ULUSLARARASI İLİŞKİLERE GİRİŞ

Devlet içinde, devlet - toplum - birey ilişkilerini anlamaya çalışan bir bilim dalı Siyaset Bilimidir.

Fransız İhtilali sonucunda milliyetçilik akımlarının ortaya çıkması ve ulus devlet kavramının çıkış noktası olması bakımından uluslararası ilişkiler çerçevesinde en önemli olaylardan biri olarak kabul edilmektedir. 

Ulus Devlet: İlk adımları Fransız Devrimi ile atılmış olan ulus devlet, belirlenmiş yasal sınırları olan, bu sınırlar içerisinde yaşayan tüm vatandaşların ortak dil, tarih, kültür ve değerleri paylaştığı, meşruiyetini bu sınırlar içerisinde yaşayan ulusun egemenliğinden alan devlet şeklidir. Özellikle Soğuk Savaş döneminin sona ermesi ile ulus-devlet kavramı önem kazanmış olup, Sovyetler Birliğinin dağılmasından sonra birçok yeni ulus devlet ortaya çıkmıştır. Ulus devlet kavramı uluslararası ilişkileri kavrama ve anlama açısından oldukça önemli bir olgudur

Uluslararası ilişkiler, devletlerarası ilişkiler alanında başta Birleşmiş Milletler gibi küresel örgütler olmakla birlikte, devlet gibi güç kullanma kapasite ve hakkı olan bir örgüt, kurum ya da aktör yoktur. Uluslararası ilişkiler, merkezi ve dikey olarak değil; yatay olarak örgütlenmiş bir ilişkiler alanıdır. Cevap:B

Birbirleriyle ilişki içinde yaşayan bireyler ve gruplar, ilişkilerinde, başta yaşamsal olmak üzere, güvenli olmalarının sağlanması ve düzenin korunması için, hukuk temelinde, devlete yasa yapma, uygulama, gerekirse güç kullanma kapasitesi ve hakkını verirler. Devlet, bu temelde, toplumsal ilişkilerde düzen ve güvenliğin sağlanmasını sağlayan, bunu yaparken de güç kullanma kapasitesi ve hakkını var sayan bir aktördür. Cevap: E

Bir yaklaşımı benimseyerek uluslararası ilişkiler üzerine çalışanlar, “bilgi kuramsal topluluk” dediğimiz grupları oluştururlar. Yaklaşımlar, bu grupların üye sayılarının miktarına, yaygınlığına ve sürekliliğine bağlı olarak güç kazanırlar. Diğer bir değişle, sadece uluslararası ilişkilerin aktörleri arasında değil, yaklaşımları arasında da bir güç ilişkisi ve sınıflaması vardır. Bunlar: İdealizm (Kurumsalcılık), Realizm (Gerçekçilik), İnşa Edici Yaklaşım, Eleştirel Kuramlardır. Cevap: C

1648-1990 döneminde devletlerarası ilişkiler olarak yaşanan uluslararası ilişkilerde, ekonomik güç ve iktidar ilişkileri sömürgecilik ve emperyalizm olarak yaşanmıştır. 1945 yılında II. Dünya Savaşı’nın bitimine kadar, Batı ülkelerinin Doğu ve Güney ülkelerini işgal ettikleri uzun bir sömürgecilik tarihi yaşanmıştır. Cevap:

1990’da Sovyetler Birliği’nin çökmesi, bir taraftan Soğuk Savaş’ı bitirirken, diğer taraftan da bugün “kimlik siyaseti ve kimlik temelli çatışmalar” dediğimiz olgunun dünya ölçeğinde yaygınlaşmasını ortaya çıkarmıştır.Cevap: B

Yumuşak gücün oluşmasında, bir ülkenin kültürel kimliği, demokrasisinin gelişimi, ekonomik dinamizmi ve girişimcilik - yaratıcılık kültürü, diplomasi alanındaki sorunları uzlaşma yoluyla çözme kapasitesi ve popüler kültürü önemli rol oynar. Cevap: A

Uluslararası ilişkileri harekete geçiren en azından beş aktörden önem ve güç sırasına göre bahsedebiliriz: ulus devlet, uluslararası örgütler, uluslararası şirketler, ulus devlet altı örgütler ve sosyal hareketleri de içeren sivil toplum. Cevap:D

Küresel çalkantı, yarın ne olacağını bilmedi- ğimiz; çok boyutlu risklerin arttığı; geleceğe karşı güvensizlik duygumuzun yaygınlaştığı ve derinleştiği bir küresel risk toplumunu ortaya çıkartmıştır.

Risk + Belirsizlik + Güvensizlik = Küresel Çalkantı= Küresel Risk Toplumu

denklemini, bugünün ve yakın geleceğin küreselleşme sürecini anlama ve açıklamada kullanabiliriz. Cevap: D

Uluslararası ilişkiler değişen ve gelişen dünyayla birlikte çok boyutlu ve çok aktörlü bir yapı bulundurmaktadır.Küreselleşme,uluslararası örgütler,uluslararası ticaret,terör örgütleri, devlet örgütleri uluslararası ilişkilerde sistemi anlama,açıklama,çözümlemede çok önemli roller üstlenmektedirler.Ama ulus devletler olgusu hala hem siyaset biliminin hem de uluslararası ilişkilerin  temel aktörü,ana odak noktası olmaya devam etmektedir.

Uluslararası ilişkiler alanında, Birleşmiş Milletler gibi küresel örgütler bulunmakla birlikte, devlet gibi güç kullanma kapasitesi ve hakkı olan bir örgüt, kurum veya aktör yoktur.Uluslararası ilişkiler yatay olarak örgütlenmiş ve merkezi olmayan bir biçimde hareket eder.Uluslararası ilişkiler devletler arası ilişkileri anlamaya çalışan bir bilim dalıdır. Devletlerarası ilişkilerin yanı sıra devlet üstü ve altı örgütlenmeleri,değişimleri ve gelişmeleri de anlaması kapsamına girer.

Uluslararası ilişkilerde merkezi otoritenin olmaması, devletlerin kendi ülkelerinin alansal güvenliğini koruması ihtiyacını ortaya çıkarır.Uluslararası güvenlik, uluslararası kuruluşların ve devletlerin karşılıklı güvenlik ve koruma sebebiyle ortaya koyduğu tüm önemleri içeren, oldukça geniş bir içeriği olan kavramı ifade eder.

Modern zamanlarda, 1648 yılında Avrupa devletleri arasında yapılan Vestfalya Antlaşması, modern ve ulus devlet temelli uluslararası ilişkilerin başlangıcı olmuştur.

1945 yılında 2.Dünya savaşının bitimine kadar, Batı ülkelerinin Doğu ve Güney ülkelerini işgal ettikleri uzun bir sömürgecilik tarihi yaşanmıştır.

Serbest pazar ekonomisine geçiş 1980'li yıllarda gözlemlenmiş ve ekonominin küreselleşme adını verdiğimiz olgunun başlangıcını oluşturmuştur.1990'lı yıllarda Sovyetler Biriği'nin dağılması Soğuk Savaş döneminin bittiğini işaret etmiştir.Diğer taraftan ise kimlik temelli çatışmalar dediğimiz olgunun dünya ölçeğinde ortaya çıkmasına neden olmuştur.Ruanda Soykırımı, Yugoslavya'nın bölünmesi ve yok olması, 11 Eylül 2001 terörü, 2003'te Irak'ın işgali ve Arap Baharı süreci, bu kültürel kimlik temelli çatışmalara örnektir.

Güç, bir aktörün diğer aktöre bir şey yaptırma kapasitesi olarak tanımlanır.Uygulanan güç sayesinde bir aktörün diğer aktörü yapacağı bir şeyden caydırma durumu gerçekleşebilir.Ya da diğer aktöre kendi iradesinin dışında bir şeyi yaptırabilir,kabul ettirebilir.Güç iki türlü oluşturulabilir;askeri ve ekonomik kapasite artırımı yoluyla gerçekleşen güce sert güç adı verilir.Kültürel ilişkiler ve ekonomik ilişkilerin güçlendirilmesiyle gerçekleşen güce yumuşak güç denir.

Uluslararası Örgütler:Uluslararası ilişkiler literatüründe uluslararası kurallara ve üyelere sahip, çeşitli konularda uzmanlaşan ve bu konular üzerinde çalışmalarını sürdüren ve devletler tarafından desteklenen organizasyonlardır.

Dünya Sistemi yaklaşımına göre uluslararası ilişkilerin bir merkezi vardır.Bu merkez 16.yüzyıldan bugüne dünya sistemine anlam vermiş, bu sistem içindeki güvenlik,ekonomi,kültür;devtlet,uluslararası örgütlere kadar tüm ilişkileri ve aktörleri belirlemiş ve şekillendirmiştir. Dünyanın şekillendiği bu merkeze kapitalizm adı verilmiştir.

Günümüzde küreselleşmenin sonucu olarak küresel risk toplumu ortaya çıkmıştır.Küresel çalkantı,yarın ne olacağını bilmediğimiz;çok boyutlu risklerin arttığı;geleceğe karşı güvensizlik duygumuzun yaygınlaştığı ve derinleştiği bir küresel risk toplumu tanımından bahsedilebilir.