ULUSLARARASI İLİŞKİLERDE ARAŞTIRMA YÖNTEMLERİ

Kavramlar zihinsel kurgularımız olup soyut tanımlamalar, betimlemeler (tasvir / description) veya tasavvur ve hayallerden ibarettir.

Oysa bilimsel etkinlikler toplumsal bir içeriktedir, bilim camiası olarak tanımlanan o bilim disiplininin saygın üyeleri ki, bunun en somut görgül ifadesi o dalda alınmış olan doktora derecesidir, tarafından anlaşılır ve başkalarına iletilebilir içeriktedir.

Bilimsel kavramlar olabildiğince muğlaklığa, anlaşılmazlık veya zihinsel bulanıklığa yol açmayacak bir sadelikte ifade edilebilmelidirler ki onları her duyan araştırmacı onlardan aynı ve değişmez tek bir şeyi anlayabilsin. Bilimsel kavramların bu özelliğine Siyaset Bilimci Philip Shively kavramların tek boyutlu olması (unidimensionality) keyfiyeti adını vermiştir.

Robert Dahl’ın bilimsel açıdan haklı olan eleştirilerine rağmen demokrasi kavramı bilimsel araştırmalarda kullanılmaya devam etmiş ve Dahl’ın önerdiği poliarşi kavramı genel kabul görmemiştir.

Sonuç durumundaki değişkenlere bağımlı değişken adı verilir.

Ölçeklerin geçerliliğini kanıtlamakta kullanılan dört yol vardır.

Güvenilirliğin saptanması için ilk yapılacak olan bir ölçeği aynı gözlem birimlerine iki kere tatbik etmektir. “Sınama ve yeniden sınama” (test - retest) yöntemi adı verilen bu güvenilirlik saptamasında aynı sorular aynı kişilere arada bu soruları tamamen anımsayamayacakları kadar bir zaman bırakarak sormaktır.

Kavramlaştırma gözlemlediğimiz ya da ileride bir zamanda gözlemlemeyi hayal ettiğimiz bir olgunun (fenomenin) veya olayın (event) anlamlandırılması için zihnimizde yaptığımız bir canlandırmadır.

Buna göre bir sınavda aldığı not kendisine göre daha tembel olarak kabul ettiği bir veya birkaç öğrenci­ nin notundan daha düşükse bu durumda onlara göre bir ödülden daha az aldığı­ nı, öğretmenin kendisini geride bıraktığını, haksızlığa uğradığını düşünür. İşte bu duyguya “görece yoksunluk duygusu” adı verilmiştir (Stouf­fer, 1949).

Bilimsel kavramların bu özelliğine Siyaset Bilimci Philip Shively kavramların tek boyutlu olması (uni- dimensionality) keyfiyeti adını vermiştir (1990: 30 ­ 43).

Onun için Inis L. Claude Jr. “ulusal çıkar” kavramının on dört ayrı anlama geldiğini saptamasına karşın, uluslararası ilişkiler dalında bu kavram kullanılmaya devam etmektedir (1966).

Bu amaçla bilimde görgül gözlemler­ le kavramlar arasındaki varsayılan ilişkilerin niteliği, biçimi, gücü vb. hakkında önermelerde bulunmak hedef­lenir. Bu tür önermelere denence (hipotez) adını ve­riyoruz.

Bir veya birkaç denence yardımıyla bir görgül olgunun ortaya çıkış, deği­ şim ve yok oluş nedenlerini ortaya koyan önermeler sistemine ise bilimsel kuram (teori) adını veriyoruz.

Sadece bazı olguları diğerlerinden sistemli olarak ayırmış, adlandırmış ve gözlemlemiş olmaktayız. Bu en basit ölçme düzeyine nominal ölçüm düzeyi adını veriyoruz.

Oransal ölçekler aralık ölçeğinin tüm özelliklerine ek olarak bir de ölçülen nitelikten hiç bulunmama anlamında “0” tanımına sahip olan ölçeklerdir.

Ölçeğimiz ölçmek istediğimiz her neyse onu olabildiğin­ de hatasız ölçmekle birlikte, acaba bu ölçekle yaptığımız ölçümler istikrarlı, her seferinde aynı kesinlikte sonuç veren, güvenilir bir ölçek midir?

Genellikle, toplum bilimleri araştırmalarında siyasal etkinlik, yabancılaşma, hoşgörü vb. konularda sorulan soruların sayılarını arttırmanın ve bunları soru cetvelinin farklı yerlerine yerleştirmenin güvenilirlik ölçümü için iyi bir strateji olduğu kabul edilir. Bunun daha gelişmiş bir türü ortadan ikiye ayrılmış güve­ nilirlik sınama yöntemidir (split - half method) . Bu yöntemde çok sayıda soru hazırlanır ve bunlar rastsal bir yöntemle ikiye ayrılır.