ULUSLARARASI İLİŞKİLERE GİRİŞ - Deneme Sınavı - 22

Bir yaklaşımı benimseyerek uluslararası ilişkiler üzerine çalışanlar, “bilgi kuramsal topluluk” dediğimiz grupları oluştururlar. Yaklaşımlar, bu grupların üye sayılarının miktarına, yaygınlığına ve sürekliliğine bağlı olarak güç kazanırlar. Diğer bir değişle, sadece uluslararası ilişkilerin aktörleri arasında değil, yaklaşımları arasında da bir güç ilişkisi ve sınıflaması vardır. Bunlar: İdealizm (Kurumsalcılık), Realizm (Gerçekçilik), İnşa Edici Yaklaşım, Eleştirel Kuramlardır. Cevap: C

Uluslararası ilişkileri harekete geçiren en azından beş aktörden önem ve güç sırasına göre bahsedebiliriz: ulus devlet, uluslararası örgütler, uluslararası şirketler, ulus devlet altı örgütler ve sosyal hareketleri de içeren sivil toplum. Cevap:D

Kenichi Ohmae, 1990 yılında yayınlanan “Borderless World” (Sınırsız Dünya) adlı kitabında, küreselleşme sürecinde dünyada sınırların ortadan kalktığını ve ulus-devletlerin sonunun geldiğini iddia etmiştir.

1970’lere kadar siyasal ekonomi ve uluslararası ilişkiler konusunda varolan literatürde Adam Smith, David Ricardo, Karl Marx ve Frederich Engels’in çalışmaları önemlidir.

Ekonomik milliyetçilik ya da korumacılık olarak anılan Merkantilizm, XIV. Louis’in danışmanı olan Jean Baptiste Colbert’in devletlerin gücünü garanti altına almanın yolunun gümüş ve altın biriktirmek olduğu görüşlerine dayanır.

Liberal Bakış Açısı Merkantilizme tepki olarak ortaya çıkan liberal bakış açısının kökleri, İngiliz iktisatçı Adam Smith’in 1776’da yazdığı “Milletlerin Zenginliği” adlı kitabında, ulusal zenginlik ve güç için gerekli olanın ekonomik büyüme olduğunu, ekonomik büyümenin de, üretim, ekonomik uzmanlaşma ve işbölümü ile mümkün olduğu iddiasına dayanır.

David Ricardo, karşılaştırmalı üstünlük kuramını geliştirmiştir. Bu kuramla ülkelerin dış ticaret ilişkilerini açıklamayı hedefler ve serbest ticaretin ve piyasanın bireyler için getirisinden bahseder. Bu kurama göre, mükemmel işleyen bir serbest ticaret sisteminde verimlilik ve ulusal refahın artması, ülkelerin ürettikleri mallarda üretimi en avantajlı olan üründe uzmanlaşması ve buna bağlı işbölümüyle mümkündür.

21.Yüzyılda bağımlılık kuramının temsilcisi olarak, küresel eşitsizliği kapitalizm üzerinden eleştiren Samir Amin ‘dir.

1870’lerden I. Dünya Savaşı’na kadar (1914) geçen sürede, uluslararası ödeme sisteminde altının sabit döviz kuru olarak kabul edildiği döneme, Altın Standardı Dönemi denmektedir.

Bretton Woods Anlaşması amaç: devletlerin kendi çıkarlarını korumak için tarifelerle aracılığıyla, izoleci-korumacı politikalarla ekonomide durgunluk yaratmalarını önlemek ve savaş sonrası uluslararası ekonomik faaliyetlerde canlanmayı teşvik etmekti.

Bretton Woods Sistemi: 1944-1973 yılları arasında dünya ticaretinin sınırlamalardan uzak ve serbest işlemesi için IMF, Dünya Bankası gibi birtakım kuruluşlara ve ayarlanabilir sabit kur sistemine dayanan para sistemidir.

1945’te kurulan IMF’nin temel amacı, uluslararası parasal işbirliğinin teşvik edilmesi, uluslararası ekonomide likidite sağlanması ve uluslararası ticaretin geliştirilmesiydi.

Washington Uzlaşısı, ekonomist John Williamson’ın 1990 yılında yazdığı ve Latin Amerika ülkelerinin gelişmesi için önerdiği on maddelik  istikrar paketidir. ABD Hazinesi ile Bretton Woods Örgütleri arasındaki ekonomik görüş konusundaki uyuma işaret etmek için Washington Uzlaşısı olarak adlandırılır.

BM, Dünya barışını ve güvenliğini sağlamak ve korumak hedefleri çerçevesinde kurulmuş uluslararası bir örgüttür. Barış, güvenlik, adalet, ekonomik kalkınma ve sosyal eşitliği sağlamayı amaçlamaktadır.

BM’in merkezi New York’tadır ve kurulduğu 1945 yılında 51 ülkeyi bir araya getiren BM bugün 193 üyeye ulaşmıştır.

BM’ye bağlı uzmanlık kuruluşları ve ilişkili uluslararası örgütler arasında yer alanlar: Dünya Ticaret Örgütü (WTO), Uluslararası Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü (UNESCO), Uluslararası Para Fonu (IMF), Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO).

Güvenlik Konseyi üyesi on beş üyeden ABD, Rusya (SSCB idi), Fransa, İngiltere, Çin’den oluşan beş üyenin daimi üye statüsü olup, veto yetkisi vardır.

Uluslararası Ceza Mahkemesi (UCM)- (International Criminal Court-ICC) 2002 yılında kurulmuştur. BM’le işbirliği içinde olsa da UCM bağımsız bir mahkemedir ve hatta antlaşmayla kurulmuş ilk uluslararası bağımsız daimi mahkeme örneğidir (Roma Statüsü). Merkezi Hollanda’nın La Haye kentinde bulunur. Bugün Roma Statüsünü imzalamış ve onaylamış 124 üye ülkesi vardır.

NATO, 04 Nisan 1949’da imzalanan Kuzey Atlantik Antlaşması’nın (Washington Antlaşması) hedefi barışı sürdürebilmek ve her çeşit saldırıyı caydırma yoluyla engellemek, güvenliği sağlamaktır.

Hem askeri yapısı hem de sivil yapısı olan NATO’nun en yüksek karar alma organı Kuzey Atlantik Konseyi’dir.