ULUSLARARASI İŞLETMECİLİK - Deneme Sınavı - 4

Carroll tarafından önerilen ve kurumsal sosyal sorumluluk konusunda kabul gören dört bileşen bulunmaktadır. Bunlar; gönüllü sorumluluk, etik sorumluluk, yasal sorumluluk ve ekonomik sorumluluktur. Siyayal sorumluluk bunlardan biri değildir. Doğru cevap E'dir.

Yerel ya da küresel olmasına bakılmaksızın, bir işletmenin en önemli sorumluluğunun ekonomik sorumluluklar olduğu düşünülmektedir. Küresel işletmelerin ürün ve hizmet üreterek, satması ve kâr elde etmesi beklenmektedir. Doğru cevap D'dir.

Etik sorumluluklar, neyin doğru, neyin adil olduğu ve paydaşlara zarar vermemek için nelerden kaçınılması gerektiğini belirleyen sorumluluklardır. Doğru cevap B'dir.

Bireyler arasındaki farkları gözetmeksizin belirli bir kategorideki bireyler hakkında sahip olunan kavrayışlardır. Bireylerin kendi hakkındaki stereotipler heterostereotip, başkaları hakkındaki stereotipler ise otostereotip olarak adlandırılmaktadır. Kişilerin benzer özelliklerinin sürekli tekrarlanması durumunda, algılayıcının geçmiş bilgi ve deneyimlerini hedef kişiye aktarması sonucu oluşan olaydır. Stereotipler gerçek olabileceği gibi sanal olarak da yaratılmış olabilir. Diğer bir deyişle, bazı benzer özelliklerden yola çıkılarak yapılan genellemelerdir. Doğru cevap B'dir.

Farklılıklar, tarihin her döneminde toplumların ilgilendiği bir konu olmuştur. Örneğin, ilk çağda, düşünür Platon, bireyleri toplumsal yaşamda yerine getirdikleri işlevler bakımından sınıflandırmış; bireylerin farklılaştırılmış statüler gereği farklılaştırılmış eğitim almaları gerektiğini belirtmiştir.

İkincil (dışsal) karakteristik özellikler; meslek, kültür, ulus bilinci, din, anadil, politik inançlar vb. gibi bireylerin öğrenilmiş, kazanılmış, edinilmiş ve sosyal unsurlara bağlı olarak tercih edilmiş ve benimsenmiş özelliklerdir.

Çoğulcu örgüt; göreli olarak daha fazla farklı çalışan nüfusuna sahip ve farklı cinsiyet, ırk ve kültürlerden gelen kişileri içermeye çalışan örgüttür. Doğru cevap C'dir.

Bu arayışlar, kâr amaçlı işletmecilikten uzaklaşarak, sosyal yönelimli işletmecilik doğrultusunda ilerlemelere yol açmıştır.

Sosyal yönelimli işletmecilikte, sosyal kâr amacını öncelikli tutan üç yaklaşım vardır. Sosyal yönelimli işletmeciliğin bileşenleri; sosyal işletmecilik, sosyal girişimcilik ve kurumsal sosyal sorumluluktur.

Sosyal girişimcilik; hemen tüm endüstrilerde, sosyal değer veya değişim yaratmak ve/veya sosyal ihtiyaçları karşılamak için fırsatların pesinden gidildiği, bu fırsatları kullanmak için belli ölçüde risk alındığı, kaynakların yaratıcı biçimde kullanıldığı, sürdürülebilir, yenilikçi ve sosyal bir süreçtir. Tanımda da vurgulandığı gibi, sosyal girişimciliğin bileşenleri;
Sosyal değer yaratma,
Sosyal değer yaratacak fırsatları görme,
Yenilikçi olma ve
Kaynak yaratma- sürdürülebilir olma olarak ortaya çıkmaktadır.

Bir kurumun ürün ve hizmet satışlarına dayalı gelirlerinin belirli bir yüzdesini bir amaç için harcaması ya da bu amaca yönelik katkıda bulunmasıdır. Genellikle, büyük işletmeler, belirli bir zaman dilimiyle kısıtlı, yalnızca bir ürün ya da hizmet için ve belirledikleri bir hayır kurumuyla sınırlı olarak bu faaliyetleri gerçekleştirmektedir. Bu kapsamda yapılan sosyal girişimlerde hem işletmelerin hem de hayır kurumlarının kazanç elde etmesi hedeflenmektedir. Söz gelimi, bir işletme, bir çevre koruma ya da hayvan hakları derneğiyle anlaşmakta ve satışlarını arttırmak istediği ürünün ya da hizmetin gelirlerinin bir bölümünü bu derneğe bağışlayacağını duyurmaktadır.

Kurumsal gönüllülük türü en geleneksel sosyal girişimler olarak kabul edilmektedir. İşletmeler sosyal yarara yönelik olarak bir hayır kurumuna, sosyal amaca ya da başka bir sosyal olaya nakdi bağış, hibe ya da ürün ve hizmet yardımı sağlamaktadır.

Carroll tarafından önerilen ve kurumsal sosyal sorumluluk konusunda kabul gören dört bilesen bulunmaktadır. Bunlar; gönüllü sorumluluk, etik sorumluluk, yasal sorumluluk ve ekonomik sorumluluktur. Her bir boyut küresel çapta paydaşların beklentileri ile ilişkilendirilmiştir. Önerilen dört bileşenli yapı, bir piramit biçiminde tasarlanmıştır.

Bu kavram farklılıkların yönetimi konusunda incelenmektedir. Ayrımcılık, diğer bireylerin, kurumların ya da devletlerin bireylere işlerini yapmalarıyla ilgili yeterliliklerden ziyade ırk, cinsiyet ya da cinsel yönelim gibi kişisel özeliklerinden dolayı farklı muamele etmeleri ve bu tür yaklaşımların işe girme, ödüllendirme ve ücretlendirmede olumsuz etki etmesi ile ortaya çıkan durumdur. Pozitif ayrımcılıkta örgütler belirli düzeyde pozitif ayrımcılık yaparak, yasal düzenlemelere ulaşmaya çalışmaktadır.

İkincil kişisel özellikler cinsel eğilim, dini bağlılık, değer sistemi ve evlilik durumu vb. görünür olmayan özelliklerdir.

Çok kültürlü örgüt paradigması örgütleri, monolitik (yekpare), plüralist (çoğulcu) ve çok kültürlü (multicultural) olarak sınıflandırmaktadır. Bu ayrıma göre: Monolitik örgüt; az sayıda kadın, azınlık ya da çoğunluktan farklılaşan diğer grupları ise alan bu yüzden de homojen bir çalışan nüfusuna sahip olan düşük düzeyde yapısal bütünleşme gösteren bir örgüt,
Çoğulcu örgüt; göreli olarak daha fazla farklı çalışan nüfusuna sahip ve farklı cinsiyet, ırk ve kültürlerden gelen kişileri içermeye çalışan örgüt ve Çok kültürlü örgüt; kültürel farklılıklara değer veren ve bu farklılıkları teşvik ederek yararlanmaya çalışan örgüt olarak tanımlanmaktadır.

Çalışanların işletmenin amaçları doğrultusunda en verimli biçimde kullanılması sosyal işletmeciliğin temel ilkeleri arasında değildir.

1980 yılında ilk kez Bill Drayton tarafından gündeme getirilen sosyal girişimcilik kavramı; sosyal bir hedefe yönelik olarak ticari faaliyetlerin bir araç olarak kullanıldığı ve elde edilen gelirin yine bu sosyal hedefe yönlendirildiği bir işletmecilik faaliyeti olarak tanımlanmaktadır.

Bir kurumun, sosyal bir amaca yönelik ilgi ve farkındalığı arttırmak için fon toplama, bağışta bulunma ya da gönüllü toplama işleri için girişimde bulunmasıdır. Kurum bu kapsamda, fon sağlamakta, ürün ya da hizmet desteği vermekte veya başka çeşitli kurumsal kaynaklar sağlamaktadır.

Bir kurumun, sosyal bir amaca yönelik ilgi ve farkındalığı arttırmak için fon toplama, bağışta bulunma ya da gönüllü toplama işleri için girişimde bulunması sosyal amaç teşvikleri faaliyetidir. Türkiye’de kız çocuklarının okula gönderilmesi için düzenlenen kampanyalara büyük işletmelerin verdiği destekler bu kapsamda yer almaktadır.