Talepte yaşanabilecek dalgalanmalardan etkilenmemek için işletmelerin belirlemiş oldukları miktarda her zaman bulundurdukları stok türü nedir?
Çözüm Açıklaması
İşletmelerde bulunan envanterler işlevsel açıdan incelendiğinde de izleyen şekilde sınıflandırılabilir:
Süreç stokları: Çeşitli tezgah ve makinelerin kapasite ve hız farkları nedeniyle üretim sürecinde oluşan yarı mamül stoklarıdır.
Emniyet stokları: Talepte yaşanabilecek dalgalanmalardan etkilenmemek için (gerçekleşen talebin tahmini talepten fazla olması durumunda müşteri talebini zamanında karşılamak için) işletmelerin belirlemiş oldukları miktarda her zaman bulundurdukları stok türüdür.
Mevsimsel stok: Her mevsimde o mevsime özgü bazı ürünler ön plana çıkmaktadır. Örneğin, yaz mevsiminde su, dondurma ve klima gibi ürünlerin satışı artar. Bu durumda mevsimsel stok, ilgili mevsim başlamadan önce mevsim boyunca oluşacak talebi karşılamak için firmaların fazladan bulundurdukları stok türüdür.
Tampon stok: Üretim sürecinin devamlılığını sağlamak amacıyla iş merkezleri arasında tutulan stok türüdür.
Soru 2
Üretim sürecinde makine arızaları gibi üretimi aksatacak durumlara karşı yarı mamul stoku tutulması neyin sebebidir?
Çözüm Açıklaması
Başlıca envanter bulundurma sebepleri izleyen şekilde sıralanabilir:
Kapasite planları ve üretim çizelgelerinin yapılabilmesi için hammadde, yarı mamul, süreç stokları gibi envanter türlerinin sürekli kontrol altında olması gerekmektedir.
Müşteri taleplerini zamanında karşılamak bir işletme için çok önemlidir. Ancak ne zaman ne kadar talep olacağı her zaman tam olarak tahmin edilemeyebilir. Bu nedenle, müşteri memnuniyetini sağlamak için her zaman belirlenen miktarda hem bitiş ürün stoku hem de üretim için gerekli envanter türleri tutulur.
Üretim için gerekli hammadde ve/veya malzemeler bazı durumlarda tedarikçilerden sağlanır. Ancak, tedarik sürecinde yaşanabilecek gecikmeler ve/veya tedarik aşamasında ilgili malzemelerin bozulması gibi durumlar üretimi aksatacaktır. Tedarik süresinde ortaya çıkan dalgalanmalara önlem olarak hammadde ve tüketim malzemeleri de envanterde tutulur.
İşletmeler, ileriki dönemlerde fiyat artışlarından etkilenmemek ve mevsimsel etkilerden dolayı uygun fiyattan hammadde ve malzeme satın alarak envanter bulundurur. Burada elde edilen kazanç envanter yönetimi maliyetlerini azaltacaktır.
Üretim sürecinde makine arızaları gibi üretimi aksatacak durumlara karşı yarı mamul stoku tutulur.
Büyük partili satın alımlarında indirim avantajlarından yararlanılabilir.
Soru 3
Lojistik maliyetler içinde en pahalı olan hangisidir?
Çözüm Açıklaması
Lojistik maliyetleri içinde en pahalı olan taşıma maliyetleri, birim fiyatın yüzde oranı ya da birim başına miktarı olmak üzere iki farklı şekilde belirlenebilir. Bir envanter kaleminin yıllık taşıma maliyeti, değerinin %20 ile %40’ı arasında değişir. Bir başka değişle, 100’lik bir malı bir yıl boyunca envanterde tutmanın maliyeti 20 ile 40 arasında değişecektir.
Soru 4
Talebin mevcut envanterden fazla olması durumunda meydana gelen maliyet nedir?
Çözüm Açıklaması
Stok dışı kalma maliyetleri, talebin mevcut envanterden fazla olması durumunda meydana gelen maliyetlerdir. Müşteri memnuniyeti açısından stok dışı kalınmak istenmez. Mevcut envanter miktarının talebi karşılayamaması durumunda ya siparişler ileri bir tarihte karşılanacaktır ya da satış kayıpları meydana gelecektir. Müşterilerin ürünleri beklemesi ve satış kayıpları da doğrudan müşteri kayıplarına neden olabilir.
Soru 5
Envantere giriş çıkışların sürekli takip edildiği sisteme ne ad verilir?
Çözüm Açıklaması
Sürekli envanter sayma sistemlerinde envantere giriş çıkışlar sürekli takip edilir ve böylece mevcut envanter seviyesi her an bilinir. Bu sistemde, eldeki envanter miktarı önceden belirlenmiş olan en az seviyeye ulaştığında sabit bir miktarda sipariş verilerek stok yenilenir.
Soru 6
Seçeneklerden hangisi barkod sisteminin yararları arasında gösterilemeyebilir?