ULUSLARARASI İLİŞKİLER KURAMLARI II

Toplumsal güvenlik, bir topluluğun, kimliğine yönelik algılanan bir tehdide karşı savunulması anlamına gelen bir kavramdır. Doğru yanıt C’dir.

Söz edimi teorisinin temellerini John Austin atmıştır. Doğru yanıt A’dır.

Waltz’a göre devletlerin uluslararası sistemde izledikleri politikalar ve davranışları şekillendiren hayatta kalma dürtüsüdür. Doğru yanıt C’dir.

“Güvenlikleştirme söylemsel bir süreç midir?” sorusu, Kopenhag Okulu’nun güvenlikleştirmenin analizi için sorduğu sorulardan değildir. Doğru yanıt D’dir.

Tarihsel ve sosyal kökenleri olan bir tehdit Kopenhag Okulu’na göre güvenlikleştirme analizinin bileşenlerden biridir. Doğru yanıt D’dir.

Kopenhag Okulu’nun ters güvenlikleştirme argümanının altında Avrupa örneği yatmaktadır. Doğru yanıt A’dır.

Konuları güvenlik söylemine hiçdahil etmemek, Kopenhag Okulu’nun ters güvenlikleştirme için önerdiği yollardan biridir.

Daha önce güvenlikleştirilerek güvenlik konusu haline getirilmişbir tehditin, güvenlik konusu olmaktan çıkarılması sürecine verilen ad ters güvenlikleştirmedir. Doğru yanıt C’dir.

Güvenlik konularının yönetilmesi ters güvenlikleştirme anlamına gelmez. Doğru yanıt C’dir.

Kopenhag Okulu’na yöneltilen eleştirilerden biri güvenlikleştirmenin yapı bozumunun yapılmasıdır. Doğru yanıt C’dir.

Kopenhag Okulu 1980’li yılların ortalarında Kopenhag Barış ve Çatışma Araştır­maları Merkezi bünyesinde çalışmalarını yürüten bir grup araştırmacı tarafından oluşturulmuştur. Gruba 1996 yılında Kopenhag Okulu ismini veren Bill Sweeney olmuştur.

Kopenhag Okulunun uluslararası ilişkiler literatürüne kazandırdığı kavramla­rın başında Güvenlik Sektörleri, Bölgesel Güvenlik Kompleksi, Güvenlikleştirme ve Ters Güvenlikleştirme gelmektedir. Uluslararası ilişkilere hâkim olan geleneksel güvenlik yaklaşımında sadece devlete ve devletin egemenlik alanına yönelik askerî tehditler ele alınmaktaydı. Kopenhag Okulunun yaklaşımı askerî güvenlik alanı dışında ekonomik, toplumsal, insani ve çevresel güvenlik alanlarını güvenlik sektörleri olarak tanımlayıp, askerî güvenlik sektöründen ayrı olarak ele almıştır.

Özellikle toplum güvenliği Kopenhag Okulunun üzerinde en çok tartışma yaratan güvenlik sektörü ayrımlarından biri olmuştur.

Kopenhag Okulunun literatüre kazandırdığı bir diğer kavram Bölgesel Güven­lik Kompleksi olmuştur. Uluslararası güvenlik analizini bölgesel seviyede yapa­bilmek için kavramsal ve analitik bir çerçeve sunan Bölgesel Güvenlik Kompleksi, Barry Buzan ve Ole Weaver tarafından 2003 yılında ortaya atılmış ve Soğuk Savaş sonrası dönemde ortaya çıkan bölgesel güvenlik sorunlarının ve bölgesel güvenlik rejimlerinin analiz edilebilmesini mümkün kılmıştır.

Kopenhag Okuluna göre, gü­venlik alanında bölge tanımının yapılabilmesi için ortak noktaların olması, güven­lik önceliklerinin ve güvenlik dinamiklerinin örtüşmesi gerekmektedir. Bu unsurlar devletler arasında bir bağlayıcılık ve bağımlılık yaratmaktadır. Bölgesel güvenlik kompleksinin oluşması için öncelikle devletler arasında ortak bir tehdit algısının olması gerekmektedir. Bu tehdit algısı karşılıklı olarak bağımlılığı olan devletler arasında bir işbirliği sağlayacaktır. Bölgesel güvenlik komplekslerinin oluşumunda coğrafi yakınlık esas olsa da olmazsa olmaz bir kriter değildir. Kompleks içerisinde yer alan devletlerin ihtiyaçlarının birbirlerine paralel olması ilk kriterdir. Bölgesel güvenlik komplekslerini inceleyebilmek için uzun dönem dostluk - düşmanlık iliş­kilerini, bölgedeki devletlerin ortak tehdit algılarını, düşman olarak tanımladıkları aktörleri ve varsa bölgedeki tarihsel çatışmaları incelemek esastır.

Bölgesel güvenlik komplekslerini inceleyebilmek için uzun dönem dostluk - düşmanlık iliş­kilerini, bölgedeki devletlerin ortak tehdit algılarını, düşman olarak tanımladıkları aktörleri ve varsa bölgedeki tarihsel çatışmaları incelemek esastır.

Kopenhag Okulunun yaptığı kuramsal katkıların üçüncü bacağı ise Ole Weaver’ın ortaya attığı Güvenlikleştirme kavramının kuramsallaştırılması olmuş­tur. Güvenlikleştirme teorisi de Kopenhag Okulunun yaklaşımına entegre edilmiş ve Kopenhag Okulunun uluslararası güvenlik analizinde en çok tartışılan kavram ve kuramlarından biri olmuştur. Weaver, güvenlikleştirme teorisinin amacının gü­venlik kavramının temel taşını oluşturan varoluşsal tehditler ve hayatta kalma gibi geleneksel yapı taşlarını koruyarak konvansiyonel olmayan bir güvenlik analizi or­taya koymak olduğunu ifade etmektedir. Güvenlikleştirme teorisi, yeni bir analitik çerçeve önermekle birlikte Kopenhag Okulunun geliştirdiği yeni güvenlik sektörleri ve güvenliğin referans nesneleri kavramlarını da dahil eden bir kuramsal çerçeve ortaya koymuştur.

Kopenhag Okulu günümüz güvenlik ortamının, belli konuların politize edil­mesi ile yakinen bağlantılı olduğunu öne sürmüştür. Buzan ve Weaver güvenlikleştirmeyi; siyasi bir topluluğun değer verdiği bir nesneye yönelik olarak algıladıkları bir tehdit unsurunu, güvenlik ko­nusu hâline getirdiği söylemsel bir süreç ve bu süreç sonunda söz konusu tehdit unsurunu ortadan kaldırabilmek için alınan olağanüstü tedbirler olarak tanımlar.

Kopenhag Okulunun güvenlikleştirme teorisi söz edimi kuramının üzerine kurulmuştur. Söz edimi basitçe “bir şey söylemek, bir şey yapmaktır” şeklinde ifade edilebilir. Söz edimi teorisinin temellerini atan John Austin’e göre, konuşma sadece kelimelerle aktarılmaz, bunun yanında jest, ses tonu, dilin biçemi, söylem düzeyi, aktarım hızı ve daha birçok etmen konuşmanın aktarılmasında önemli rol oynar. Söz edimi teorisine göre özel yetkilere sahip bazı insanlar, kelimelerle savaş ilan etmek gibi istisnai şeyler yapabilirler. Dilbilimciler bütün bunları söz edimi diye adlandırmış ve bunların nasıl işlediğini açıklamak için de söz edimi teorisi adı verilen bir teori geliştirmiştir. Sadece kelimeleri söylemek, söz konusu edimin başarıyla tamamlanacağı anlamına gelmez. Örneğin sıradan vatandaşlar savaş ilan edemez, sadece devlet başkanlarının savaş ilan etme yetkisi vardır. Bu da söz ediminin başarılı olabilmesi için güvenlik söylemini gerçekleştiren kişinin belli bir seviyede otoritesi olması gerektiğini işaret eder.

Kopenhag Okulunun ters güvenlikleştirme argümanının ardında Avrupa ör­neği yatmaktadır. Kopenhag Okulu, yakın zamana kadar savaşlarla özdeşleşen Avrupa’nın bir barış projesi olarak ortaya çıkmasının ardında yatan dinamikle­ri, Avrupa Birliği’nin kuruluşuna öncülük eden devlet adamlarının İkinci Dün­ya Savaşı sonrasında yürüttüğü güvenlik dışına çıkarma çabaları ile açıklar. Bu açıdan değerlendirildiğinde Kopenhag Okulu, Avrupa’nın entegrasyon projesini bir güvenlik projesi olarak değerlendirmekte, askerî yöntemlere başvurmaya ge­rek kalmadan, bir güvenlik topluluğu kurularak da barışın korunabildiği ve olası saldırganların caydırılabildiği argümanını tartışmaktadır.