ULUSLARARASI LOJİSTİK - Deneme Sınavı - 15

Lojistik merkezler, içinde faaliyet gösteren işletmelerden bağımsız bir tüzel kişiliktir. Dolayısıyla yönetimleri ve görevleri lojistik merkezde faaliyet gösteren şirketlerden farklıdır. Lojistik merkezlerin yönetim görevleri aşağıda belirtilmiştir:

• Altyapısal Gereklilikleri Belirlemek: Kara yolu bağlantıları, demir yolu bağlantıları, limanlarla olan bağlantılar.
• Lojistik Merkezin Yapısal Unsurlarının Belirlenmesi: Gümrük binaları, posta, banka, sigorta hizmetleri, ofisler, intermodal terminaller, depolar, diğer genel servisler.
• İş Planı: Bir lojistik merkezi yönetenler, yönetsel amaçlarına göre yatırım ve gelişme planı oluşturmalıdırlar.
• Genel altyapıları, depoları ve bütünleşik hizmetleri oluşturmak: Lojistik merkez yönetim şirketi, yerleşim planı ve iş planı tamamlandıktan sonra tüm altyapının inşasından sorumludur.
• Taşıyıcılara yer kiralanması, depo ve ofislerin kiralanması, depo ve ofislerin satılması: Lojistik merkezinin kiralama ve satış işlemlerinden sorumlu olup ticari işleri/pazarlama işlerini ve yasal işlemleri halleder.
• Lojistik merkezinin idari, mali, ticari ve operasyonel yönetimi.
• Ortak alanların bakımı ve korunması ile yönetimi.

Lojistik merkez kavramı ilk olarak ABD’de endüstrinin gelişmesiyle doğmuştur. Bu kavramın Japonya’da da trafik sıkışıklığını, çevresel, enerji ve iş gücü maliyetlerini azaltmak için önerildiği de bilinmektedir. Daha sonra Batı Avrupa’ya geçmiş olan uygulamanın ilk örnekleri Fransa’da geniş ölçekte Paris bölgesel alanında Garanor ve Sogoris (Rungis)’te oluşturulmuştur. Bu uygulama kentsel politikalara bağlı olarak gelişmiştir. 1960’ların sonları ve 1970’lerin başında ise lojistik merkezler İtalya ve Almanya’da görülmeye başlanmıştır. Bu sırada lojistik merkez kavramı da şekillenmeye başlamış ve kara yolu/demir yolu çok türlü taşımacılığını sağlar hale gelmiştir. 1980 ve 1990’lı yıllarda ise lojistik merkezler dünyada hızla artmış ve Fransa, Almanya, İtalya, Hollanda, Belçika ve İngiltere’de ilerlemeler kaydetmiş, ABD’de doğan bu kavram Avrupa’da benimsenmiştir.

Avrupa’daki lojistik merkezlerin sıralanmasında birincilik, Avrupa’da kombine taşımacılığın en önemli yerlerinden biri olan Verona lojistik merkezine (Interporto Verona) aittir. 2.500.000 m2’lik alanda faaliyet göstermektedir. 1980 yılında inşaatı başlamış, 1985 yılında çalışır hale gelmiştir. 800.000 m2’lik demir yolu intermodal terminaline sahiptir. Yılda 230.000 vagon yüklenebilmektedir. Alanın 220.000 m2’si Volkswagen grubunun İtalya distribütörü olan Autogerma firması tarafından kullanılmaktadır. 50.000 m2’lik kapalı alanda Volkswagen grubunun yedek parça depolaması, 200.000 m2’lik kapalı alanda diğer şirketler lojistik depolaması gerçekleştirilmektedir. 600.000 m2’lik kısmı ise meyve, sebze ve çiçek gibi ürünler için ayrılmıştır. Lojistik merkezde bulunan 120 firmada toplam 4.000 kişi çalışmakta ve günde 4.000 araç girişi yapılmaktadır. Yılda 6 milyon ton demir yolu ile ve 20 milyon ton kara yolu ile yük transferi sağlanmaktadır.

Performans ölçüm sistemlerinde ölçütler/hedefler nicel veya nitel karakterde olabilir. Performans hedefleri SMART özelliklere sahip olmalıdır. Buradaki SMART özellikler şunlardır:

• Belirli (S-Specific): Hedefler yapılan iş ile ilgili olmalı, “belirli (somut)” olmalıdır.

• Ölçülebilir (M-Measurable): Standartlar/hedefler objektif ve “ölçülebilir” olmalıdır. Hedefin başarısının nasıl ölçüleceği belirlenmelidir. Standartlar nicel ise ölçüm daha kolaydır, ancak nitel olduğunda biraz daha dikkat etmek gerekir.

• Ulaşılabilir (A-Achievable): Standartlar zorlayıcı olmakla birlikte “ulaşılabilir” olmalıdır. Hedefler asla başarılamayacak zorlukta olmamalı ve çok kolay başarılabilecek düzeyde de olmamalıdır.

• Gerçekleşebilir (R-Reasonable): Hedefler “gerçekleşebilir” (uygun, makul) olmalıdır.

• Zaman Sınırlı (T-Time-Bound): Hedeflerin gerçekleştirilmesi “zaman sınırlı” (altı aylık veya yıllık) olmalıdır.

Bowersox vd. (2006) bir lojistik sistemin altı operasyonel amacını aşağıdaki şekilde tanımlamıştır:

• Hızlı Yanıt: Şirket değişimlere ve yeni gelişmelere çabuk tepki verebilmelidir. Müşterilerin mevcut ve geleceğe yönelik lojistik kapsamındaki istediklerini algılama ve sağlama yeteneği, yeni müşteriler kazanma ve mevcut müşterileri kaybetmeme için çok önemli bir ölçüttür.

• Tutarlılık: Teslimat zamanları, teslimat miktarları vb. performans değerlerinde süreklilik önemlidir ve tutarlı olmalıdır.

• En Az Stok: Stok maliyettir ve en az düzeyde tutulmalıdır.

• Taşımaların Birleştirilmesi (konsolidasyonu): Taşıma maliyetleri, birçok küçük teslimatın birleştirilmesinin yanı sıra mümkün olduğu kadar büyük kapasiteli ve tam dolu araçlarla taşımacılık yapılarak ve geri dönüş yükü bulunarak azaltılabilir. Bu amaç her zaman olası değildir. Bazı hallerde diğer amaçlar ön plana geçebilmektedir.

• Kalite: Günümüzde sadece taşınan ürünlerin kaliteli olması yeterli olmamaktadır. Lojistik hizmetlerin de kalite standartları tanımlanmalı ve uyulmalıdır.

• Yaşam Çevrim Desteği: Lojistik sadece ürünün teslimatını içermez; aynı zamanda geri dönen malları da içerir. Geri dönen mallar, sezon sonu, kusurlu, raf ömrü dolması vb. nedenlerden oluşan iade ürünlerin dönüşü, ambalaj malzemeleri ve ürünlerin (hurdaların) yeniden değerlendirilmesi (geri kazanımı-recycling) nedeniyle olabilir.

Bowersox vd. (2006) bir lojistik sistemin altı operasyonel amacını aşağıdaki şekilde tanımlamıştır:

• Hızlı Yanıt: Şirket değişimlere ve yeni gelişmelere çabuk tepki verebilmelidir. Müşterilerin mevcut ve geleceğe yönelik lojistik kapsamındaki istediklerini algılama ve sağlama yeteneği, yeni müşteriler kazanma ve mevcut müşterileri kaybetmeme için çok önemli bir ölçüttür.

• Tutarlılık: Teslimat zamanları, teslimat miktarları vb. performans değerlerinde süreklilik önemlidir ve tutarlı olmalıdır.

• En Az Stok: Stok maliyettir ve en az düzeyde tutulmalıdır.

• Taşımaların Birleştirilmesi (konsolidasyonu): Taşıma maliyetleri, birçok küçük teslimatın birleştirilmesinin yanı sıra mümkün olduğu kadar büyük kapasiteli ve tam dolu araçlarla taşımacılık yapılarak ve geri dönüş yükü bulunarak azaltılabilir. Bu amaç her zaman olası değildir. Bazı hallerde diğer amaçlar ön plana geçebilmektedir.

• Kalite: Günümüzde sadece taşınan ürünlerin kaliteli olması yeterli olmamaktadır. Lojistik hizmetlerin de kalite standartları tanımlanmalı ve uyulmalıdır.

• Yaşam Çevrim Desteği: Lojistik sadece ürünün teslimatını içermez; aynı zamanda geri dönen malları da içerir. Geri dönen mallar, sezon sonu, kusurlu, raf ömrü dolması vb. nedenlerden oluşan iade ürünlerin dönüşü, ambalaj malzemeleri ve ürünlerin (hurdaların) yeniden değerlendirilmesi (geri kazanımı-recycling) nedeniyle olabilir.

Lojistik sistemlerin tasarımında ve analizinde kullanılan ve sayısal olarak tanımlanamayan nitel performans ölçütleri şunlardır:

• Müşteri memnuniyeti: Müşteri memnuniyetinin derecesi alınan hizmet ya da ürünle belirlenir ve bu hem iç hem de dış müşterilerle uygulanabilir.

• Esneklik: Talepteki dalgalanmalara karşı lojistik sistemlerin verebileceği yanıtın derecesidir.

• Bilgi ve malzeme akış entegrasyonu: Lojistik sistem içerisinde yer alan tüm aşamalar arasındaki bilginin akışı ve malzemelerin taşınmasının entegrasyon derecesidir.

• Etkili risk yönetimi: Lojistik sistemlerin hepsi doğal olarak birçok risk unsuru içerir. Etkili risk yönetimi bu risklerin etkisini veya olasılığını minimize etme derecesi olarak tanımlanır.

• Tedarikçi performansı: Ham maddelerin üretim firmalarına zamanında ve iyi koşullar altından dağıtılmasının derecesidir.

Doğru yanıt B şıkkıdır.

SCOR modeli tedarik zinciri süreç ve faaliyetlerinin standart tanımları ile birlikte tedarik zinciri süreçlerinin performanslarının ölçülmesi için kullanılacak standart ölçütleri de tanımlar. Nitekim SCOR modeli kapsamında tanımlanan beş temel performans göstergesi vardır:

• Dağıtım güvenilirliği: Tedarik zincirinin doğru ürünü, doğru yere, doğru zamanda, doğru şekil ve ambalajda, doğru miktarda, doğru dokümanlar ile doğru müşteriye dağıtım performansı.

• Cevap verilebilirlik: Tedarik zincirinin ürünleri müşteriye ulaştırma hızı, bir başka deyişle sipariş karşılama çevrim süresi.

• Esneklik: Tedarik zincirinin, rekabet gücünü korumak ya da arttırmak adına pazardaki değişikliklere cevap verebilme çevikliği.

• Maliyetler: Tedarik zincirinin yönetimi ile ilgili tüm maliyetler.

• Varlık yönetim etkinliği: Talebi karşılamak amacıyla tedarik zinciri organizasyonunun sabit varlıklar ve işletme sermayesi gibi varlıklarını yönetme verimliliği.

Küresel lojistik performansı endeksi sıralamasında, lojistiği büyümede stratejik sektör olarak benimseyen Almanya 4,11 puanla birinci, Singapur 4,09 puanla ikinci ve İsveç 4,08 puanla üçüncü sıradadır. Türkiye 2007’de 3,15 puanla 34. sıradaydı. 2010 itibarıyla puanımız artmasına rağmen sıralamada daha aşağıda kalınmıştır. Sıralamada ilk 10’unda yer alan diğer ülkeler Hollanda, Lüksemburg, İsviçre, Japonya, İngiltere, Belçika ve Norveç’tir. Somali ise 1,34 puanla sonuncu olmuştur. Türkiye'nin hemen üstünde yer alan 5 ülke Portekiz, Tayland, Kuveyt, Letonya ve Slovakya; Türkiye'nin hemen altında yer alan 5 ülke ise Suudi Arabistan, Brezilya, İzlanda, Estonya ve Filipinler'dir.

Uluslararası sevkiyatların düzenlenmesinin kolaylığı ve maliyet avantajı sunabilme konusunda üst sıralarda Asya ülkeleri yer almaktadır. Singapur 1., Hong Kong 6., Tayvan 10. sıradadır. Bu ölçütte ilk 10’da Avustralya da yer almaktadır. AB ülkeleri yüksek maliyetleri nedeniyle Japonya, Malezya gibi Asya lojistik üslerinden daha düşük sıralarda konumlanmaktadırlar.

Temel ekonomik sipariş miktarımodelinin varsayımları;
1. Model sadece bir ürün için geçerlidir,
2. Yıllık talep gereksinimleri bilinmektedir,
3. Talep yıl boyunca belirli ve sabittir,
4. Tedarik süresi kesin olarak bilinmektedir ve yıl boyunca değişmeyeceği kabul edilir,
5. Her sipariş tek bir gönderimde gelmektedir,
6. Birim fiyatlar sabittir, miktara bağlı indirim yoktur.

d şıkkında yer alan "Her sipariş bir kaç gönderimde gelmektedir" yerine doğru cevap olarak "Her sipariş tek bir gönderimde gelmektedir" olacaktır.

Malzeme/ürün dağıtımında kullanılan üç temel strateji: 
• Geleneksel dağıtım
• Doğrudan nakliyat
• Çapraz sevkiyat

d şıkkı bu üç stratejiyi kapsamaktadır.

Depolarda ürüne değer katan faaliyetlerden bazıları şunlardır:
• Etiketlendirme ve fiyatlandırma.
• Ürün kombinasyonları oluşturma.
• Nihai montaj.
• İrsaliye hazırlanması.
• Müşteri talebini karşılama süresinin kısaltılması.
• Üretimin parçası olarak ürünün tutulması. 

b şıkkında yer alan ifade bu kapsamda doğru değildir.

Günümüzde depolarda bütün faaliyetler "Depo Yönetim Sistemi" olarak adlandırılan yazılımlarla entegre bir biçimde ve çoğu kez mekanizasyon ve otomasyon yardımı ile gerçekleşmektedir

Katma değer servis depoları: Stoklanan ürünlere çeşitli şekillerde değer katan işlemlerin gerçekleştirildiği depolardır.

Depo Yönetim Sistemi: depoda yer alan ürünler, ürünlerin özellikleri, deponun hizmet sunduğu müşteriler, müşterilerin özellikleri, depodaki bütün konumların, gözlerin, bölgelerin listesi ve özellikleri, gerçekleşen tüm siparişlerin içerikleri, siparişlerdeki hangi kalemlerin (satırların) ne ölçüde sevk edilebildiği, iadeler, yapılan tüm mal kabuller, raflama işlemleri, sipariş toplama listeleri, paket bilgileri ve diğer sevkiyat bilgileri bir Depo Yönetim Sistem (DYS) içinde yer alan bilgiler arasındadır.

c şıkkında yer alan "İşletmenin muhasebe kayıtları" bir Depo Yönetim Sistem (DYS) içinde yer almaz.

Çapraz sevkiyat stratejisini uygulayabilmek için gerekli ön koşullar şu şekilde listelenebilir:
• Ortaklık gereklilikleri,
• Paydaşlar arasında mükemmel iletişim,
• Operasyonlardaki karmaşıklığın doğru yönetilmesi,
• Çapraz sevkiyatın maliyetlerinin ve kazanımlarının paylaşılması,
• Kaynak kullanımları üzerinde uzlaşma sağlanması,
• Mükemmel kalite gereklilikleri.

d şıkkında yer alan "Ortalama kalite gereklilikleri" bu kapsam içerisinde yer almamaktadır.

Depolarda kullanılan araçlar: Forklift, elektrikli transpalet, akülü istif makinesi, tek yönlü palet, Çekici+römork kombinasyonu, sipariş toplayıcı ve RT-Riyç Trak
Seçenekler içinde, a şıkkında yer alan "Elektrikli transpalet" dogru cevap olarak yer almaktadır

Depolarda malzeme etiketleme için barkod (barcode) ve karekod (2D barcode) kodlama sistemleri kullanılır

Depolama konusunda yakın zamandaki temel değişimler şunlardır:
• Daha çok sayıda işlemin gerçekleşmesi, bu işlemlerin daha az ürün çeşidi içermesi.
• Daha çok sayıda ürünün depolanması ve elleçlenmesi.
• Ürün ve hizmetlerde müşterilere dönük özelleştirmelerin artması.
• Katma değerli hizmetlerin depolarda daha çok sunulması.
• Daha büyük hacimlerde ürün iadesinin yönetimi.
• Daha çok miktarda uluslararası sipariş.
• Bütün bu artışlara rağmen öte yandan, herhangi bir siparişi tamamlamak için daha az zaman ve hata için daha az bir tolerans bulunması.

e şıkkında yer alan "Daha az miktarda uluslararası sipariş" yanlış cevap olmaktadır. Çünkü "Daha çok miktarda uluslararası sipariş" doğru olmaktadır.