ULUSLARARASI İLİŞKİLERE GİRİŞ - Deneme Sınavı - 9

Küreselleşme sürecinin önemli aktörleri olan ulus ötesi sermayenin simgesi “Çok Uluslu Şirketler” (ÇUŞ) (Multinational corporations), İkinci Dünya Savaşı sonrasında belirginlik kazanmaya başlamıştır.

Shell, enerji ve petrokimya alanında etkinliklerini yoğunlaştırmış olan “Çok Uluslu Şirket” grupları örneğidir. 1833’de Londralı bir İngiliz antikacı (Marcus Samuel), dükkânında döneminin egzotik dekorasyon modası istiridye satmak için geniş bir istiridye ithalatı-ihracatı ticaret ağı geliştirmiştir. Daha sonra oğullarının girişimiyle iş petrol ihracatı, gazyağı ihracatı gibi alanlara açılmaya kadar genişlemiştir.

Merkezi ABD 'dedir.

IBM bilgisayarla özdeşleşmiş bir markadır.

1980'lerde yılında önemli bir krize girmiştir.

“Çok Uluslu Şirket” olarak küreselleşme sürecinin ürünü ve tetikleyicilerindendir.

Dünyanın en büyük bilişim teknolojisi şirketidir.

Amazon
ABD’de 1994 yılında kurulmuş ve hızla büyümüş çok uluslu şirket örneklerinden Amazon elektronik ticaret ve “cloud computing” konularına yoğunlaşmıştır. 2004’den itibaren internetten birçok şirketin ürünlerini satarak işe başlamışken, 2007 yılından itibaren bilgisayara kitap yükleme sistemi (Kindle) ile kendi ürününü de satmaya başlamıştır. Bugünlerde insansız hava aracıyla ürün dağıtımı yapma olanakları araştırılmakta, tartışılmaktadır.

Küreselleşme karşıtı hareketlerin sürdürülebilir gelişme, insan temelli, adil bir proje arayışını dile getirdikleri ileri sürülse de, ortak bir toplumsal-siyasal alternatif sunamadıkları da sıklıkla vurgulanmaktadır.

Sosyal Darvinizm: H. Spencer tarafından Darvin’in “doğada zayıflar ayıklanır” ilkesini sosyal alana uyarlamasıyla ortaya çıkan sosyal Darvinizm, liberalizmin doğada varolan doğal ayıklanmayı sosyal düzlemde destekleyen yorumuyla, rekabetçiliği, bireyciliğin egoist yorumunu savaşçı bir güvenlikçilikle bir araya getirmiştir.

Alternatif bir küreselleşme arayışını, küreselleşme karşıtı eğilimleri bir araya getirerek kalıcı bir hükümetler dışı örgütlenmeye dönüştürme arayışı Dünya Sosyal Forumu- DSF (World Social Forum – WSF) çerçevesinde geliştirilmiştir.

GAFAM kısaltması ile toparlanan: Alphabet (Google), Apple, Facebook, Amazon, Microsoft 20.yy sonlarında 21. yy’ın başlarında ortaya çıkmışlardır. Yeni teknolojilerin ve bu alanda gerçekleşen icatların simgesi gibi görebileceğimiz GAFAM, diğer teknoloji grupları gibi, rekabet ortamında, sürekli bir biçimde daha hızlı yenilik arayışıyla hızla önemli bir yer edinmiştir.

“Uluslararası Af Örgütü” 1961 yılında Londra’da kurulmuştur ve aşamalı bir biçimde kurumlaşmıştır. Örgütün temel ilkelerin belirlendiği ilk uluslararası toplantısı Belçika, İngiltere, Fransa, Almanya, İrlanda, İsviçre ve ABD’den gelen katılımcılarla gerçekleştirilmiştir.

Uluslararası Af Örgütü’nün kurucusu İngiliz Avukat Peter Benenson’dur. Aslında örgütün kuruluşunu tetikleyen olay, 1960 yılında iki Portekizli öğrencinin kadeh tokuştururken “özgürlük” diye bağırmış olmaları nedeniyle yedi yıl hapse mahkûm edilmeleridir. Peter Benenson’un bu olayı okuduğu bir makaleden öğrenip bu olaya karşı yoğun bir tepki hissetmesi örgütün kuruluşundaki itici gücü olmuştur.

Stop torture! (İşkenceyi durdurun!) kampanyası; Siyasi cinayet, kayıplar ve yargısız infazlara karşı kampanya; Mayınlara karşı kampanya; Kadın hakları insan haklarıdır kampanyası; Silahlar denetlensin/Bir milyon yüz kampanyası Uluslararası Af Örgütü’nün düzenlediği kampanyalar arasındadır.

Uluslararası STK olarak Greenpeace (Yeşil Barış) 1971’de ABD - Alaska’da yürütülmekte olan nükleer denemeleri protesto eylemi çerçevesinde örgütlenen 14 eylemci tarafından Kanada’nın Vancouver kentinde kurulmuştur.

Greenpeace’in temel hedeflerini barışçıl araçlarla, çevreye zarar veren etkinlikleri saptamak, izlemek, bu gözlenen gidişin geleceğe yönelik olumsuzluklarına dikkat çekmek ve yetkilileri ve dünya kamuoyunu buna son vermeye çağırmak olarak özetleyebiliriz.

Greenpeace'nin ülkelere ya da kurumlara kredi açmak gibi bir misyonu yoktur. Diğer şıklarda ifade edilen bilgiler Greenpeace'nin amaçları arasındadır.

Shell, enerji ve petrokimya alanında etkinliklerini yoğunlaştırmış olan “Çok Uluslu Şirket” grupları örneğidir. 1833’de Londralı bir İngiliz antikacı (Marcus Samuel), dükkânında döneminin egzotik dekorasyon modası istiridye satmak için geniş bir istiridye ithalatı-ihracatı ticaret ağı geliştirmiştir. Daha sonra oğullarının girişimiyle iş petrol ihracatı, gazyağı ihracatı gibi alanlara açılmaya kadar genişlemiştir. Shell dünyadaki en büyük petrol şirketi olmuştur.

Küreselleşme karşıtı hareketlerin başlangıcı 1999’da Seattle’da Dünya Ticaret Örgütü’nün toplantısına karşı geliştirilen gösterilerdir.

“Wall Street’i işgal et” hareketi 17 Eylül 2011’de New York’ta küreselleşmenin yarattığı eşitsizliklerin ve ABD’nin zenginliğinin simgesi olarak kabul edilen, finans merkezi Wall Street'de düzenlenen uzun süreli işgal eylemiyle, öncekilerden farklı bir tepki biçimi geliştirmiştir.

BM'nin en büyük ve temel hedefi dünyada barış ve güvenliği sağlamak ve devam ettirmektir. Doğru yanıt 'B'.

Birleşmiş Milletler (BM) 1945 'te 2. dünya savaşının bitiminden hemen sonra kurulmuştur. Doğru yanıt 'B'.

Uluslararası adalet divanı ve ceza mahkemesi Hollanda'nın La Haye kentindedir. Doğru yanıt 'D'.