar organı Kuzey Atlantik Konseyi’dir. (North Atlantic Council) Konsey’de her üye, büyükelçi düzeyinde bir Daimi Temsilci tarafından temsil edilir. Daimi Temsilciler, kendilerine bağlı siyasi ve askerî kurmay heyeti ile birlikte çalışmalarını yürütürler. Yılda iki kez ya da gerek görüldüğünde daha sık olmak üzere Konsey, Dışişleri Bakanları düzeyinde toplanmaktadır.

NATO’nun kurumsal yapısından ayrı fakat ör-güt içi işbirliği ve danışma bakımından yardımcı kuruluşlar olarak NATO Parlamenterler Asamblesi ve Atlantik Antlaşması Konseyi (uluslararası dernek) faaliyet göstermektedir. 1995’te kurulan Asamble, NATO üyelerinin parlamentolarından gelen temsil-cilerden oluşur. Kararları NATO Konseyi’ne sunu-lan Asamble’ye 9 Türk parlamenter katılmaktadır.

Barış İçin Ortaklık- BİO (Partnership for PeacePfP) projesi, 1994 Brüksel Zirvesi’nde açıklanmış-tır. Projenin genel amacı, Soğuk Savaş’ın ardından Avrupa’da ortaya çıkan güç boşluğunu NATO temelinde gidermektir. Bu çerçevede, planlama, eğitim, vs. aracılığıyla Ortak Ülke (partner countries) ordularının NATO ile uyumlu hâle getirilerek ve bu ülke ordula-rının demokratik kontrolünü sağlayarak, Avrupa’nın tümünde güvenlik ve istikrar yaratılması öngörülmektedir.

Soğuk Savaş’ın sona ermesiyle NATO’nun geleneksel olarak algıladığı Komünist blok tehdidi orta-dan kalkmış oldu. 11 Eylül saldırılarını takiben terörün çok boyutlu bir hal alması, teknolojide yaşanan değişimler, Rusya’nın uyguladığı yeni politikalar gibi unsurlar, örgüt için farklı tehdit algılarına yol açtı. Bölgesel istikrarsızlıklar, terör nitelikli devlet dışı aktörler, milliyetçilik tabanlı ayrılıkçı hareketler, radikal dinci unsurlar, uyuşturucu ve insan kaçakçılığı, yasadışı göç, dijital platformlarda gerçekleştirilen siber saldırılar, NATO’nun tehdit algılarının çeşitlenmesine neden oldu. Tehditlerin dönüşümü, örgütün de dönüşümüne yol açtı. Asıl amaç olan ortak savunma ve Avrupa-Atlantik alanının barış-istikrarının korun-ması hedefleri mahfuz tutulmakla beraber bu amacı gerçekleştirmek için uygulanan yöntemlerde dönüşüm sürecine girildi.

Türkiye’nin NATO üyesi olma çabasının temel nedenleri ise şu şekilde özetlenebilir:

Söz konusu amaçlara adı geçen ilkelerle ulaşmaya çalışan örgütün organları şunlardır : Kolektif Güvenlik Konseyi, devlet başkanlarından oluşan örgütün en üst düzey organıdır. Örgütün gündemini belirler, amaçlarına ulaşabilmek ve üye devletler arasında eşgüdüm sağlayabilmek için kararlar alır. Konsey aynı zamanda KGAÖ Şartı’nın yorumlanması konusunda üye devletler arasında çıkacak olası yorum farkları karşılıklı bilgi alış verişi ve görüşmeler yoluyla giderilemediği durumlarda buna son verecek tek organdır.

Bölgedeki silahlı çatışmaların yanında, İkinci Dünya Savaşı’nda faşizme karşı elde edilen zafere en büyük katkıları sağlamış, ardından Soğuk Savaş boyunca Batı Blokuna kafa tutmuş Kızıl Ordu’nun nasıl paylaşılacağı da başka bir sorundu. Sovyet nükleer ve konvansiyonel silahlarının, Sovyet Donanması’nın tasfiye sürecinin uzun süre pazarlık konusu olacağı öngörülüyordu. Nükleer/ konvansiyonel silahlarla donanma nasıl paylaşılacaktı? Özellikle nükleer ve kimyasal silahların terörist grupların ve istenmeyen ülkelerin eline geçmesi nasıl engellenecekti? Güvenlik sorunları ve bunların ortadan kaldırılmasına yönelik girişimler 25 yıllık süreçte Kolektif Güvenlik Antlaşması Örgütü (KGAÖ)’nün (Collective Security Treaty Organisation: CSTO) ortaya çıkmasıyla sonuçlanmıştır.