ULUSLARARASI LOJİSTİK

İşlevsel açıdan ele alındığında ulaştırma sistemleri temel olarak aşağıdaki bileşenlerden oluşmaktadır:
• Tesisler ve altyapı: karayolları (devlet yolları), çevreyolları (ödemeli/ücretli yollar), demiryolları
ve istasyonlar, havalimanları, (deniz/suyolu) limanları ve su kanalları, boru hatları.
• Araçlar ve araç filoları: karayolu araçları, lokomotifler, gemiler ve diğer suyolu araçları,
uçaklar.
• İşletmeler ve organizasyonlar: demiryolları, havayolları, gemi işletmecileri, kara taşımacılığı ve
karma taşımacılık yapan nakliye şirketleri; havalimanı işletmecileri, liman işletmeleri, karma
taşımacılık istasyonları işletmecileri; altyapıdan sorumlu devlet organizasyonları, yerel
yönetimlerin ulaştırma altyapısı ve planlaması ile ilgili birimler, yerel ulaştırma daireleri.
• İşlevsel tesisler ve ilgili işletmeler: bakım-onarım merkezleri (demiryolu, havayolu ve suyolu
araçları) ve işletmecileri, inşaat şirketleri gibi altyapı kurucuları ve müteahhit firmaları, hava
kontrol merkezleri, deniz trafik kontrol organizasyonları.
• Operasyon stratejileri ve yasalar: havayolu, karayolu, denizyolu trafik kontrolü, ulusal kalkınma
planları ve stratejik planlar, ulusal ve yerel yasalar, uluslararası kuruluşlar ve anlaşmalar,
uluslararası kurallar ve kanunlar, yasa koyucular.

A şıkkında yer alan "Yönetim ve organizasyon", işlevsel açıdan ele alındığında ulaştırma sistemlerinin temel bileşenlerinden birisi değildir

Lojistik sistemleri içerisinde ulaştırma faaliyeti üç farklı bakış açısıyla ele alınabilir. Bu farklı bakış açıları sistem içerisinde yer alan tarafların farklı rollerini ortaya çıkaracak şekilde ulaştırma faaliyeti ile ilişkisini belirler. Bu taraflar gönderici, taşıyıcı ve alıcı olarak düşünülmelidir.

Boru hattı taşımacılığı temelde demiryolu ve denizyolu taşımacılığı ile rekabet halindedir.

Bir lojistik sisteminin etkili çalışabilmesi için üç ana işlevini yerine getirmesi gerekir. Bunlar,
siparişlerin alınıp işlenmesi, stok kontrolü ve tedariktir.

Lojistik sisteminin sahibi ve yöneticisi olan kuruluşun ulaştırma hizmetinin tasarımı ile ilgili alması gereken temel kararlar şunlardır:
• Hangi taşıma türü kullanılacak?
• Kullanılacak olan her bir taşıma türü için hangi taşıyıcı kuruluştan hizmet alınacak?
• Şirket, kendi filosuna sahip olduğu bir sistem mi yürütecek yoksa hizmetin ya da araçların
kiralandığı bir sistemle mi çalışacak?
• Gönderici, ulaştırma operasyonlarını kendisi mi yönetecek, yoksa üçüncü taraf olan bir
kuruluştan hizmet mi alacak?

C şıkkında yer alan "Taşıyıcı firmaların güvenilirliği ve bilançoları yeterlimidir?" Lojistik sisteminin sahibi ve yöneticisi olan kuruluşun ulaştırma hizmetinin tasarımı ile ilgili alması gereken temel kararlardan biri değildir.

Taşıyıcı kuruluş bakış açısıyla ele aldığımızda uluslararası taşımacılığın yerel ve bölgesel taşımacılıkla karşılaştırıldığında çok belirleyici özellikleri olduğunu görebiliriz:
• Her şeyden önce uluslararası taşımacılık sınırlar ötesi bir faaliyettir ve bir yükün taşınmasında birden fazla ulusal sınırdan geçmesi ve birden fazla ülkenin topraklarında hareket etmesi gerekecektir. Yerel lojistik faaliyetlerine göre siyasal açıdan farklı bir kapsamda ele alınır. Her ne kadar küreselleşme ve küresel ticaretin gelişimiyle ülkeler arası jeopolitik farkların azaldığı düşünülmekte ise de bir yükün ulusal sınırlardan geçerek taşınması hala çok farklı bir süreçtir ve kendine has birçok zorlukları vardır. Bir yükün geçtiği bütün ülkelerde farklı yasal düzenlemelere uygun bir şekilde taşınması gerekir. Birçok yerel taşımacılık faaliyetinde belgeleme ve dokümantasyon gerekmezken uluslararası taşımacılıkta çok çeşitli belgeleme, bilgi alışverişi ve dokümantasyon sorumlulukları vardır.
• Uluslararası taşımacılıkta ölçekler farklıdır. Ortalama mesafeler ve ortalama yük miktarları çok daha büyüktür. Buna bağlı olarak taşıyıcı firmalar daha büyük ölçekli kuruluşlar olmak durumundadırlar. Bu durum yalnızca mesafelerin ve yük miktarlarının daha büyük ölçekli olmasıyla açıklanamaz. Uluslararası taşımacılık faaliyeti gerçekleştiren bir taşıyıcı kuruluş çeşitli yasal düzenlemeler, gümrükleme ve dokümantasyon sorumluluklarını yerine getirmesi için şirket içerisinde farklı birimlere ihtiyaç duyar.
• Kullanılan taşıma türleri çok daha farklıdır. Yerel taşımacılıkta çoğunlukla kara ve demiryolu kullanılırken, uluslararası taşımacılıkta denizyolu ve havayolu da önemli bir yer tutar. Ülkeler arası uzun mesafelerin katedilmesinde bir yükün taşınmasında birden fazla taşıma türü eşgüdümlü bir şekilde kullanılmak durumunda olacaktır ki bu tip sistemlere karma (intermodal) taşıma sistemleri denir.

Bu nedenle, IV şıkkında yer alan "Uluslararası taşımacılıkta sınırlar çok keskindir. Buna bağlı olarak taşıyıcı firmalar ulusal kuruluşlar olmak durumundadırlar" yanlış cevap olmaktadır.

Motorlu taşıtlarla yapılan karayolu taşımacılığı ulaşım türleri arasında yük taşımacılığında hem ilk akla gelen hem de en çok tercih edilen türdür. Karayolu taşımacılığı diğer bütün türler arasında en esnek ve erişimi en kolay olan türdür.

Ulaştırma sistemlerindeki ekonomik mekanizmayı çalıştıran geleneksel arz-talep ilişkisiyle birlikte iki temel ilke vardır. Bir tanesi geleneksel üretim ekonomisinde de önemli rol oynayan ölçek ekonomisi diğeri de ulaştırma hizmetine özel mesafe ekonomisidir

Ulaştırma ekonomisi, en genel anlamda, geleneksel üretim ekonomisine benzemekle birlikte piyasanın belirleyicileri olan maliyetleri ve bedelleri etkileyen ve destekleyen birçok farklı unsur vardır. Bunlar kısaca şu şekilde özetlenebilir:
• hizmet maliyeti,
• taşınan ürünlerin değeri,
• taşıyıcının faaliyet kapasitesi
• taşıyıcının faaliyet alanının büyüklüğü ve jeopolitik önemi,
• taşıyıcının kullandığı taşıma türü,
• taşınan ürünle taşıma türü arasındaki uyum,
• taşıyıcı ve gönderici arasındaki işbirlikleri ve ortaklıklar, ve
• genel ekonomik durumla birlikte arz-talep dengesindeki durum.

D. şıkkında bulunan "Taşınan ürünün yerel kaynak oranı" bir belirleyici olarak yer almamaktadır.

Taşıma türünün seçimi lojistik sistemlerindeki en kritik karar problemlerinden bir tanesi olmakla beraber yükün değer-ağırlık oranı ve ağırlık-boyut ilişkisi tür seçiminin belirlenmesinde kritik önem taşırlar. Düşük değer-ağırlık oranına sahip yükler için demiryolu ve denizyolu taşımacılığı tercih edilmektedir.