ULUSLARARASI İLİŞKİLERE GİRİŞ - Deneme Sınavı - 21

Filistin hükümetinin UCM’ye katılma çabasının sonucu 2015’de “Roma Statüsü”ne katılarak UCM üyesi olmuştur. Filistin hükümeti üyeliğin hemen ardından UCM’den, Gazze’de, İsrail’in işlemiş olabileceği suçlarla ilişkili ön soruşturma açma talebinde bulunmuş ve bunu kabul ettirmiştir (2016). Ancak İsrail’in UCM üyesi olmaması Filistin’in doğrudan İsrail’i Mahkemeye veremeyeceği anlamına gelmektedir.

BM’ye bağlı uzmanlık kuruluşları ve ilişkili uluslararası örgütler: BM Gıda ve Tarım Örgütü (FAO), Uluslararası Tarımsal Gelişme Fonu, Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO), Uluslararası İmar ve Kalkınma Bankası(IBRD), Uluslararası Para Fonu (IMF), BM Sınai Kalkınma Örgütü (UNIDO) , BM Kalkınma Programı (UNDP), BM Ticaret ve Kalkınma Konferansı(UNCTAD), Dünya Ticaret Örgütü (WTO), Uluslararası Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü (UNESCO), Uluslararası Sivil Havacılık Örgütü (ICAO), Uluslararası Denizcilik Örgütü (IMO), Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı(IAEA), Uluslararası Telekomünikasyon Birliği(ITU), Dünya Bilgi İletişim Örgütü, Uluslararası Posta Birliği (UPU), Dünya Sağlık Örgütü (WHO), Dünya Meteoroloji Örgütü (WMO) , Dünya Entelektüel Haklar örgütü(WIPO)

UMC’nin işleyişini sağlayan önemli organlar Başkanlık, Başkan yardımcıları, Yargılama bölümü, Ön Yargılama bölümü, Savcılık bürosu, Temyiz Dairesi, Mahkeme Sekretaryasıdır ayrıca savunma avukatları, taraf Devlet Meclisi de bu sürece katılır.

Cevap: AİHM

Bölgesel nitelikli örgütlerden Avrupa Konseyi çerçevesinde kurulmuş olan AİHM “Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi”nde öngörülen insan olmaktan ileri gelen hakları savunan uluslararası-uluslarüstü mahkeme örneğidir.

AB’nin resmi dil sayısı 24’e ulaşmıştır (Almanca, Bulgarca, Çekçe, Danca, Estonca, Fince, Felemenkçe (Hollandaca), Fransızca, Hırvatça, Macarca, İngilizce, İrlandaca, İspanyolca, İsveççe, İtalyanca, Letonca, Litvanca, Maltaca, Lehçe, Portekizce, Romence, Slovakça, Slovence, Yunanca). 60’dan fazla azınlık dili ve bölgesel dil bulunmaktadır ve AB sınırları içinde konuşulan dillerin sayısı çok daha fazladır.

AB’nin resmi dil sayısı 24’e ulaşmıştır (Almanca, Bulgarca, Çekçe, Danca, Estonca, Fince, Felemenkçe (Hollandaca), Fransızca, Hırvatça, Macarca, İngilizce, İrlandaca, İspanyolca, İsveççe, İtalyanca, Letonca, Litvanca, Maltaca, Lehçe, Portekizce, Romence, Slovakça, Slovence, Yunanca). 60’dan fazla azınlık dili ve bölgesel dil bulunmaktadır ve AB sınırları içinde konuşulan dillerin sayısı çok daha fazladır.

AB’nin Başlıca Ortak Politikaları ve Ortak Politikaları Destekleyen Programlar: Gümrük Birliği, Tek Pazar, Ortak Tarım Politikası, Yapısal Politikalar, Ortak Ticaret Politikası, Avrupa Yurttaşlığı, Ortak Eğitim, Bilim ve Kültür Programları, Tüketiciyi Koruma Programı, Araştırma ve Çevre Politikası, Sağlık Politikası, Sosyal Politika, Bölgeler Politikası, Siyasal Sığınmacı, Göçmen Politikası, Serbest Dolaşım, “Ortak Dış Politika ve Güvenlik Politikası”, “Özgrlük, Güvenlik ve Adalet,” Politikası”.

Lizbon Anlaşmasının 50. maddesine uygun bir biçimde 2017-2019 Brexit (Britain-exit yani İngiltere’nin Avrupa Birliğinden çıkma kararı) sürecini izleyeceğiz. 2016 referandum sonucunda İngiltere’de AB’yi terk etme kararı alınmıştır. AB yet- kilileriyle gerçekleştirilen görüşmelerin sonunda 2019 tarihinde İngiltere’nin AB’den ayrılma sürecinin son aşamasını tamamlaması öngörülmüştür.

1998’de Frankfurt’ta kurulmuş bağımsız bir organdır. Avro’nun idaresinden sorumludur ve hükümetlerden bağımsız bir biçimde çalışır. AB üyesi ülkelerin Merkez Bankaları sistemiyle birlikte çalışır. AB’nin karar alma yetkisi olmayan danışma kurum ve danışma organları, Avrupa Ekonomik ve Sosyal Komitesi, Avrupa Bölgeler Komitesi, AB Yatırım Bankası, Ombudsmandır. AB’nin çok sayıda gözlemevi ve vakıfları da bulunur.

ASEAN (Association of South East Asian Nations) Güney Doğu Asya ülkelerinden Tayland, Filipinler, Malezya, Endonezya ve Singapur’un kurduğu uluslararası bölgesel ekonomik işbirliği örgütüdür. 8 Ağustos 1967’de Tayland’ın başkenti Bangkok’ta imzalanan ASEAN Bildirgesinde (Bangkok Bildirgesi de denir) birliğin hedefleri; bölge ülkelerinin barış ve güvenliğini sağlamak, ekonomik büyüme hızlarına ivme kazandırmak, toplumsal ve kültürel alanlarda gelişim için işbirliğidir.

NAFTA (The North American Free Trade Agreement), Kuzey Amerika Serbest Ticaret Anlaşması, uluslararası bölgesel nitelikli işbirliği örgütüdür. ABD, Kanada ve Meksika tarafından 17 Aralık 1992’de imzalanmış ve 1 Ocak 1994’de yürürlüğe girmiş olan NAFTA, üye ülkelerde liberal kuralların geçerli olduğu serbest ticaret alanı yaratmayı hedeflemiştir. Aslında NAFTA, 1988’de ABD ve Kanada’nın imzalamış oldukları ve 1989’da yürürlüğe girmiş olan serbest ticaret anlaşmasının bazı ilkelerini kabul edip genişletmiştir. Üç ülke Kuzey Amerika kıtasını kapsayacak bir şekilde NAFTA’yı kurmuştur.

APEC (Asia Pasific Economic Cooperation), bölgesel ekonomik işbirliğini geliştirmek ve serbest piyasa ekonomisini bölgede yerleştirmek amacıyla oluşturulmuş bir hükümetler arası bölgesel forumdur. Büyük Okyanus’u (Pasifik okyanusu) çevreleyen ülkelerden ABD, Avusturalya, Kanada, Brunei (Brunei Darussalam), Endonezya, Japonya Malezya, Filipinler, Yeni Zelanda, Singapur, Güney Kore, Tayland’dan oluşan on iki ülkenin girişimiyle Avustralya önderliğinde kurulmuştur. Asya ve Pasifik bölgesinde ekonomik işbirliği ve diyalog arayışındaki öteki bölge ülkelerinden APEC’e sonradan katılan Çin Halk Cumhuriyeti, Hong-Kong-Çin, Tayvan (Chinese Taipei), Meksika, Papua Yeni Gine, Şili, Peru, Rusya Federasyonu, Vietnam’la birlikte yirmi bir üye ülkesi vardır.

APEC (Asia Pasific Economic Cooperation), bölgesel ekonomik işbirliğini geliştirmek ve serbest piyasa ekonomisini bölgede yerleştirmek amacıyla oluşturulmuş bir hükümetler arası bölgesel forumdur. Büyük Okyanus’u (Pasifik okyanusu) çevreleyen ülkelerden ABD, Avusturalya, Kanada, Brunei (Brunei Darussalam), Endonezya, Japonya Malezya, Filipinler, Yeni Zelanda, Singapur, Güney Kore, Tayland’dan oluşan on iki ülkenin girişimiyle Avustralya önderliğinde kurulmuştur. Asya ve Pasifik bölgesinde ekonomik işbirliği ve diyalog arayışındaki öteki bölge ülkelerinden APEC’e sonradan katılan Çin Halk Cumhuriyeti, Hong-Kong-Çin, Tayvan (Chinese Taipei), Meksika, Papua Yeni Gine, Şili, Peru, Rusya Federasyonu, Vietnam’la birlikte yirmi bir üye ülkesi vardır.

Yanıt:( A) Peter Benenson

Yanıt: (C): “Uluslararası Af Örgütü” 1961 yılında Londra’da kurulmuştur ve aşamalı bir biçimde kurumlaşmıştır. Örgütün temel ilkelerin belirlendiği ilk uluslararası toplantısı Belçika, İngiltere, Fransa, Almanya, İrlanda, İsviçre ve ABD’den gelen katılımcılarla gerçekleştirilmiştir.

Yanıt: (B); Uluslararası STK olarak Greenpeace (Yeşil Barış) 1971’de ABD - Alaska’da yürütülmekte olan nükleer denemeleri protesto eylemi çerçevesinde örgütlenen 14 eylemci tarafından Kanada’nın Vancouver kentinde kurulmuştur. 1979’dan itibaren örgüt uluslararası bir nitelik kazanmıştır.

“Çok Uluslu Şirket” örneklerinden enerji ve petrokimya gruplarını bir araya getiren Shell ile bilişim teknolojisi alanındaki önemli örneklerden IBM, GAFAM (Alphabet (Google), Apple, Facebook, Amazon, Microsoft) yer almaktadır

Hızla küreselleşen pazarda yer edinebilmiş, “internet devleri” diye de adlandırılan çok uluslu sermaye şirketlerine bir örnek GAFAM kısaltması ile toparla- nan: GAFAM (Alphabet (Google), Apple, Facebook, Amazon, Microsoft)

Çokuluslu Şirket örneklerinden ÇUŞ: Google, Apple, Facebook, Amazon, Microsoft

Devletin ekonomi alanından çekilerek küçülmesini, dayanışma yatırımlarının azaltılmasını destekleyen “sosyal Darvinizm”e yönelmiş olan ülkelerde, aynı zamanda güvenlikçi politikalar ve yatırımlar arttırılmıştır. Darvin’in “doğada zayıflar ayıklanır” ilkesine dayanır ve liberalizmin doğada var olan doğal ayıklanmayı sosyal düzlemde destekleyen yorumuna yakındır.