ULUSLARARASI KAMU MALİYESİ - Deneme Sınavı - 2

Matrahtan indirim yönteminde, ikamet devletinde hesaplanan matrahtan yurtdı­şında ödenmiş vergiler bir gider kalemi gibi indirilir. Matrahtan indirim yöntemi diğer tek taraflı yöntemlerle karşılaştırıldığında vergi yükümlüsünü çifte verilen- dirmeye karşı daha az korumaktadır.

Paris Anlaşmasıyla OEEC yerine kurulan OECD (Uluslararası Ekonomik İş birliği ve Kalkınma Teşkilatı), üye ülkelerde ekonomik gelişmeyi, tam istihdamı, ekonomik istikrarı sağlamayı; ülkelerin ekonomik geliş­melerine katkıda bulunmayı ve uluslararası ticaretin gelişimine katkı sağlamayı amaçlamıştır.

OECD Model Vergi Anlaşması taraf devletler arasında vergilendirme yetkisi da­ğılımını yaparak çifte vergilendirmenin önlenmesi, ayrımcı vergilendirmenin en­gellenmesi ve uluslararası vergi uyuşmazlıklarının çözümlenmesi ile vergi yüküm­lülerinin vergi kaçırma ve vergiden kaçınma gibi faaliyetlerini önleme olmak üze­re üç temel alanda düzenleme yapmaktadır.

Vergi idarelerinin gelişen elektronik ticaret karşısında yetersiz kalmasının nede­ni ise ulusal vergi sistemlerini oluşturan vergi düzenlemelerinin ve vergi anlaşma­ları hukukunun elektronik ticaretin gelişmemiş olduğu dönemlerde oluşturulmuş olmasıdır. Bu bakımdan, örneğin, elektronik ticaretin gelişimi ile birlikte dijital ürünlerin teslimi, bu malların bedelinin bankacılık sistemi aracılığı ile tahsili ya da satıcının çoğu zaman satışın gerçekleştiği yerde fiziki olarak var olma zorunluluğu­nun olmaması vergi idarelerini zor durumda bırakmaktadır.

Ev sahibi ülkeye sağladıkları yararlar:
• Ev sahibi ülkede ilave yatırımlarla üretim kapasitesini ve istihdamı arttırırlar, ekonominin büyümesine katkı sağlarlar,
• Ev sahibi ülkeye yeni teknoloji ve üretim teknikleri getirirler. Yeni teknoloji
ve üretim tekniklerinin ev sahibi ülke tarafından öğrenilmesi ve ekonominin diğer alanlarında kullanılması verimlilik artışına neden olur,
• Ev sahibi ülkede faaliyette bulunan yerel şirketlerin daha rekabetçi olmalarına neden olurlar,
• Ev sahibi ülkede yatırım yaptıkları sektöre katkı sağlayan yerli üreticiye
yeni iş imkânları yaratırlar, yan sanayinin gelişimine katkı sağlarlar,
• Ev sahibi ülkede elde edilen kurum kazançları ve yaratılan ilave istihdam
üzerinden ödenecek vergilerle vergi hasılatının artmasına katkı yaparlar,
• Ev sahibi ülkenin döviz rezervlerini arttırarak özellikle kalkınma için gerekli ithalatın yapılmasına katkı yaparlar,

Dolayısıyla doğru cevap A'dır.

Ev sahibi ülkeye sağladıkları yararlar:
• Ev sahibi ülkede ilave yatırımlarla üretim kapasitesini ve istihdamı arttırırlar, ekonominin büyümesine katkı sağlarlar,
• Ev sahibi ülkeye yeni teknoloji ve üretim teknikleri getirirler. Yeni teknoloji
ve üretim tekniklerinin ev sahibi ülke tarafından öğrenilmesi ve ekonominin diğer alanlarında kullanılması verimlilik artışına neden olur,
• Ev sahibi ülkede faaliyette bulunan yerel şirketlerin daha rekabetçi olmalarına neden olurlar,
• Ev sahibi ülkede yatırım yaptıkları sektöre katkı sağlayan yerli üreticiye
yeni iş imkânları yaratırlar, yan sanayinin gelişimine katkı sağlarlar,
• Ev sahibi ülkede elde edilen kurum kazançları ve yaratılan ilave istihdam
üzerinden ödenecek vergilerle vergi hasılatının artmasına katkı yaparlar,
• Ev sahibi ülkenin döviz rezervlerini arttırarak özellikle kalkınma için gerekli ithalatın yapılmasına katkı yaparlar,

Dolayısıyla doğru cevap B'dir.

Daimî iş yerine ilişkin tanımın yanında OECD Model Vergi Anlaşması’nın 7. maddesinin 2. paragrafında daimî iş yeri olarak değerlendirilecek sabit yerler sayılmıştır:

• Yönetim Yeri
• Şube,
• Büro,
• Fabrika,
• Atölye,
• Maden, petrol veya gaz kuyusu, taş ocağı veya herhangi bir doğal kaynak
istihraç yeri
• Bağımlı acenteler (OECD Model Vergi Anlaşması md.5 (5)).

Dolayısıyla doğru cevap D'dir.

OECD Model Vergi Anlaşması’nın 5. maddesinin 3. paragrafına göre inşaat şantiyelerinin, yapım ya da kurma projelerinin faaliyetlerinin 12 ayı geçmesi durumunda bu yerler daimî iş yeri sayılacaktır. Dolayısıyla doğru cevap D'dir.

“Kâr payı” kavramının kapsamı Model Vergi Anlaşması’nın
10. maddesinin 3. paragrafında aşağıdaki gibi belirtilmiştir:
• Hisse senetlerinden elde edilen gelirler;
• İntifa senetlerinden veya intifa haklarından elde edilen gelirler;
• Maden paylarından elde edilen gelirler;
• Kurucu hisse senetlerinden elde edilen gelirler;
• Alacak niteliğinde olmayıp kazanca katılmayı sağlayan diğer haklardan
elde edilen gelirler;
• Ülkenin ulusal hukuk sistemine göre hisse senetlerinden elde edilen gelirler aynı muameleyi gören gelirler. 

Dolayısıyla doğru cevap C'dir.

Kâr payı elde eden şirket kâr payını ödeyen şirketin sermayesine %25’den daha yüksek bir oranda iştirak ettiyse kaynak devlet dağıtılan kâr payından en çok %5, %25’den daha düşük oranda iştirak ettiyse en çok %15 oranında vergi alabilecektir. Dolayısıyla doğru cevap E'dir.

Gelirlerini vergilendirme hakkı kural olarak kâr paylarının vergilendirilmesi ile ilgili 10. maddede olduğu gibi ikamet devlete bırakılmıştır. Ancak faiz gelirinin elde edildiği kaynak devlet, faiz gelirinin gayrisafi tutarının %10’unu geçmemek üzere vergilendirme hakkına sahiptir. Dolayısıyla doğru cevap C'dir.

Emsallere uygunluk ilkesi, Birbiriyle ilişkili olmayan ve kazanç elde etme amacında olan şirketler arasındaki işlemlerde oluşan koşulların ilişkili şirketler arasındaki ticari işlemlerde geçerli olmasıdır. Dolayısıyla doğru cevap A'dır.

İrlanda vergi sistemindeki düzenlemeler de iki taraflı anlaşmalara imkân tanımıştır. Dolayısıyla doğru cevap E'dir.

Brezilya, Kolombiya ve Danimarka sadece tek taraflı PFA’ya olanak veren ülkelerdir. Dolayısıyla doğru cevap C'dir.

Uluslararası kamu mallarının finansmanına yönelik bir diğer uluslararası vergi önerisi ise 1980 yılında Brandt Komisyonu tarafından önerilmiş olmasına rağmen 1997 yılında tekrar gündeme getirilen dünya ticaret vergisidir. Ülkeler arasındaki ticari faaliyetler üzerine, ticaret hacmini azaltmayacak ölçüde düşük oranlı bir vergi konularak gelir yaratılması verginin temel amacı olarak ifade edilmektedir. Doğru cevap E'dir.

Yatırım faaliyetlerini birden fazla ülkede sürdüren ve üretimle ilgili kararları bir merkezden alan ve çeşitli yollarla yavru şirketlerin kararlarını etkileyebilen şirketlere uluslararası şirket denir.

bir şirketin yabancı bir devlette elde ettiği ticari kazancın bu ülkede başka bir deyişle kaynak devlette vergilendirilebilmesi için söz konusu ülkedeki ticari faaliyetin, kazancın gerçek usulde belirlenmesine olanak verecek bir düzeye ulaşması, yani bir “daimî iş yeri” vasıtasıyla gerçekleştirilmesi gerekir.

Bir şirketin işini tamamen veya kısmen yürüttüğü, işle ilgili sabit yere “daimî iş yeri” denir.

bir daimî iş yerinin taşıması gereken özellikler aşağıdaki gibi sıralanabilir: • Bir iş yerinin varlığı, • Bu iş yerinin sabit yer olması, • İşlerin bu sabit yer vasıtasıyla sürdürülmesidir.

“Sabit yer”, işlerin sürdürülmesine elverişli fiziki alan ya da cisim olan coğrafi nokta olarak ifade edilir.