ULUSLARARASI İLİŞKİLERDE ARAŞTIRMA YÖNTEMLERİ

Istatistiğin kuramsal olarak mümkün olan tüm değerlerinin eşit örneklem büyüklüğünde mümkün olan tüm örneklemlemler içindeki dağılımıdır.

Veri işlem hatası ölçüm sürecinde meydana gelen bir hatadır.

Hedef evren çoğu zaman A,B,C ve D şıklarında örneklendirildiği gibi belli özellikleri olan olaylara bağlıdır.

Basit rastsal örnekleme tüm rastsal örnekleme yöntemleri arasında bir referans noktası olarak kullanılan yöntemdir.

Verilen örnek durumda da belirtildiği üzere sınıflarda farklı sayıda öğrenci olduğunda doğal olarak herhangi bir öğrencinin seçilme olasılığı da eşit olmayacaktır ki bu da rastsal örneklemenin en önemli varsayımını ihlal etmiş olacaktır. Oysa öncelikle sınıfları seçerken seçilme şanslarını her sınıftaki öğrenci sayısına oranlı olarak hesaplar ve ardından da her sınıftan eşit sayıda öğrenci seçersek o zaman her öğrencinin seçilme şansını eşitleyebiliriz. Bu da Büyüklüğe orantılı olasılıklı örnekleme yönteminde uygulanan yöntemdir.

Hedef kitle ya da çalışma evreni (target population) çalışmamızda üzerine eğildiğimiz ögelerin (units) toplamıdır. Bu kitle çoğu zaman oldukça soyut bir tanımdır. Örneğin Türkiye seçim araştırmalarında oy verme yaşında vatandaşlar hedef kitlesi olarak alınır.

Kümeleme (clustering) sorunu diye nitelenebilecek bir diğer sorun kümesi de bazı örnek listelerinde tek bir ögeye tek bir hedef kitle ögesi karşılık gelirken bazı ögelerin kümelenmiş öge gruplarına karşılık gelmesi nedeniyle birden çok ögeye ulaşma olanağı vermesidir. Eğer yine telefon numaralarından oluşan bir örnek listesi örneği kullanırsak, bazı numaralar tek bir kişiye bizi götürürken, bazı diğer numaralarda pek çok kişiye birden ulaşma olanağı olabilir. Bu durumda tek kişiye ulaşılabilen numaralardaki ögelerin seçilme şansı olması gerektiğinden yüksek tutulmuş olacaktır.

Pek çok zaman hedef evren evli çift­lerden ya da bir servisi almış müşterilerden, bir tür hastalığa yakalanmış ya da tedavi görenlerden, trafik cezası almış olanlar gibi belli özellikleri olan olaylara bağlıdır.

Denek güdümlü örneklem (respondent driven sampling) yöntemleri kısıtlı sayıda ve rastsal olarak da seçilmemiş olabilecek birkaç denek ile örnekleme başlar. Bu “tohum” deneklerden kendi sosyal ağları içinden yine kısıtlı sayıda birkaç yeni deneği daha örnekleme dahil etmeleri istenir. Örnek listesine katılan her yeni kişi kendi sosyal ağlarından yeni katılımcıları bulur ve böylelikle örnek listesi genişler.

Moser ve Kalton sınırlamasız rastsal örnekleme (unrestricted randon sampling) yöntemini hedef kitledeki tüm ögelerin örnekleme seçilme şanslarının eşit olduğu yöntem olarak tanımlar.

İstatistikte standart sapma bir dağılımın ortalama etrafında ne derece yayık bir şekilde dağıldığının bir ölçütüdür.

Katmanlı örnekleme yöntemi bu gözlem temelinde işler ve hedef kitleyi türdeş alt gruplara ayırıp her birinden gerekli büyüklükte örnekleme yoluyla toplam örneklemi oluşturur. Örneğin, üniversite öğrencilerini tek bir toplam örnek listesinden çekmek yerine sınıf­lara göre alt kümelere ayırırsak sınıf­lar kendi içlerinde daha türdeş olacaklardır.

Eğer bir hedef­lenen evren ögesi örnek listesinde yer alıyorsa bu öge listemiz tarafından “kapsanıyor (covered)” diyoruz.

Bazı ögeler hedef evrenimizde olabilirler ancak örnek listemize giremeyebilirler. Bu durumdaki ögelere “kapsam dışı” kalan ögeler diyoruz.

Örneğimize katılım hakkı olmayan ögeler (ineligible units) örnek listemizde olabilirler. Örneğin, bu tür durumlar hane halkı adres listemizde iş yerlerinin bulunmasıyla ortaya çıkabilir.

Hedef kitle ya da çalışma evreni (target population) çalışmamızda üzerine eğildiğimiz ögelerin (units) toplamıdır. Bu kitle çoğu zaman oldukça soyut bir tanımdır. Örneğin Türkiye seçim araştırmalarında oy verme yaşında vatandaşlar hedef kitlesi olarak alınır.

Hedef kitle içinde yer alan ögelerin seçilecek örnek içine dahil olma olasılığı olanlarının listesine örnek listesi (sampling frame) diyoruz. En basit şekliyle örnek listesi örneğimize dahil edebileceğimiz tüm ögeleri içeren bir listedir.

Hedef kitleyi temsil amacıyla araştırma amaçlarımıza uygun olarak seçilmiş ögelere örneklem ya da örnek grubu (sample) diyoruz. Örneklem (sample) örnek listesinden seçilen ögelerdir ve sadece bu ögeler üzerinde gözlem ve ölçümler yapılır.

Üzerinde gözlem ve ölçümlerin yapılacağı örnek ögelerini seçme sürecine örnekleme (sampling) diyoruz.

İstatistikte standart sapma bir dağılımın ortalama etrafında ne derece yayık bir şekilde dağıldığının bir ölçütüdür.