ULUSLARARASI İLİŞKİLERE GİRİŞ

Küreselleşmenin bir yansıması olarak uluslararası sermayenin dolaşımı büyük bir hız kazanmaktadır ve uluslararası sermaye de, çoğu zaman doğrudan yatırım yapmak yerine, dünyanın birçok ülkesinde borsalar ve bankalar aracılığıyla kısa dönemli yatırımlar yapmayı ve para yoluyla para kazanmayı tercih etmektedir.

Uluslararası parasal işbirliğini desteklemek, finansal istikrarı sağlamak,
uluslararası ticareti kolaylaştırmak, yüksek istihdamı ve sürdürülebilir ekonomik büyümeyi teşvik etmek ve dünya genelinde yoksulluğun azaltılması için faaliyet gösteren kuruluş Uluslararası Para Fonu (IMF)'dir.

2015’den bu yana, dünyada bulunan en zengin %1’lik kısmın, kalan %99’dan daha fazla servete sahip olması küresel adaletsizlik kavramı ile açıklanmaktadır.

İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi’nin 14. maddesine göre sığınma hakkı
“Herkes zulüm karşısında başka ülkelere sığınma ve bu ülkelerde sığınmacı işlemi görme hakkı vardır”. Bu bağlamda, ilgili kişilere mülteci adı verilmektedir.

Bugün en az üç önemli bölgesel örgütlenme biçiminden söz edilebilir ve bu bağlamda “bölgesel diyalog”, “bölgesel iş birliği” ve “bölgesel bütünleşme”, bölgeselleşme sürecinin üç önemli boyutunu oluşturmaktadır.

1980’lerde özellikle gelişmiş ülkelerin, örneğin Amerika ve Britanya, ekonomilerinde “Serbest Pazar Ekonomisine Geçiş” ile başlayan; 1990’da Sovyetler Birliği’nin çökmesiyle ortaya çıkan “Soğuk Savaş’ın Bitimi” ile pekişen; 2001 yılında yaşanan “11 Eylül Terör Saldırısı” ve 2008 yılında başlayan “Dünya Ekonomik Krizi” ile derinleşen; 2010 yılında Kuzey Afrika ve Orta Doğu coğrafyasında başlayan “Arap Baharı” ve sonrası yaşanan siyasi istikrarsızlıklar, darbe ve iç savaşlarla yaygınlaşan; ve, bilişim, iletişim, bilgi, ve teknoloji alanında yaşanan devrimsel değişikliklerle yaşanan küreselleşme dalgası, dünya tarihinin gördüğü en yoğun, çok boyutlu, ve çok aktörlü bir değişim ve dönüşüm sürecini içermektedir.

Derinleşme, bu yaygınlaşma sürecinin yarattığı etkilerin yaşadığımız dünyanın her tarafında güçlü bir şekilde hissedilmesini ve yaşanmasını ifade etmektedir.

Gerek 2008 yılında başlayan küresel ekonomik kriz, gerek El Kaide lideri Usame bin Ladin’in 2011 yılında Pakistan’da öldürülmesi, gerek aynı yıl Amerika Birleşik Devletleri’nin Irak’tan çekilmesi ve gerek Arap Baharı süreci ortaya şu gerçeği çıkarmıştır ki, teröre karşı mücadelede izlenecek doğru yol savaş, ülke işgalleri ve güvenlik ile özgürlük arasına karşıtlık koymak değil; tam aksine, demokrasiyi, refahı, iş olanaklarının yaratılmasını ve ülkesel, bölgesel, küresel adil ve sorumlu yönetim biçimlerini birlikte düşünmek ve yaratmaktır.

Son yıllarda dünyadaki en büyük ekonomiler arasında uluslararası şirketlerin önemi oldukça artmıştır. Bu bağlamda, Dünya Bankası’nın (World Bank) 2016 verilerine göre, dünyanın en büyük 100 ekonomisi arasında yalnızca 31 ülke bulunurken, kalan 69 büyük ekonomiyi uluslararası şirketler oluşturmaktadır. Bu da bize küresel ekonominin zaman içerisinde, küreselleşme kavramı içerisindeki rolünün büyük ölçüde artış gösterdiğini ispat eder niteliktedir.

B seçeneğinde verilen "yüksek istihdamı ve sürdürülebilir ekonomik büyümeyi teş- vik etmek", Uluslararası Para Fonu (IMF)'nun faaliyetleri arasındadır.

Dünya Ticaret Örgütü (WTO) ve işlevleri: a. DTÖ’yü meydana getiren çok taraflı ve çoklu ticaret anlaşmalarının uygulanmasını ve denetlenmesini sağlamak, b. Çok taraflı ticaret müzakerelerinin yürütüldüğü bir forum oluşturmak, c. Ticari uyuşmazlıkların çözümünü sağlamak, d. Üye ülkelerin ulusal ticaret politikalarını izlemek, e. Küresel ekonomik politikayla ilgili diğer uluslararası kuruluşlarla işbirliğini sağlamak, f. Gelişme yolundaki ve geçiş sürecindeki ekonomilerin çok taraflı ticaret sistemi ile bütünleşmelerine yardımcı olmak.

Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı: Birleşmiş Milletler’in küresel kalkınma ağı olan BM Kalkınma Programı (UNDP) kendi tanımlamalarına göre, insanlara bilgi, deneyim ve daha iyi bir yaşam kurmaları için kaynak ulaştıran ve değişimi savunan bir kuruluş olup küresel adaletsizliği ortadan kaldırma amacıyla çalışma yapan bir uluslararası organizasyondur.

Küresel ölçekte yaşanan sorunlar ve ayrışmalar dünyada ciddi bir sosyal adalet sorunu ortaya çıkarmıştır. Bugün, ekonomik refah ile eğitim ve sağlık olanaklarının ülkeler ve insanlar arasında adil bir biçimde paylaştırılmadığı bir dünyada yaşamakta ve küresel ölçekte yaşanan bu sorunu da “küresel adalet sorunu” olarak adlandırmaktayız.

Kültürün küreselleşmesi, bir yandan dünyada kültürün öneminin artmasına neden olmakta, diğer yandan da çok ciddi insanlık trajedileriyle sonuçlanan kültürel kimlik (dinsel ve etnik) temelli çatışmalara zemin hazırlamaktadır. Bu nedenle IV numaralı ifade yanlış bilgi içerdiğinden bu ifadenin yer almadığı seçenek sorunun doğru yanıtı olacaktır.

Küresel terör gibi, küresel ısınma sorunu da ya- şadığımız dünyayı, ülkemizi, hatta günlük yaşamlarımızı oldukça belirsiz ve güvensiz kılmaktadır. Bu anlamda, küresel ısınma küreselleşmenin diğer bir önemli sonucunu da içinde taşımakta ve bizlere sel felaketleri, kuraklık, susuzluk, ekolojik dengenin bozulması ve hızla değişen hava şartları gibi sorunlar ile geleceğe dair belirsizlik ve güvensizlik duygularını aşılamaktadır. Ülkelerin emisyon azaltımları ise küresel ısınmayı durdurma amaçlı imzalanan “Paris İklim Anlaşması” nın hedefleri arasındadır.

Bölgesel Bütünleşme, en derin ve en güçlü bölgesel yapılanma ve iş birliği biçimidir. Bu yaklaşımı bugün Türkiye’nin de tam üyelik için aday olduğu, Avrupa ülkelerinin çoğunu kapsayan, Avrupa Birliği (AB) içinde görebiliriz.

Küresel ısınma: Atmosfere salınan çeşitli zararlı gazların ortaya çıkardığı sera etkisinin sonucunda, yıl boyunca ölçülen deniz, kara ve hava sıcaklık değerlerindeki ortalamanın artması olarak tanımlanabilir.

2020 yılında sona erecek Kyoto Protokolü’nden sonraki süreçte küresel iklim rejiminin çerçevesini çizecek Paris Anlaşması, 12 Aralık 2015’te onaylandı. 200’e yakın ülkeden liderlerin, siyasilerin, bürokratların, sivil toplum temsilcileri ile özel
sektör liderlerinin katıldığı Paris İklim Zirvesi (COP21) sonunda imzalanan Anlaşmanın 2020 yılında resmen yürürlüğe girebilmesi için küresel salınımların en az %55’ini temsil eden en az 55 ülkede yasal olarak kabul edilmesi yetiyor.

Bölgesel diyalogun günümüz dünyasındaki en önemli örneği, Güney Asya ve Pasifik ülkeleri arasında gerçekleşen Asya - Pasifik Ekonomik İşbirliği’dir.

Bölgesel Bütünleşme, en derin ve en güçlü bölgesel yapılanma ve iş birliği biçimidir.

Paris İklim Anlaşması’nın önemli maddeleri:
• Anlaşma 195 ülke tarafından kabul edilen küresel nitelikte bir anlaşmadır.