ULUSLARARASI İŞLETMECİLİK

İnsan kaynakları yönetiminin temel fonksiyonları; insan kaynakları havuzu oluşturma, seçme, eğitim ve geliştirme, performans değerleme, ücret ödeme ve çalışma ilişkileridir. Bunların tanımları aşağıdaki gibidir:
• İşe alma: Örgütteki boş pozisyonlara başvurmaları için nitelikli insanları belirleme ve onları kendine çekme ve örgütteki boş pozisyonları doldurmak için örgüt tarafından yapılan personel seçme sürecidir.
• Eğitim ve geliştirme: Çalışanların hem şimdiki hem de örgütsel kariyerleri içinde  gelecekte elde edecekleri işte başarı sergileyebilmeleri için gereken bilgi, beceri ve yetenekleri öğrenme sürecidir.
• Performans değerleme: Çalışanlarının iş performansını ölçmek ve değerlendirmek  için örgüt tarafından yapılan sistemli çalışmadır.
• Ücret ödeme: Finansal ödüller ve faydaların yanı sıra iş güvenliği gibi manevi ödüllerin toplamını içeren örgütün ödül paketidir.
• Çalışma ilişkileri: Çalışma örgütlerini temsil eden çalışan ile işveren arasındaki sürekli ilişkidir.

Uluslararası işletmelerin insan kaynağı sağlamada dört farklı politika uyguladıkları görülmektedir. Bunlar:

• Ana ülkeden görevlendirme (etnosentrizm)
• Ev sahibi ülkeden görevlendirme (polisentrizm)
• Üçüncü ülkeden görevlendirme (geosentrizm)

• Bölgesel görevlendirme (regiosentrizm) olarak sıralanabilir

Etnosentrizm Politikalarının Uluslararası İşletmelere Sağladığı Yararlar:
• Ana merkezin amaçlarına, politikalarına ve uygulamalarına yakınlık,
• Yeterli teknik ve yönetsel bilgi,
• Ana merkez personeliyle etkin iletişim,
• Bağlı kuruluş faaliyetleri üzerinde kolay kontrol ve koordinasyon

Geosentrizm Politikalarının Uluslararası İşletmelere Sağladığı Yararlar
• Yeterli uzmanlığa sahip yöneticiye ulaşılması,
• İşe en uygun personelin sağlanması,
• Etnosentrik politikaya göre daha az maliyetli olması

Geosentrizmin Politikalarının Uluslararası İşletmeler İçin Sakıncaları
• Ev sahibi ülke hükümetleri, üçüncü ülke kökenli yöneticisi yerine yerel yöneticileri tercih ederler,
• Üçüncü ülke kökenli yöneticinin, yerel yöneticilerin bağlı kuruluştaki kariyerine ve yükselmesine engel teşkil edebilmesi

Uluslararası işletmelerde dış görevlendirmede başarıyı sağlayan unsurlar; kişisel uyum, diğerlerine uyum, algılama kabiliyeti, kültürel zorluklar olarak sıralanmaktadır.

Yurt dışından geri dönen bu kişilerin en çok karşılaştıkları dört problem;
• Yurt dışında edindikleri yeteneklere saygı duyulmaması
• Güç kaybı
• Eve dönüşlerinin iyi planlanmaması ve
• Ters kültür şokudur

Performans, belirlenen koşullara göre bir işin yerine getirilme düzeyidir. Bir işletmede çalışanların belirli bir dönem içinde çalışmalarının ve yetkinliklerinin önceden belirlenmiş ölçütlere göre sistemli olarak ölçülmesi ve gelişme potansiyellerinin ortaya çıkarılması performans değerlemedir.

Ülke dışında görevli personel başarısızlıklarının temel sebebi, yöneticilerin çevreye uyum zorluklarıdır. Eğitim yönetici ve ailelerine bu sorunla başa çıkmada yardımcı olabilir. Kültürel eğitim, dil eğitimi, uyum eğitimi ve pratik eğitimin tümü yurt dışında görevli personel başarısızlıklarını azaltabilir.

Uluslararası işletmenin ülke dışı faaliyetlerinde (bağlı kuruluşlarında) ev sahibi ülke uyruklu (yerel) yönetici görevlendirmesi polisentrizmdir (ev sahibi ülkeden görevlendirme). Örnek olarak, bir Alman işletmesinin Türkiye'deki fabrikasında Türk yönetici görevlendirmesi verilebilir. Genellikle  uluslararası işletmeler orta ve alt düzey pozisyonlar için ev sahibi ülke kökenli personel tercih edebilirler.

Başka bir ülkede görev yapan yöneticilerin başarısızlıkları arkasındaki sebepleri anlamak önemlidir. Böylelikle koruyucu önlemler alınabilir. Önemleri işletmeden işletmeye değişse de bu başarısızlıkları açıklayan altı faktör vardır. Bunlar:
• Kariyer engeli,
• Kültür çatışması,
• Kültürler arası eğitim eksikliği,
• Teknik konular üzerine fazla yoğunlaşmak
• Problem yaratan çalışanlardan kurtulmak için alınan uluslararası görevlerdir

Bir işletmede üretim yönetiminin konusu mal veya hizmet, finansal yönetimin konusu para ise, insan kaynakları yönetiminin konusu da insandır.

İnsan kaynakları yönetim fonksiyonu, bir işletmenin çalışanlarının bulunması, yerleştirilmesi, değerlendirilmesi, ücretlendirilmesi ve geliştirilmesi faaliyetlerini yerine getirmektedir.

Cascio’ya göre; faaliyet alanı ile ilgili olarak yerel ve uluslararası insan kaynakları yönetimi arasında beş önemli farklılık söz konusudur. Bu farklılıklar;

• Vergilendirme ve bağlı birlikler gibi daha fazla fonksiyon
• Çoklu ücret değerleri gibi daha fazla heterojen fonksiyonlar
• İş görenin personel yaşamında daha fazla katılım yerleştirme sağlık eğitim ve
eğlence,
• Göç eden nüfus ve yerel farklılıklar nedeniyle yönetime farklı yaklaşımlar
• Toplumlar ve hükumetler gibi daha fazla dışsal etkilere maruz kalmadır.

Çalışma ilişkileri: Çalışma örgütlerini temsil eden çalışan ile işveren arasındaki sürekli ilişkidir.

Yurt dışında görev yapanlar, çalıştıkları ülkeden başka yerden gelen insanlardır. Ana ülkeden gelen yurt dışında görev yapanlara ana-ülke vatandaşı denir.

Uluslararası işletmelerde insan kaynakları süreci;

• İşe alma
• Eğitim ve geliştirme
• Performans değerleme
• Ücret yönetimi
• İşçi ve işveren ilişkileri

olmak üzere beş temel faaliyetle gerçekleşmektedir.

Algılama Kabiliyeti: Başka ülkelerdeki insanların davranış şekillerini anlamaya
yöneliktir. Bu kabiliyetten yoksun olan yurt dışında görevli personel, yabancı bireylere sanki kendi ülke bireyleri gibi davranmaktadır.

Diğer bir ülkede görev yapan yöneticilerin başarısızlıkları arkasındaki sebepleri anlamak önemlidir. Böylelikle koruyucu önlemler alınabilir. Önemleri işletmeden işletmeye
değişse de bu başarısızlıkları açıklayan altı faktör vardır. Bunlar:

• Kariyer engeli,
• Kültür çatışması,
• Kültürler arası eğitim eksikliği,
• Teknik konular üzerine fazla yoğunlaşmak
• Problem yaratan çalışanlardan kurtulmak için alınan uluslararası görevlerdir.

Performans, belirlenen koşullara göre bir işin yerine getirilme düzeyidir.

Uyum Eğitimi: Bu eğitim, ülke dışında görevli yöneticilerin ve ailelerinin ev sahibi
ülkede günlük yaşantılarını kolaylaştırmaya yardım etmeyi amaçlar.