Uluslararası Hükümetler Dışı Örgütler

Uluslararası Af Örgütü-UAÖ (Amnesty International- AI) 

Bugün uluslararası sistemin dinamiklerini anlayabilmek için devletlerin, uluslararası örgütlerin ve uluslararası bölgesel örgütlerin yanı sıra uluslararası hükumetler dışı (devletler dışı) örgüt ve kuruluşların oynadıkları rolleri de tanımak ve çözümlemek gerekmektedir.

Shell, IBM ve GAFAM (Google, Apple, Facebook, Amazon, Microsoft) vb.

Hükümetler dışı uluslararası sivil toplum kuruluşları (STK), hükümetlerin ve devlet kurumlarının ve kuruluşlarının dışında varlık gösteren özerk
örgütlerdir.

İnsan haklarını savunma hedefiyle kurulmuş olan Uluslararası Af Örgütü (Amnesty International - AI), “Evrensel İnsan Hakları Bildirgesi”nce kabul edilmiş ilkeler çerçevesinde etkinliklerini sürdürür. 

Hiçbir devletle bağımlılık ilişkisi bulunmayan Uluslararası Af Örgütü, özel bir ideoloji veya herhangi bir dinle de ilişkisinin olmadığının altını çizer.

Uluslararası Af Örgütü'nün vizyonu, herkesin İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi ve diğer uluslararası insan hakları standartları ile güvence altına alınan haklarına erişmesidir.

Birleşmiş Milletler Örgütü, UNESCO, AB, Amerika Devletleri Örgütü, Afrika Birliği Örgütü gibi uluslararası örgütlerin danışmanlığını yapan örgüt 160’dan fazla ülke ve bölgede etkinliklerini sürdürmektedir. Uluslararası Ceza Mahkemesi’nin kuruluşunu (1998 Roma Statüsü ve 2002 yürürlüğe girmesi) yoğun bir biçimde
teşvik etmiş ve desteklemiştir.

Uluslararası Af Örgütü’nün kuruluşundan beri sürdürdüğü çalışmalara bakarsak insan hakları ihlallerini ortaya çıkarmaya yoğunlaştığını görürüz.

Örgütün çalışmalarının yürütülmesinde en yetkili merci Uluslararası Konsey’dir. İşlevleri şöyle sıralanabilir: Örgütün stratejisine odaklanmak;
UAÖ’nün vizyon, misyon ve temel değerlerini belirlemek; UAÖ’nün Entegre Stratejik Planı’nı (altı yıllık planlar) mali stratejisiyle belirlemek; hareket için yönetişim ve delegasyon sistem ve organları oluşturmak, bu organların üyelerini seçmek ve bu organ ve üyelerin sorumlu olmasını sağlamak; hareketin kabul edilmiş strateji ve planlarına ilişkin performansını denetlemek; şube, yapı ve diğer organlarının sorumluluklarını belirlemektir. 

Greenpeace (Yeşil Barış) 1971’de ABD - Alaska’da yürütülmekte olan nükleer denemeleri protesto eylemi çerçevesinde örgütlenen 14 eylemci tarafından Kanada’nın Vancouver kentinde kurulmuştur.

Greenpeace’in temel hedeflerini barışçıl araçlarla, çevreye zarar veren etkinlikleri saptamak, izlemek, bu gözlenen gidişin geleceğe yönelik olumsuzluklarına dikkat çekmek ve yetkilileri ve dünya kamuoyunu buna son vermeye çağırmak olarak özetleyebiliriz.

Greenpeace’in yapısı kar amacı gütmeyen örgüt modeline uygun olarak belirlenmiştir. “Dernek maddeleri” karar alma sürecini ve “yönetişim” yapısını tanımlamaktadır. Merkez örgütte Konsey ve Yönetim Kurulu bulunur.

Çok Uluslu Şirketlerin ortak hedeflerinin küresel düzlemde ticaret, hizmet, mallar ve emeğin dolaşımının önündeki ulusalengellerin azaltılması ve karlı yatırım olanaklarının arttırılmasıdır.

Dünyanın en büyük ÇUŞ’ları ABD, AB ve Japonya kökenli olsa da, çok uluslu şirketlerin giderek daha baskın çıkan boyutları çok uluslu yapılarıdır, dolayısıyla bu tür şirketler ülke adıyla değil şirket adlarıyla anılmaktadırlar. Dünya sahnesinde ulus devletlerin yanı sıra ÇUŞ’lar ekonomik güçlerinden kaynaklanan siyasal bir güç edinmişlerdir.

H. Spencer tarafından Darvin’in “doğada zayıflar ayıklanır” ilkesini sosyal alana uyarlamasıyla ortaya çıkan sosyal Darvinizm, liberalizmin doğada varolan doğal ayıklanmayı sosyal düzlemde destekleyen yorumuyla, rekabetçiliği, bireyciliğin egoist yorumunu savaşçı bir güvenlikçilikle bir araya getirmiştir.

Küreselleşme karşıtı hareketlerin başlangıcı 1999’da Seattle’da Dünya Ticaret Örgütü’nün toplantısına karşı geliştirilen gösterilerdir.

“Wall Street’i işgal et” hareketi 17 Eylül 2011’de New York’ta küreselleşmenin yarattığı eşitsizliklerin ve ABD’nin zenginliğinin simgesi olarak kabul edilen, finans merkezi Wall Street de yapılmıştır.

Alternatif bir küreselleşme arayışını, küreselleşme karşıtı eğilimleri bir araya getirerek kalıcı bir hükümetler dışı örgütlenmeye dönüştürme arayışı
Dünya Sosyal Forumu- DSF (World Social Forum – WSF) çerçevesinde geliştirilmiştir.

Alternatif bir küreselleşme arayışını, küreselleşme karşıtı eğilimleri bir araya getirerek kalıcı bir hükümetler dışı örgütlenmeye dönüştürme arayışı
Dünya Sosyal Forumu- DSF (World Social Forum – WSF) çerçevesinde geliştirilmiştir. Dünya Sosyal Forumu özgürlükler alanını genişletecek,
katılımcı demokrasi deneyimini güçlendirecek bir tartışma platformu oluşturma iddiasındadır.

2002’de İtalya’nın Floransa kentinde ilk Avrupa Sosyal Forumu düzenlendi.