Uluslararası Örgütler – Barış ve Güvenlik

Uluslararası örgütler, bir araya getirdikleri aktörlerin niteliği, gücü, örgütün sınırları, yapısı ve hedefleri gibi özelliklerle birbirlerinden ayrışırlar.

Uluslararası örgütlerde bağlayıcı kararların alınabilmesi için oy birliğinin sağlanması gerekir.

24 Ekim 1945

24 Ekim 1945’de dünya barışını ve güvenliğini sağlamak ve korumak hedefleri çerçevesinde kurulmuş uluslararası bir örgüttür. Barış, güvenlik,
adalet, ekonomik kalkınma ve sosyal eşitliği sağlamayı amaçlayan BM’nin merkezi New York’tadır. 

1945’de 51 ülkeyi bir araya getiren BM bugün 193 üyeye ulaşmıştır.

BM’nin kuruluşundaki en önemli etmen Milletler Cemiyeti örgütünün dünya barışını ve güvenliğini koruyamamış olmasıdır.

BM’ye bağlı uzmanlık kuruluşları ve ilişkili uluslararası örgütler:
• BM Gıda ve Tarım Örgütü (FAO)
• Uluslararası Tarımsal Gelişme Fonu
• Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO)
• Uluslararası İmar ve Kalkınma Bankası (IBRD)
• Uluslararası Para Fonu (IMF)
• BM Sınai Kalkınma Örgütü (UNIDO)
• BM Kalkınma Programı (UNDP)
• BM Ticaret ve Kalkınma Konferansı (UNCTAD)
• Dünya Ticaret Örgütü (WTO)
• Uluslararası Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü (UNESCO)
• Uluslararası Sivil Havacılık Örgütü (ICAO)
• Uluslararası Denizcilik Örgütü (IMO)
• Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (IAEA)
• Uluslararası Telekomünikasyon Birliği (ITU)
• Dünya Bilgi İletişim Örgütü
• Uluslararası Posta Birliği (UPU)
• Dünya Sağlık Örgütü (WHO)
• Dünya Meteoroloji Örgütü (WMO)
• Dünya Entelektüel Haklar örgütü (WIPO)

BM’in elli bir kurucu üyesi, “asıl üyeler” statüsündedir.

Örgüte sonradan katılacak tüm üyeler için öngörülmüş koşullara uymak için “barışsever”lik özelliğine sahip olmak gerekmektedir.

Örgüte üye olmak isteyen devlet, talebini Genel Sekreterliğe sunar. Başvuru Genel Sekreterlikten Güvenlik Konsey’ine gider ve değerlendirmenin ardından Güvenlik Konseyi’nden olumlu bir cevap alıyorsa, olumlu karar Genel Kurul’a yollanır. Genel Kurulda en az 3/2 nitelikli çoğunlukla üyelik talebi onaylanırsa, aday devlet BM’nin “yeni üye” statüsünü kazanmış olur. Bir örgüt üyesinin örgütten ihraç edilmesi veya üyelikten doğan hak ve ayrıcalıklarını kullanmaktan men
edilmesinin kuralları da belirlenmiştir.

BM'nin yıllık olağan toplantıları Eylül-Aralık döneminde yapılır.

Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi üyesi on beş üyeden ABD, Rusya (SSCB idi), Fransa, İngiltere, Çin’den oluşan beş üyenin daimi üye statüsü olup, veto yetkisi vardır.

Uluslararası Adalet Divanı Merkezi Hollanda’nın La Haye kentindedir.

BM 242(1967) ve 338(1973) sayılı Güvenlik Konseyi kararları: İsrail’in işgal ettiği bölgelerden çekilmesi çağrısının yanı sıra savaşan tüm tarafların işgal ettikleri bölgelerden çekilmeleri çağrılarıdır.

Savaş Suçları: Cenevre Sözleşmesinin ya da uluslararası yasaların ve geleneklerin ciddi derecede ihlal edilmesiyle işlenen suçlardır. İşkence, sivilleri hedef alan saldırılar, bilinçli bir biçimde hastaneler, okullar, tarihi değeri olan binalar vb. önemli hedeflere saldırı, 15 yaşın altındaki çocukları orduya almak vb.

İnsanlığa karşı suçlar: Sivillere yönelmiş genelleşmiş bir saldırı suçu türüdür. Cinayet, sürgün, köleleştirme, yok etme, işkence, cinsel saldırı, siyasi, ırksal, ulusal, etnik, kültürel, inançlarla ilişkili, cinsiyetle ilişkili suçlar, ayrımcılık suçları, vb.

Soykırım: Bir ulusu, bir etnik grubu, bir ırkı veya dini bir grubu bütünüyle veya bir bölümünü yok etmek
üzere işlenmiş suçlardır. Grup üyelerinin öldürülmesi, grup üyelerinin fiziksel, ruhsal bütünlüğüne saldırı,
grubu fiziksel olarak bütünüyle ya da bir bölümüyle yok olacağı koşullara sürüklemek, gruptaki doğumları
engellemek, çocukların zorla bir başka gruba nakledilmesi vb. 2017’den itibaren saldırı suçu üzerindeki yargı
yetkisi uygulamaya girecek (Kampala Konferansı değişiklikleri).

NATO, İkinci Dünya Savaşı sonrasında Avrupa’nın yeniden biçimlenme ve kalkınma çabalarında özellikle askeri alana odaklanmış örgütlenme örneğidir. 4 Nisan 1949’da imzalanan Kuzey Atlantik Antlaşması’nın (Washington Antlaşması) hedefi barışı sürdürebilmek ve her çeşit saldırıyı caydırma yoluyla engellemek, güvenliği sağlamaktır.

NATO, İkinci Dünya Savaşı sonrasında Avrupa’nın yeniden biçimlenme ve kalkınma çabalarında özellikle askeri alana odaklanmış örgütlenme örneğidir. 4 Nisan 1949’da imzalanan Kuzey Atlantik Antlaşması’nın (Washington Antlaşması) hedefi barışı sürdürebilmek ve her çeşit saldırıyı caydırma yoluyla engellemek, güvenliği sağlamaktır.

NATO Antlaşması ABD, Kanada, Fransa, Hollanda, Belçika Lüksemburg, İngiltere, İtalya, Portekiz, Norveç, Danimarka, İzlanda tarafından imzalanmıştır. NATO’ya Türkiye ve Yunanistan 1952’de üye olmuştur.

Hem askeri yapısı hem de sivil yapısı olan NATO’nun en yüksek karar alma organı Kuzey Atlantik Konseyi’dir