ULUSLARARASI LOJİSTİK - Deneme Sınavı - 5

Ayakizi terimi ilk olarak ekolojik ayakizi olarak türetilmiştir. Bir ürünün ve/veya aktivitenin dünyada bıraktığı yükü, yani izi izlemeyi ifade eden bir terimdir. Karbon ayakizi ise, doğrudan veya dolaylı olarak bir aktivite sonucunda salınan veya bir ürünün tüm yaşamı boyunca oluşan sera gazı emisyonlarının tamamıdır. Tanımda geçen sera gazı (greenhouse gases, GHG) emisyonları Kyoto protokolünde belirtilen altı gazdan kaynaklanan emisyonlardır. Bu gazlar, karbondioksit (CO2), metan (CH4), nitröz oksit (N2O), hidroflorokarbonlar (HFCs), perfluorokarbonlar (PFCs) ve sülfür hekzaflorid (SF6)'tir.

Milk run adından da anlaşılacağı gibi süt yolu veya sütçü yolu anlamına gelmektedir. Bir sütçünün arabasına doldurduğu sütleri dağıtım noktalarına dağıtması ve dönüşte boşları alarak tekrar tesisine dönmesidir. Daha genel anlamıyla söyleyecek olursak bir üreticinin belirli bir mantık çerçevesinde belirlenen tedarikçilerden malzemelerini toplaması, toplanan malzemeleri üretici firmanın tesisine getirmesidir. Araç tekrar toplamaya giderken ise geri dönüşümlü ambalajları veya iadeleri ya daboş paletleri üreticiden alıp tedarikçilere dağıtmasıdır. Buna da boş kasa yönetimi denmektedir. Milk run yapıldığında , düşük nakliye maliyeti oluşur; malzeme akışı kontrollü hale gelir; büyük araçlar kullanılır ve bu da sefer sayılarının azalmasına sebep olur.

Kombine taşımacılık: Türler arası taşımacılıktaki taşıma zincirinin asıl büyük kısmının demiryolu veya iç suyolu ya da denizyolu ile, başlangıç ve bitiş ayaklarının ise mümkün olduğunca kısa olarak karayolu ile yapılmasıdır. Avrupa Birliği, asıl taşıma bölgesinde demiryolu, iç suyolu veya denizyolu taşıma hattının kuş uçuşu mesafe olarak 100 km.’yi geçmesi gerektiği şeklinde bir kısıtlama koymaktadır.

Dağıtımlarda mümkün oldukça karayolunun yerine denizyolu ve demiryolunun kullanılması CO₂ oranın azaltılmasına yardımcı olur. Karayolu denizyoluna göre 4 kat, demiryoluna göre ise 7 kat daha fazla CO₂ açığa çıkarmaktadır. Demiryolunun kullanımının arttırılması için özellikle demiryollarının alt yapısının ve hizmetinin gelişmesi gereklidir. Demiryollarının yenilenerek yeni teknoloji kullanılmalıdır. Ayrıca devlet tarafından demiryollarının kullanımının teşvik edilmesi gereklidir. Doğru cevap A'dır.

Var olan bir depoyu güçlendirme ya da yeni bir depo sisteminin geliştirilmesinde Amerikan Yeşil Binalar Konseyi tarafından geliştirilen ve yapıların çevresel performansını değerlendiren LEED bina tasarım sistemi rehber olarak kullanılabilir. Doğru cevap E'dir.

Depo düzeni ve operasyonları enerji etkinliğine ve işçi verimliliğine doğrudan etki eder. Alanların verimsiz şekilde kullanılması emek ücreti artışı, yavaş müşteri hizmeti, düşük varlık kullanımı, yüksek sermaye gereksinimleri ve çevre üzerinde daha büyük fiziksel zarara neden olur. Malların elleçlenme sürecinde gereksiz adımlardan kurtulmak için deponun iş akışı ve iç planının etkinliğini sağlayan en iyi uygulamalar gözden geçirilmelidir. Bu uygulamalar kısaca şunlardır:

Buna göre B seçeneğinde verilen "Toplama talimatının mümkün olduğunca tek toplayıcı tarafından verilmesi" iş akışı ve iç planının etkinliğini sağlayan en iyi uygulamalardan biri değildir. Doğru cevap B'dir.

Tersine lojistik hakkındaki ilk tanımlar 80’li yıllarda yapılmaya başlanmış ve tersine lojistik kavramı birincil akışın tersi yönde olan, müşteriden üreticiye doğru ürün hareketi olarak görülmüştür. 90’lı yılların sonu itibariyle daha kapsamlı bir bakış açısıyla tersine lojistik, “ürün dönüşleri, kaynak azaltımı, geri dönüşüm, olası malzeme ikameleri, malzemelerin yeniden kullanımı, atıkların bertaraf edilmesi ve yakılması, tamir ve yeniden üretimde lojistiğin rolü olarak” tanımlanmıştır. Doğru cevap D'dir.

Lojistik Derneği (LODER) ile Mersin Ticaret ve Sanayi Odası’nın 2011 yılında ortaklaşa düzenlediği 1. Ulusal Lojistik Proje Yarışması’nda Kurumsal Başarı Ödülü’nü alan Ekol Lojistik’in geliştirdiği İntermodal Projesi sürdürülebilir lojistik açısından örnek bir vaka kabul edilebilir. Türkiye ile Batı Avrupa ülkeleri arasında çalışan araçlar her bir seferde 7.000 km'ye yakın mesafe kat etmektedir. Bu uzun yolculuk sırasında, sınır kapılarında yaşanan yoğunluk, ülkelerden geçebilmeyi sağlayan izin belgelerinin yetersizlikleri ile olumsuz hava koşulları ve sürüş yasakları gibi kısıtların sonucunda hizmetin kalitesi ile bu gibi kaynakların ideal biçimde kullanılmasını etkileyen unsurlar her geçen gün güçleşmektedir. Ticari olumsuzlukların haricinde oluşan CO₂ emisyonları ile çevreye verilen zarar konusunda duyarlı olan müşterilerinin amaç ve hedeflerine duyarlı olmanın gereği olarak Ekol Lojistik karayoluna alternatif çözüm arayışlarına yöneldi. Dünyada da örneklerini görebildiğimiz blok tren uygulaması da bu arayışın neticesinde hayata geçirilmiş oldu. Doğru cevap A'dır.

Sera gazı emisyonlarındaki sektör payları incelendiğinde, Enerji %25.9, Endüstri %19.4, Ormancılık %17.4, Tarım %13.5, Ulaşım %13.1, Binalar %7.9 ve Atıklar %2.8 orana sahiptir (S: 156, Şekil7.1). Doğru cevap C'dir.

Sürdürülebilirliğin üç temel ayağının, yani çevresel, sosyal ve ekonomik alanlardaki beklentilerin lojistik sistem tasarımında dikkate alınması gerekir. Bu doğrultuda, çevresel sürdürülebilirlik için yakıt tüketimi, emisyon ve atıkların azaltılması ile enerji verimliliği; sosyal sürdürülebilirlik için sağlık ve güvenliğe önem verme, işçi haklarının sağlanması ve korunması ile kanun ve yönetmeliklere uyulması; ekonomik sürdürülebilirlik için ise maliyetlerin azalması, özvarlıkların kullanılması, müşteri hizmetlerinin iyileştirilmesi ve gelir artışı lojistik sistem yapılanmasında öne çıkan esaslar olmaktadır. Bu kapsamda büyüme, verimlilik, iş alanı yaratma ve rekabet gücü ekonomik sorumluluk alanında yer alırken, yakıt tüketimi ise çevresel sorumluluk alanına girmektedir (S: 157, Şekil 7.3). Doğru cevap B'dir.

Sürdürülebilirliğin üç temel ayağının, yani çevresel, sosyal ve ekonomik alanlardaki beklentilerin lojistik sistem tasarımında dikkate alınması gerekir. Bu doğrultuda, çevresel sürdürülebilirlik için yakıt tüketimi, emisyon ve atıkların azaltılması ile enerji verimliliği; sosyal sürdürülebilirlik için sağlık ve güvenliğe önem verme, işçi haklarının sağlanması ve korunması ile kanun ve yönetmeliklere uyulması; ekonomik sürdürülebilirlik için ise maliyetlerin azalması, özvarlıkların kullanılması, müşteri hizmetlerinin iyileştirilmesi ve gelir artışı lojistik sistem yapılanmasında öne çıkan esaslar olmaktadır. Bu kapsamda emniyet, sağlık, erişebilirlik, işçi hakları müşteri ve çalışan memnuniyeti sosyal sorumluluk alanında yer alırken, büyüme ise ekonomik sorumluluk alanına girmektedir (S: 157, Şekil 7.3). Doğru cevap D'dir.

Sürdürülebilir lojistik yaklaşım, geleneksel lojistik yaklaşıma göre amaç ve değerler açısından ekonomik olmasının yanında ekolojiktir. Geleneksel yaklaşımda negatif ekolojik sonuçlar elde edilirken, sürdürülebilir yaklaşımda entegre yaklaşımla beraber pozitif ekolojik sonuçlar elde edilmektedir. Sürdürülebilir yaklaşımda tedarik seçiminde ekolojik ve fiyat temelli seçim yapmasının yanında uzun dönemli ilişkiler sağlamaktadır. Ancak geleneksel yöntemde fiyat temelli seçim ve kısa dönemli ilişkiler söz konusudur. Geleneksel yaklaşımın hızı ve esnekliği yüksek iken, sürdürülebilir lojistik yaklaşımının hızı ve esnekliği düşüktür. Ayrıca maliyet açısından sürdürülebilir yaklaşımda ilk yatırım maliyeti bazen gerekebilir ancak geleneksel yaklaşım da maliyetler sabittir (S: 157, Tablo 7.1). Buna göre E seçeneğinde verilen "Maliyet açısından sabit maliyete sahiptir." ifadesi sürdürülebilir lojistik yaklaşımının temel özelliklerinden biri değildir. Doğru cevap E'dir.

Karbon ayak izi, doğrudan veya dolaylı olarak bir aktivite sonucunda salınan veya bir ürünün tüm yaşamı boyunca oluşan sera gazı emisyonlarının tamamıdır. Doğru cevap A'dır.

Kombine taşımacılık: Türler arası taşımacılıktaki taşıma zincirinin asıl büyük kısmının demiryolu veya iç suyolu ya da denizyolu ile, başlangıç ve bitiş ayaklarının ise mümkün olduğunca kısa olarak karayolu ile yapılmasıdır. Doğru cevap D'dir.

Birçok ülkenin bu tür emisyonları azaltmayı amaçlayan Kyoto Protokolü’nü onaylaması ile hava kirliliğini önlemek amacıyla motorlu araçlara getirilen Euro emisyon standartlarına uygun yeni motor, egzoz sistemleri ve yakıtların kullanımı AB ülkelerinde uygulanmaya başlanmış, 2009 yılından itibaren de ülkemizde uygulanması zorunlu hale gelmiştir. Doğru cevap C'dir

Ürün geri dönüş sebepleri, müşteri tatmini veya yasal sebepler gibi durumların dışında, işletmelerin ürün geri dönüşlerinin avantajlarını fark etmeleri de tersine lojistiğin uygulanma durumunu artırmıştır. Bu avantajlar, müşteri ve tedarik zinciri ortakları ile daha iyi ilişkiler, önemli miktarda maliyetten tasarruf, yeni üretilmiş ürün yerine kullanılmış ürün kullanımından doğan kar artışı olarak sıralanabilir. Tersine lojistik genel olarak geri kazanımla ilgili avantajlar sağlamaktadır. Tersine lojistik temel olarak işletmelere değer geri kazanımı, kar enbüyüklemesi, çevresel yükümlülüklerin yerine getirilmesi ve müşteri ilişkileri yönetiminde gelişmelerde faydalar sağlamaktadır.

Tersine lojistiğe konu olan ürün geri dönüş sebepleri daha ayrıntılı olarak aşağıdaki gibi sıralanabilir:

Doğru cevap A'dır.

Karayolu denizyoluna göre 4 kat, demiryoluna göre ise 7 kat daha fazla CO2 açığa çıkarmaktadır (Sayfa: 160, Şekil 7.5). Buna göre taşıma türlerinin ortaya çıkardığı CO₂ oranı bakımından küçükten büyüğe sıralanışı Demiryolu  - Denizyolu - Karayolu şeklindedir. Doğru cevap B'dir.

A şıkkı: Geleneksel dağıtım

C şıkkı: Sipariş geldikten sonra temizliklerinin yapılması