ULUSLARARASI İLİŞKİLERE GİRİŞ

Arap Baharı: Arap Baharı, Ortadoğu ülkelerinde demokratikleşme talebi sonucunda ortaya çıkmış olan toplumsal harekete verilen genel isimdir. Olaylar 2010 yılında
Tunus’ta bir kişinin işsizlik, yozlaşma ve yüksek enflasyon
gibi sorunları protesto etmesi esnasında kendini ateşe vermesi sonucu başlamıştır. Bu olay, sosyal medyanın da etkisi ile domino etkisi yaratarak büyük kitlelere ulaşmıştır
ve kısa zaman içinde büyük toplumsal hareketlere dönüşmüştür. Oldukça kanlı çatışmalara sebep olan bu protestolar, bazı Arap ülkelerinin hükümetlerinin devrilmeleri
ile sonuçlanmıştır.

Bugün küreselleşme, küreselleşen dünya denildiği zaman, özellikle 1980’lerden günümüze devletler, ekonomiler, kültürler ve hatta bireyler arasındaki karşılıklı bağımlılık ilişkilerinde yaşanan yaygınlaşma, derinleşme ve hızlanma olguları anlaşılmalıdır. Çünkü dünya tarihi içerisinde farklı küreselleşme evrelerinin gözlemlendiği yaklaşımı küreselleşmeye ilişkin olarak bizlere önemli bir ipucu vermektedir. Buna göre, tanımsal ve kavramsal olarak farklılıklar içerse de,
küreselleşme bir durum olarak değil, bir süreç olarak irdelenmeli ve incelenmelidir.

Küresel terör, dört önemli gelişme nedeniyle küreselleşme sürecinde yeni ve özgün bir nitelik kazanmıştır. Öncelikle, küresel terör hedef olarak kendisine sivil ve masum insanları seçer. Bu anlamda, sadece şiddeti ve yok etmeyi değil, aynı zamanda, korku, endişe ve güvensizlik duygularının toplum içerisinde yerleşmesini ve yayılmasını amaçlamaktadır. İkincisi, geçmişteki terör eylemlerine kıyasla küresel terör, ölümcüllük derecesi yüksek eylemlere yönelmiştir. Ne yazık ki günümüzde, küresel terör eylemleri sonucunda sayıları yüzlerle ya da binlerle ifade edilen ölümcüllük derecesi yüksek eylemlere tanık olmaktayız. Üçüncüsü, küresel terör, hem eylemlerini örgütlemek, hem de finanse etmek için küreselleşme sürecinin iletişim alanındaki yansımaları olan cep telefonu, elektronik posta ve sosyal medya gibi iletişim teknolojilerinden en üst düzeyde yararlanmaktadır. Son olarak, kültürel kimlik olgusunu köktenci ve çatışmacı bir tarzda gündeme getirmesi ve dünya siyasetini medeniyetler, kültürler ya da dinler arası çatışma temelinde yeniden düzenlemeye çalışması, küresel terörü oluşturan temel özellikler arasında sayılmalıdır.

Sınır ötesi ticaret ve finans hareketlerinin çoğalmasıyla, İkinci Dünya Savaşı’ndan sonra dünya ekonomisini düzenlemek amacıyla kurulan Uluslararası Para Fonu (IMF), Dünya Bankası (WB) ve 1990’lı yıllarda kurulan Dünya Ticaret Örgütü (WTO) gibi uluslararası örgütlerin rolü ve etkinliği de artmıştır. Bu örgütler, ulus devletlerle birlikte,
küresel ekonominin önemli aktörleri konumuna gelmişler ve dünyanın küçülmesi ile karşılıklı bağımlılık ilişkilerinin artmasına katkıda bulunmuşlardır. Küresel ve bölgesel nitelikte ekonomik entegrasyonun sağlanması ve ulus devletlerin ekonomik nedenlerle bütünleşmesi ile de dünya ekonomik açıdan adeta örümcek ağı görünümü kazanmıştır.

Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı: Birleşmiş Milletler’in küresel kalkınma ağı olan
BM Kalkınma Programı (UNDP) kendi tanımlamalarına göre, insanlara bilgi, deneyim
ve daha iyi bir yaşam kurmaları için kaynak ulaştıran ve değişimi savunan bir kuruluş olup küresel adaletsizliği ortadan kaldırma amacıyla çalışma yapan bir uluslararası organizasyondur.

2020 yılında sona erecek Kyoto Protokolü’nden sonraki süreçte küresel iklim rejiminin çerçevesini çizecek Paris Anlaşması, 12 Aralık 2015’te onaylandı. 200’e yakın ülkeden liderlerin, siyasilerin, bürokratların, sivil toplum temsilcileri ile özel sektör liderlerinin katıldığı Paris İklim Zirvesi (COP21) sonunda imzalanan Anlaşmanın 2020 yılında resmen yürürlüğe girebilmesi için küresel salınımların en az %55’ini temsil eden en az 55 ülkede yasal olarak kabul edilmesi yetiyor. Anlaşma küresel ısınmayı 2C’nin çok altında, mümkünse 1.5 derecede sınırlandırmayı hedefliyor. Bu hedef fosil yakıt (petrol, kömür) kullanımının azaltılarak, yenilenebilir enerjiye yönelmeyi gerekli kılıyor. Anlaşmada, yoksul ve az gelişmiş ülkelerin, iklim değişikliğini 1.5 derecede sınırlandırma talepleri, uzun vadede ekonomileri karbonsuzlaştırma ve yüzde yüz yenilenebilir enerjiye geçiş hedefi ile ülkelerin farklılıklarına saygı duyan esneklik mekanizmaları gibi önemli maddeler bulunuyor.

Küresel ısınma: Atmosfere salınan çeşitli zararlı gazların ortaya çıkardığı sera etkisinin sonucunda, yıl boyunca ölçülen deniz, kara ve hava sıcaklık değerlerindeki ortalamanın artması olarak tanımlanabilir.

küreselleşmenin günümüzde aldığı biçim olan bölgeselleşme süreci, tek boyutlu bir süreç değildir. Bugün en az üç önemli bölgesel örgütlenme biçiminden söz edilebilir ve bu bağlamda “bölgesel diyalog”, “bölgesel iş birliği” ve “bölgesel bütünleşme”, bölgeselleşme sürecinin üç önemli boyutunu oluşturmaktadır.

Bölgesel diyalogun günümüz dünyasındaki en önemli örneği, Güney Asya ve Pasifik ülkeleri arasında gerçekleşen Asya - Pasifik Ekonomik İşbirliği’dir (APEC). Bu iş birliğinin amacı, üye ülkeler arasında yalnızca ticaret alanında iş birliğini artırmaktır.
APEC, karşılıklı ticaret temelli serbestlik ilişkisi üzerinde gerçekleştirilen, yani çok derin olmayan esnek, bölgesel bir diyalog olarak tanımlanabilir.

Yaygınlaşma, dünyanın her hangi bir yerinde olan bir gelişmenin, dünyanın diğer bölgelerinde de ciddi etkiler ve sonuçlar yaratması anlamına gelmektedir. Buna göre, dünyanın bir bölgesinde oluşan ekonomik kriz, siyasal çatışma ya da terör eylemi, dünyanın farklı bir bölgesinde işsizlik, göç, güvensizlik veya istikrarsızlık olarak ortaya çıkabilir. 2008 ekonomik krizinin Amerika Birleşik Devletleri’nde başlayıp kısa süre içerisinde tüm dünyaya yayılması, yaygınlaşmaya açıklayıcı bir örnektir. Benzer olarak, küresel iklim değişikliği ve küresel ısınma olarak yaşadığımız sorun, sadece tek bir ülke ya da bölge değil, dünyanın tümüne etki etmektedir. Artık, ülkelerin küreselleşme sürecinin dışında kalma lüksü ve olanağı yoktur.

Arap Baharı, Ortadoğu ülkelerinde demokratikleşme talebi sonucunda ortaya çıkmış olan toplumsal harekete verilen genel isimdir. Olaylar 2010 yılında Tunus’ta bir kişinin işsizlik, yozlaşma ve yüksek enflasyon gibi sorunları protesto etmesi esnasında kendini ateşe vermesi sonucu başlamıştır.