ULUSLARARASI İLİŞKİLERE GİRİŞ - Deneme Sınavı - 15

Zengin ülkelerle fakir ülkeler arasındaki farkların artması ve sosyal refah devletinin geliştiği birçok ülkede eşitsizlikleri yumuşatan refah devletinin geri çekilmeye başlamasıyla birlikte, “geliş- miş” ülkelerde ortaya çıkan “yeni fakirler” ve/veya işsizlerin oranındaki önemli artış, genelleşen bir hoşnutsuzluğu da küresel düzlemde arttırmaktadır. Devletin ekonomi alanından çekilerek küçülmesini, dayanışma yatırımlarının azaltılmasını destekleyen “sosyal Darvinizm”e yönelmiş olan ülkelerde, aynı zamanda güvenlikçi politikalar ve yatırımlar arttırılmıştır. “Küreselleşme karşıtlığı” genel anlamıyla, “neo-liberal” kapitalizmin yarattığı eşitsizliği eleş- tirmek, ekonomik zenginleşme ve küreselleşme ilişkisine karşı dayanışma ağları kurma çabasını tanımlamaktadır. Bu bilgilere dayanarak, kapitalizmin yarattığı zayıf kesimin "fakirler" olduğu sonucu çıkarılmaktadır.

“Küreselleşme karşıtlığı” genel anlamıyla, “neo-liberal” kapitalizmin yarattığı eşitsizliği eleş- tirmek, ekonomik zenginleşme ve küreselleşme ilişkisine karşı dayanışma ağları kurma çabasını tanımlamaktadır. Küreselleşmiş medyada dikkatle izlenen protesto hareketlerinin özellikle polisle çatışma ve direniş sahneleri ses getirmektedir. Küreselleşme karşıtı hareketlerin sürdürülebilir gelişme, insan temelli, adil bir proje arayışını dile getirdikleri ileri sürülse de, ortak bir toplumsal-siyasal alternatif "sunamadıkları" da sıklıkla vurgulanmaktadır. Sonuç olarak, E seçeneği sorunun doğru yanıtıdır.

Dünya Sosyal Forumu- DSF  ilkelerini benimseyen, dünya üzerindeki tüm sivil toplum örgütlerinin ve hareketlerinin katılımına açık olmakla birlikte, dünya sivil toplumlarını temsil etme, tüm sivil toplum örgütlerinin merkezi olmak gibi bir iddiasının da olmadığını özel olarak vurgular.

BM’in elli bir kurucu üyesi, “asıl üyeler” statüsündedir. BM Şartını uygun biçimde imzalamışlardır, Türkiye de bu tür üyelerdendir. Diğer üyeler “yeni üyeler” konumundadır. Örgüte sonradan katılacak tüm üyeler için öngörülmüş koşullara uymak için “barışsever”lik özelliğine sahip olmak gerekmektedir. BM’nin organlarından Genel Kurul’da tam üye devletler bir araya gelir ve burada her üye ülkenin eşit statüsü vardır. Genel Kurul, oturumları yönetmek için bir başkan ve on üç yardımcı seçer. Kararlar basit çoğunlukla veya 2/3 çoğunlukla alınır.

Genel Kurulun çalışmalarına yardımcı olmak için kurulan komisyonlar, çalışma grupları, komiteler, konseyler, uzmanlık grupları, kendi önerilerini proje biçiminde Genel Kurul’a sunarlar.

Vesayet Konseyi, 1945’te BM’nin Manda rejimini Vesayet rejimine çevirmesiyle, bu rejimin geçerli olduğu ülkelerin bağısızlığını hazırlamak için kurulmuştur. 1994’te artık vesayet altındaki tüm ülkelerin özerklik aldıklarını ya da bağımsızlıklarına kavuşmuş oldukları için de Vesayet Konseyi hedeflerini gerçekleştirmiş sayılmaktadır. Artık iç tüzüğünü değiştirerek Güvenlik Konseyi’nin beş daimi üyesinden oluşan bir Konsey’e dönüşmüştür ve ancak gerek görüldüğü zaman toplanır.

Uluslararası Adalet Divanı, BM’nin temel organlarındandır, çalışma koşulları BM Antlaşması
tarafından belirlenmiştir. Merkezi Hollanda’nın La Haye kentindedir.

Birleşmiş Milletlerin barışı sağlama konusunda birbirinden farklı roller oynadığının bir örneği olarak Kolombiya barış sürecini verebiliriz. Kolombiya ve bölge ülkelerinde, uzun süren (52 yıl), barış ve güvenliği tehdit eden krizlerden kurtulma arayışıyla başlatılmış “barış süreci”nin başarılı bir sona gitmekte olduğunu gözlüyoruz.

Uluslararası hukukun temelini oluşturan kaynakların yanı sıra UCM’nin hukuk kaynakları da oluşturularak, cezasız kalmış suçların cezalandırılabilmesinin sağlanabileceği önemli bir yargı mercii sayılmaktadır. UCM, savaş suçları, insanlığa karşı suçlar, soykırım suçu, saldırı suçlarına karşı, öncelikle önleyici bir mekanizma olarak düşünülmüştür.

Uluslararası Ceza Mahkemesi (UCM)- (International Criminal Court-ICC) 2002 yılında kurulmuştur.

UCM’nin hedef olduğu ciddi tepkilere bir örnek Rusya ile ilişkilerinde ortaya çıkmıştır. 2000 yılında Roma Statüsünü imzalamış olan Rusya (meclis tarafından da onaylanmamış, uygulamaya girmemişti) UCM’yi bağımsız bir mahkeme olmadığı suçlamasıyla hedef alarak -Kırım, Suriye krizleriyle bağlantılandırılabilecek bir şekilde-, UCM’den imzasını çekmiştir (2016). UCM’nin Afrika ülkelerine karşı bir ayrımcılık yaptığı iddiası çerçevesinde gelişen tartışmanın önemli sonuçları olabileceğini gösteren örnekler ise, Burundi, Güney Afrika Cumhuriyeti ve Gambiya’nın çekilme kararları (2016), ya da Afrika Birliği’nin 28. Zirvesinde (22-31 Ocak 2017) toplu halde UCM’den çekilme kararı almasıdır. Bu örneklere karşın, Filistin hükümetinin UCM’ye katılma çabasının sonucu 2015’de “Roma Statüsü”ne katılarak UCM üyesi olmuştur

Savaş Suçları: Cenevre Sözleşmesinin ya da uluslararası yasaların ve geleneklerin ciddi derecede ihlal edilmesiyle işlenen suçlardır. İşkence, sivilleri hedef alan saldırılar, bilinçli bir biçimde hastaneler, okullar, tarihi değeri olan binalar vb. önemli hedeflere saldırı, 15 yaşın altındaki çocukları orduya almak vb.

Burada, NATO ile Afganistan’ın siyasal diyaloğu ve geniş anlamda bir işbirliğinin sürekliliği öngörülmektedir. NATO’nun en uzun süreli misyonlarından Afganistan misyonu sırasında DEAŞ’ın da Afganistan’da varlık göstermeye başlaması ve Taliban’ın destekçisi gibi görülmesi, Afganistan’ı genel anlamda terörizmle mücadele konularında NATO’nun yeni rolü ile uyumlu bir hedefe dönüştürür. 2017 itibarıyla NATO’dan ABD özel güçlerine destek olarak Afganistan’a asker takviyesi yapması da istenmiştir.

Soykırım: Bir ulusu, bir etnik grubu, bir ırkı veya dini bir grubu bütünüyle veya bir bölümünü yok etmek üzere işlenmiş suçlardır.

İnsan haklarını savunma hedefiyle kurulmuş olan Uluslararası Af Örgütü (Amnesty International - AI), “Evrensel İnsan Hakları Bildirgesi”nce kabul edilmiş ilkeler çerçevesinde etkinliklerini sürdürür.

“Birleşmiş Milletler Ekonomik ve Sosyal Konseyi” 27 Şubat 1950’de Uluslararası hükümetler dışı örgütlere Birleşmiş Milletlerin çalışmalarına katılabilme statüsü vermiştir.

Küresel sivil toplum örgütleri diye sınıflandırabileceğimiz “Greenpeace” (Yeşil Barış), “Worldwide Fund for Nature” (WWF) gibi birçok uluslararası - hükümetler dışı sivil toplum kuruluşu (STK) çevre sorunlarına dikkat çekmeyi hedeflerler.

Küreselleşme sürecinin önemli aktörleri olan ulus ötesi sermayenin simgesi “Çok Uluslu Şirket- ler” (ÇUŞ) (Multinational corporations), İkinci Dünya Savaşı sonrasında belirginlik kazanmaya başlamıştır. Özellikle 1960’lardan sonra ÇUŞ’ların iyice yaygınlaşmalarına tanık oluyoruz. ÇUŞ’ların ortak hedeflerinin küresel düzlemde ticaret, hiz- met, mallar ve emeğin dolaşımının önündeki ulusal engellerin azaltılması ve karlı yatırım olanaklarının arttırılmasıdır.

1920’de Shell dünyadaki en büyük petrol şirketi olmuştur. 1947’de dünyadaki ilk ticari deniz petrol kuyusunu açmıştır.

IBM adıyla tanınan “International Business Machines Corporation” (uluslararası iş makineleri şirketi) bilişim teknolojisi alanında dünyanın en büyük çok uluslu şirket örneklerindendir.