ULUSLARARASI İŞLETMECİLİK

Uluslararası işletmecilik faaliyetleri küreselleşme ve yerelleşmenin baskısı altında yürütülmektedir. Küreselleşme standardizasyon eğilimin güçlendirmekte, yerelleşme ise uluslararası işletmelerin esnek davranıp yerel taleplere cevap verebilme potansiyeline vurgu yapmaktadır.

Karar verme yetkisinin merkezileşmesi ve diğer birçok unsur işletme türlerinde küreselleşme ve yerelleşmenin baskısına göre belirlenmektedir. Bu baskılar doğrultusunda, söz konusu unsurun düzeyi bu işletmelerde yüksek-yüksek-düşük-orta şeklindedir.

Reaktif etkenler, işletmeyi yabancı pazara girme konusunda zorlayan etkenlerdir. İlk dört seçenekte verilen etkenler, işletmenin kendisinden kaynaklanan proaktif etkenlerdir. Doymuş iç pazar ise rekabetin aşırı yoğunlaşması, fazla üretim kapasitesi, durağan veya düşme eğiliminde olan satış hacmi, hedef pazara veya limanlara yakınlık ile birlikte reaktif etkenler arasında yer alır.

Yabancı pazar alternatiflerinin değerlendirilmesinde piyasa potansiyeli, rekabet yoğunluğu, yasal ve siyasal çevre ile sosyo-kültürel etkenler analiz edilmektedir. Satış hacmi bu etkenlerden biri değildir.

Belli bir pazara girmeyi düşünen işletme pazarın ticaret politikası ile genel anlamda yasal ve siyasal ortamı hakkında bilgi sahibi olmalıdır. Soruda belirtilen koşullar pazarın yasal ve siyasal çevresiyle ilgilidir.

Bölgesel üstünlükler, yabancı pazara giriş kararını etkileyen bir unsudur. Düşük maliyetli üretim tesisi arayışına giren bir işletmenin seçeceği ülkeler arasında Çin ilk sıralarda yer almaktadır.

Soruda tanımlanan yabancı pazara giriş yöntemi, bir tür özel lisans anlaşması olan franchising’dir.

Yerel tedarikçilerin kapasitesi, anahtar teslim projelerde dikkate alınan kritik başarı faktörlerinden biridir.

KOBİ’lerin sahip olduğu esnek maliyet yapısı ve karar alma süreçleri, değişime uyum hızı ve kapasiteleri, bürokrasiyi aşma konusunda kişisel iletişim becerilerini kullanabilme yetileri ile ürünleri müşteri talepleri doğrultusunda kişiselleştirme kabiliyetleri yabancı pazarlara giriş açısından onları güçlü kılan yönleridir. Piyasa bilgilerini analiz etme becerisi KOBİ’lere özgü, ilk akla gelen özelliklerden biri değildir.

Gelişmekte olan ülkeler gelişmemiş ülkeler ile gelişmiş ülkeler arasında geçiş aşamasında olan ülkelerdir ve bunların gelişme hızı oldukça yüksektir. BRICS olarak anılan gelişmekte olan ülkeler topluluğu Brezilya, Rusya, Hindistan, Çin ve Güney Afrika’dan oluşmaktadır. Dünya ticaret hacminin yarısı gelişmekte olan ülkeler tarafından gerçekleştirilmektedir. Yaşanan ekonomik gelişme paralelinde gelişmekte olan ülke vatandaşlarının harcanabilir gelir potansiyelleri de genişlemektedir. Bu nedenle, kaynak, piyasa ve verimlilik arayışlarında gelişmekte olan ülkeler doğrudan yabancı yatırım yönelimlerinde öne çıkmaktadır. 2025 yılı itibariyle Fortune 500 listesinin %45 (yüzde kırkbeş) oranında gelişmekte olan ülke kökenli çok uluslu işletmelerden oluşacağı öngörülmektedir.

Doğru cevap E'dir.

Küresel çevrenin tam tersi konumda yerelleşme baskısının yoğun olarak yaşandığı, küreselleşme bas- kısının ise oldukça az düzeyde hissedildiği çevre ‘çokuluslu çevre’ olarak adlandırılmaktadır ve bu çevrede faaliyet gösteren işletmeler çok sayıda birbirinden bağımsız iş birimi şeklinde faaliyet göstermek zorunda kalmakta ve mal ve hizmet sunumlarını yerel beklentiler doğrultusunda özelleştirebilme konusunda çaba harcamaktadır.

Küresel çevrede inşaat ve madencilik malzemesi üreten işletmeler, endüstriyel kimya şirketleri ve motor üretimi yapan firmalar; çokuluslu çevrede yiyecek, içecek, ev araç ve gereçleri üreticileri gibi işletmeler; uluslarüstü çevrede bilgisayar, otomotiv ve ilaç üretimi gibi sektörler ve uluslararası çevrede ise tekstil, kağıt, demir-çelik gibi sektörler faaliyet göstermektedir.

Dikey bütünleşme UAİ’de yüksek, UÜİ’de çok yönlüdür. Yerel üretim UAİ’de düşük, UÜİ’de ortadır. Şubeler arası transfer ise UAİ’de düşük, UUİ’de yüksektir.

Dünya genelinde tüketici tercihlerinde görülen eşbiçimlileşme eğilimi, Çin ve Endonezya gibi üretken ve düşük maliyetli emeğe dayalı ekonomilerin gelişmesi, finans, teknoloji, iletişim ve ulaştırma alanındaki ilerlemeler ve Hindistan ve Çin gibi gelişmekte olan ülkelerdeki orta sınıfın gelir düzeyindeki artış küreselleşmeyi çekici kılan etkenlerdir. NAFTA (Kuzey Amerika Ülkeleri Serbest Ticaret Anlaşması) ise çokuluslulaşmayı çekici kılan bir etkendir.

Yöneticileri, uluslararası pazara giriş kararı almak zorunda bırakan koşullar (reaktif etkenler) yoğun rekabet, üretim fazlası, durağan/ düşen satış hacmi, doymuş iç pazar ve hedef pazara/ limanlara yakınlıktır. Ölçek ekonomisinden yararlanma ve özellikli ürün üretimi, yöneticileri uluslararası pazara girme konusunda tetikleyen (proaktif) etkenlerdir.

Yabancı pazar alternatiflerinin değerlendirilmesinde analiz edilen etkenler: piyasa potansiyeli, rekabet yoğunluğu, yasal ve siyasal çevre ile sosyo-kültürel etkenlerdir. Lisans anlaşmaları ise uluslararası pazarlara giriş yöntemlerinden birisidir.

Yabancı bir pazara giriş yönetimin seçiminde belirleyici olan unsurlar: kaynaklara dayalı üstünlükler, bölgesel üstünlükler, uluslararasılaşmanın getirileri, iş hacmi, kontrol ve kaynaklara erişim ihtiyacı, işletmenin genel küreselleşme stratejisi olarak sıralanabilir. İhracat türleri ise, yabancı bir pazara giriş yöntemlerindendir.

Yabancı bir pazara girerken giriş kolaylığı, faaliyetlerin kontrolü ve kar potansiyeli yüksek olan, dolayısıyla en avantajlı giriş yöntemi ‘doğrudan yabancı yatırım’dır. İhracatta faaliyetlerin kontrolü düşük, kar potansiyeli orta seviyede; lisans anlaşması ve franchisingde giriş kolaylığı orta, faaliyetlerin kontrolü ve kar potansiyeli düşük seviyede; yönetim sözleşmesinde ise kar potansiyeli düşük seviyededir (sözleşme ile sınırlıdır).

Uluslararası faaliyetler için gerekli nitelikli işgücü eksikliği (yetkinlik), tanıdık olmayan çevresel koşullar (iş çevresi) ve yöneticilerin bu faaliyetlere ayıracak zaman bulamamaları (yetkinlik) KOBİ’lerin uluslararası işletmecilik faaliyetleri önündeki temel engellerdendir.

Kaynak, piyasa ve verimlilik arayışındaki gelişmiş ülkelerin yatırımları için ideal olan ve ilk harflerinin birleşiminden BRICS olarak bilinen gelişmekte olan ülkeler Brezilya (Brazil), Rusya (Russia), Hindistan (India), Çin (China) ve Güney Afrika (South Africa) dır.