ULUSLARARASI İLİŞKİLERE GİRİŞ - Deneme Sınavı - 6

Soğuk Savaş’ın sona erdiği dönemdir. Soğuk Savaş’ın bitmesine neden olan gelişmelerden ilki, Mart 1985’te Mikhail Gorbachev’in SSCB’de Komünist Parti’nin Genel Sekreterliği’ne gelmesidir. Gorbachev’in benimsediği “Glasnost” (Açıklıközellikle düşünce ve ifade özgürlüğü ve serbest seçimlerin yapılmasıyla siyasal sistemin çoğullaştırılması gibi) ve “Perestroika” (yeniden yapılanma) politikaları ile SSCB’nin hem ekonomi (merkezi hükümet planlamasından pazar ekonomisine geçiş) hem de uluslararası ilişkiler politikalarında (ABD ile yapılan görüşmeler sonucunda nükleer silahlanma yarışına son verme isteği) önemli değişimler meydana geldi. Yanıt D'dir.

Batı Bloku, ABD’nin hegemonyasında sanayileşmiş kapitalist Batı Avrupa ülkeleri, Avusturalya, Japonya, Kanada ve Yeni Zelanda’dan oluşur. ABD, II. Dünya Savaşı sonrasında serbest ticaretin ve liberal uluslararası iktisadi düzenin hâkim olduğu bir uluslararası sistem benimsemişti. Doğu Bloku ise, SSCB’nin hegemonyasında Macaristan, Çekoslavakya gibi “uydu devletler” yarattığı Doğu Avrupa’daki Marksist devletler ve komünist Çin’den (1949’dan itibaren) oluşur. Bu bloklar, NATO ve Varşova Paktı ile hayat bulmuşlar ve Soğuk Savaş’ın temelini atmışlardır. Yanıt C'dir.

21. yüzyılın öne çıkan bir diğer temel sorunu, küresel terör olmuştur. 11 Eylül 2001 saldırılarıyla başlayan ve saldırılacak veya ilhak edilecek herhangi bir belirli toprağa sahip olmayan El Kaide ve DEAŞ’in özellikle A.B.D. ve Avrupa ülkelerini hedef aldığı bu terör ile uluslararası ilişkilerde sadece ülkesel devletler arasında gerçekleşen savaş anlayışını değiştirmiş ve güvenlik siyasetini öne çıkarmıştır. Yanıt E'dir.

Ulus devlet modeli ilk defa Fransız İhtilali ile temeli atılan bir yapıdır. Bu tarihten önce kraliyetler, imparatorluklar, feodal yapılar ve derebeylikler gibi pek çok siyasal model bulunmaktaydı. Doğru yanıt 'C'.

Devletler merkeziyetçi ve dikey yapılanma modelli özellik gösterirler. Yaptırımlar için kolluk kuvvetleri bulunur. Uluslararası örgütlerde ise yatay yapılanma olup yaptırım organları bulunmaz ve merkezci bir yapıları yoktur. Doğru yanıt 'E'.

Vestfalya (Westphalia) (1648) antlaşması modern uluslararası ilişkilerin başlamasında bir mihenk taşı kabul edilir. Avrupa devletleri arasında yapılan bu antlaşma ile güvenlik esasına dayanan yeni uluslararası ilişkiler dönemi başlamıştır. Doğru yanıt 'D'.

Terimsel anlamda Sömürgeciliğin bitişi olarak 2. Dünya Savaşı'nın bitişi olarak kabul edilmektedir. Doğru yanıt 'B'.

2. Dünya Savaşından sonraki dönem iktisat ve iktisadi ilişkilerin artırıldığı ve Amerika Birleşik Devletleri ve İngiltere'nin başını çektiği Serbest Piyasa dinamiklerine dayanan bir küreselleşme modeli idi. Doğru yanıt 'C'.

Sovyetler Birliği'nin dağılması ile soğuk Savaş sona ermiştir.Doğru yanıt 'D'.

Diplomatik, kültürel, ekonomik ve ticari ilişkilerin canlandırılması olumlu ve yumuşak bir güç olarak nitelendirilirken ekonomide kapasite artırımı ve askeri güç artırımı literatürde sert güç olarak geçmektedir. Doğru yanıt 'A'.

Uluslararası Af Örgütü, Greenpeace ve Sınır Tanımayan Doktorlar gibi sivil toplum örgütlenmeleri de aşağıdan yukarıya medya baskısı yolu ile devletlere baskı yapabilmekteler. Doğru yanıt 'E'.

A,B,D ve E seçeneklerinde pek çok devleti ve neredeyse tüm insanlığı ilgilendirebilecek küresel krizlere örnekler verilmiştir. Amerika ve Vietnam arasındaki savaş ise nispeten daha az sayıda insanı etkilemiştir ve küresel bir kriz (bunalım) sayılamaz. Doğru yanıt 'C'.

Uluslararası askeri örgütlenme olan Kuzey Atlantik Paktı önceleri Varşova Paktı'na karşı kurulmuş olsa da bu paktın çökmesi ile uluslararası bir nitelik kazanmış ve gerektiğinde insan hakları ve barışı korumak adına askeri müdahale yapabilecek yegane uluslararası kurum niteliğindedir. Doğru yanıt 'C'.

Bu bağlamda, akademik ve bilimsel çalışmalar temelinde küreselleşen dünyamızı anlama ve açıklama çabasının çok önemli bir alanın, Uluslararası İlişkiler olduğunu görüyoruz. En genel anlamı içinde, uluslararası ilişkiler, dünyamızda ülke içi değil, ülkeler arası ilişkileri anlamaya çalışır, bunu yaparken, ağırlığı devletlerarası ilişkilere verir.

Dünyamızın karmaşıklığı, son yıllarda devletler, ekonomiler, kültürler ve hatta günlük yaşam alanları arasında karşılıklı bağımlılık ilişkilerinin artmasına anlam veren “küreselleşme” kavramını ortaya çıkartmıştır ve uluslararası ilişkiler de küreselleşmeden etkilenmiştir.

İlk adımları Fransız Devrimi ile atılmış olan ulus devlet, belirlenmiş yasal sınırları olan, bu sınırlar içerisinde yaşayan tüm vatandaşların ortak dil, tarih, kültür ve değerleri paylaştığı, meşruiyetini bu sınırlar içerisinde yaşayan ulusun egemenliğinden alan devlet şeklidir.