ULUSLARARASI İLİŞKİLERE GİRİŞ - Deneme Sınavı - 11

Ortadoğu ülkelerinde demokratikleşme talebi sonucunda ortaya çıkmış olan toplumsal harekete verilen genel isim Arap Baharı'dır.

Küreselleşme de, kendinden önceki emperyalizm ve sömürgecilik (kolonyalizm) kavramları gibi, güç ve iktisat ilişkilerinden bağımsız değildir; aksine, küreselleşme, zengin ile fakir, güçlü ile güçsüz, egemen ile dışlanmış arasında güç ve iktidar ilişkilerine içseldir. Bununla birlikte, küreselleşmenin özgün özgünlüğü ve farkı, yaratmış olduğu karşılıklı bağımlılık ilişkileri içinde yaşadığımız dünyayı, bir “örümcek ağı” gibi ağ toplumuna dönüştürmesi, ve bir
kere ağın içindeysen ağın dışına çıkma olasılığını ortadan kaldırmasında yatmaktadır.

Küreselleşmenin içerdiği karşılıklı bağımlılık ilişkisi ve çoklu krizin yarattığı çalkantı durumunun sonuçlarının en görünebilir boyutlarından biri, 11 Eylül 2001 terör krizinden bu güne kadar yaygınlaşan ve derinleşen küresel terördür.

Küreselleşmenin bir yansıması olarak uluslararası sermayenin dolaşımı büyük bir hız kazanmaktadır ve uluslararası sermaye de, çoğu zaman doğrudan yatırım yapmak yerine, dünyanın birçok ülkesinde borsalar ve bankalar aracılığıyla kısa dönemli yatırımlar yapmayı ve para yoluyla para kazanmayı tercih etmektedir.

2015’den bu yana, dünyada bulunan en zengin %1’lik kısmın, kalan %99’dan daha fazla servete sahip olması küresel adaletsizlik kavramı ile açıklanmaktadır.

İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi’nin 14. maddesine göre sığınma hakkı
“Herkes zulüm karşısında başka ülkelere sığınma ve bu ülkelerde sığınmacı işlemi görme hakkı vardır”. Bu bağlamda, ilgili kişilere mülteci adı verilmektedir.

Bugün en az üç önemli bölgesel örgütlenme biçiminden söz edilebilir ve bu bağlamda “bölgesel diyalog”, “bölgesel iş birliği” ve “bölgesel bütünleşme”, bölgeselleşme sürecinin üç önemli boyutunu oluşturmaktadır.

Eric Hobsbawm’ın ”Aşırılıklar Çağı” (2006) olarak nitelendirdiği 20. yüzyıldaki uluslararası sistemdir.

I. DÜNYA SAVAŞI DÖNEMİ (1914-1918).

Osmanlı, bu cephelerden sadece Çanakkale’de başarılı olmuştur. Çanakkale Savaşı’nda yaklaşık 500.000 insan ölmüştür.

I. Dünya Savaşı sonrasında İtilaf Devletleri ile Almanya arasında 1919’da imzalanan Versailles Anlaşması, İsrail-Filistin çatışmasında görüldüğü gibi etnik-siyasi çatışmalara ve II. Dünya Savaşı’nın ortaya çıkmasına zemin hazırladı.

II. Dünya Savaşı’nın I. Dünya Savaşı sonrasında yaşanan ruhsal çöküntü, ekonomik karışıklık ve siyasal barbarlığın sonucunda oluştuğu ve bu ortamın Benito Mussolini önderliğinde İtalya’da Faşizm (1922-1939), Adolph Hitler liderliğinde Almanya’da Nasyonal sosyalizm (1933) ve Stalin önderliğinde Rusya’da komünist diktatörlüğün gelişmesine yol açtığı iddia edilir.

Adolph Hitler (1889-1945): Nazi Almanya’sının önderi (Führer). Almanları “üstün ırk” olarak görüyor ve “aşağı ırk” olarak gördüğü Yahudilerin Almanlara karşı bir tehdit oluşturduğunu iddia ediyordu. “Aşağı ırk”a Yahudiler’den başka Romanları, Slav halklarından Lehleri ve Rusları ve engellileri de dâhil ediyordu. Marksizmi ve kapitalizmi, Yahudilerin yönlendirdiği, Alman karşıtı hareketler olarak değerlendirerek karşı çıkıyordu.

Soğuk Savaş dönemi, II. Dünya Savaşı sonrasında, özellikle Orta Avrupa devletleri üzerinde etki kavgasının Almanya’nın bölünmesiyle ve Doğu Avrupa’nın büyük bölümünde Sovyet tipi hükümetlerin oluşmasıyla başlayan ve Sovyetler Birliği’nin 1991’de dağılışına kadar süren siyasi, ekonomik ve askeri bakımdan iki süpergücün (ABD ve SSCB) önderliğindeki ideolojik iki bloğun egemen olduğu dönemdir.

1947-1951 Dönemi: Bu dönemde, bloklar arasındaki ideolojik çatışmanın belirlediği ve silahlanma yarışının olduğu, militerleşmiş bir uluslararası sistemin oluşmasıyla Soğuk Savaş şekil almaya başladı. Bu dönemin önemli olayları olarak 1947’de Kominform’un kurulması, Marshall Planı ve Truman Doktrin’in ilan edilmesi, 1948’de Sovyet Rusya-Fin Dostluk ve İşbirliği Anlaşması ile Finlandiya’da Sovyet nüfuzunun gelişmesi şeklinde sıralanabilecek gelişmeler olmuştur.

Soğuk Savaş’ın sona ermesi, sosyal, siyasal ve ekonomik bakımdan uluslararası ilişkiler açısından bir dönüm noktası oldu. Francis Fukuyama’nın çokça tartışılan “Tarihin Sonu” (1989) tezinde iddia ettiği, Sovyetler Birliği’nin dağılışıyla komünizmin de sonunun geldiği ve ABD’nin liderliğinde serbest pazar ekonomisi ile temsili demokrasinin zaferini ilan ettiği bir dönemin başlangıcı olduğu yönünde görüşler ortaya atıldı. Bu durum, ABD Başkanı George W. Bush’un Körfez Savaşı sırasında 11 Eylül 1990’daki konuşmasındaki ifadeyle “Yeni Dünya Düzeni” sürecinin başlangıcı oldu.

Soğuk Savaş Dönemine kadar uluslararası sisteme hâkim olan Doğu-Batı, Kuzey-Güney gibi kamplaşmalar sona erdi. Samuel Huntington’un önceki dönemlerdeki ideolojik kamplaşmaların yerini alacağını öne sürdüğü “Medeniyetler Çatışması” (1993) tezine göre, Soğuk Savaş sonrası Dönemdeki çatışmalar, kültürler veya medeniyetler (Batı, İslam, Hindu, Latin Amerika, Çin, Afrika, Ortodoks, Budist) arasında gerçekleşecektir.

Macaristan ile Tiranon Antlaşması imzalanmıştır. Brest-Litovsk Antlaşması, İttifak Devletleri ile Rusya arasında imzalanmıştır. Doğru cevap E'dir.

Mihver Devletler; Almanya, Japonya ve İtalya'dan oluşmuştur. Doğru cevap D'dir.

II. Dünya Savaşı, I. Dünya Savaşı’ndan yenilgiyle çıkan Almanya’nın 1 Eylül 1939’da Polonya’ya karadan ve havadan saldırmasıyla başladı. Doğru cevap A'dır.