ULUSLARARASI İLİŞKİLER KURAMLARI II

Okul’un başlı başına belli bir kuram olarak nitelendirilebilecek hâle gelmesinde Herbert Butterfield, Adam Watson ve Hedley Bull’un çalışmalarının katkısı büyüktür. Alexander Wendt ve Nicholas Greenwood Onuf Sosyal İnşacılık  yaklaşımının öncüsüdür. Stephen Walt ve Charles L. Glaser realizmin realist yaklaşımın öncülerindendir. Doğru cevap B'dir.

İngiliz Okulu öncelikle, tarih boyunca uluslararası ilişkilerde hakim olan farklı düşünsel yaklaşımları birleştirerek bir sentez yaratmaya çalışmıştır. Gerçekçilik, akılcılık ve devrimciliğin önemli varsayım ve görüşlerinden faydalanmış ancak gerçekçilik ve devrimcilik arasında “orta yol” olarak değerlendirilebilecek Grotiuscu geleneğe ait akılcılığa yakın durmuştur. Doğru cevap C'dir.

Herbert Butterfield, Martin Wight, Adam Watson ve Hedley Bull İngiliz Okulu’nun kurucuları sayılırken Robert Jackson, John Vincent, Timothy Dunne ve Nicholas Wheeler 1980’lerdeki, Barry Buzan ve Richard Little ise 1990’lardaki temsilcileri olarak görülmektedir. Doğru cevap A'dır.

Herbert Butterfield, Martin Wight, Adam Watson ve Hedley Bull İngiliz Okulu’nun kurucuları sayılırken Robert Jackson, John Vincent, Timothy Dunne ve Nicholas Wheeler 1980’lerdeki, Barry Buzan ve Richard Little ise 1990’lardaki temsilcileri olarak görülmektedir. Doğru cevap C'dir.

Martin Wight çözümlemelerinde daha çok uluslararası toplumu ve uluslararası toplumu meydana getiren kuralları (uluslararası hukuk, güç dengesi vs.) odak noktası olarak görmüş ve kendisini etkilediğini öne sürdüğü gerçekçilik, akılcılık ve devrimcilik geleneklerinden uluslararası toplum kavramını kullanarak, akılcılığa daha yakın durmuştur. Uluslararası toplumun kavramlaştırılması ve oluşum koşulları değerlendirildiğinde Martin Wight’ı Hedley Bull’dan farklı kılan ana unsur, Martin Wight’ın uluslararası toplumların oluşumunda egemen devletlerin aralarındaki ortak kültürü (dil, din vs.) çıkarların ortaklığı kadar vazgeçilmez bir koşul olarak görmesidir. Doğru cevap D'dir.

İngiliz Okulu’nun oluşum ve gelişimine çalışmalarıyla katkı sağlayan diğer kuramcı yukarıda da sıkça bahsedildiği gibi Hedley Bull’dur. Bu bağlamda Hedley Bull’un “The Anarchical Society” adlı kitabı yayımlandığı yıl olan 1977’den beri önemli bir kaynak niteliğindedir. Doğru cevap B'dir.

Hedley Bull uluslararası toplumun kurumları olarak uluslararası hukuk, güçler dengesi, savaş, diplomasi ve büyük güçleri ortaya koymuştur. İttifaklar ise Martin Wright tarafından ortaya atılmış bir kurumdur. Doğru cevap A'dır.

Bu bağlamda Adam Watson’un geliştirdiği sarkaç metaforu öne çıkmaktadır. Watson’a göre anarşi olarak tanımlanan ve egemen devletlerden oluşan uluslararası toplum uluslararası ilişkilerin tek aktörü değildir. Sarkacın bir ucunda uluslararası toplum yer alıyorsa diğer ucunda da egemen toplulukların bir emperyal merkez tarafından yönetildikleri imparatorluklar yer almaktadır. Bu iki aşırı uç arasında da geçiş aşamaları (hegemonya, dominyon) bulunur. Dolayısıyla sarkaç uluslararası toplumdan imparatorluğa doğru kayarken topluluklar giderek daha fazla hakim gücün etkisine girerler. Bu sarkacı her ne kadar metafor olarak nitelendirse de Watson’ın dünya tarihi boyunca toplulukların bu iki uç (anarşi ve imparatorluk) arasında savrulduğunu ortaya koyması önemlidir. Dahası Watson, sarkacı aşırı uçlardan uzak tutmaya çalışan sistemsel baskılardan da bahsederek, konuya farklı bir bakış açısı getirmiştir. Güç dengesi bu bileşenlerden birisi değildir. Doğru cevap D'dir.

İngiliz Okulu’na yapılan eleştiriler Okul’un kendisini kutuplar (gerçekçilik ve devrimcilik; uluslararası sistem ve dünya toplumu) arasında “via media-orta yol” olarak görmesine yöneliktir. Bu eleştirilere göre tutarsız ve birbirleriyle bağdaşması zor görünen fikirlerin hakim olduğu İngiliz Okulu’nun kutuplar arasında yeterince etkin bir konumda olduğunu söylemek mümkün değildir. Dahası İngiliz Okulu bir taraftan kendisini gerçekçilikten uzak tutup onun öncüsü olduğu fikirlerden yararlanırken diğer taraftan da devrimciliğe uzak durduğu iddiasını sürdürerek onun düşüncelerinden istifade etmektedir. İşte tam da bu eklektik yapısı yüzünden İngiliz Okulu çoğu zaman karşıt iki yöne aynı anda bakmaya çalıştığı için yeterince etkin ve yetkin olamamaktadır. Doğru cevap A'dır.

Bull’a göre devletler aynı medeniyete ait olmasalar bile bir düzen oluşturabilirler. İngiliz Okulu’nun 1970’lerdeki temsilcilerinden biri olan John Vincent da Bull’la benzer düşünceye sahiptir. Ona göre de uluslararası toplum “kültürel” ve “etik” olmaktan ziyade “faydacı” ve “işlevsel” bir oluşumdur. Böyle bir durumda ideolojik, kültürel vs. açılardan farklı olsalar bile devletlerin arasında düzeni sağlayabilecek bir “diplomatik kültür”ün olması yeterlidir. Doğru cevap B'dir.

İngiliz Okulu, 1950’lerde başlamış olup; daha çok London School of Economics
(LSE) kökenli, temel çalışma konuları ağırlıklı olarak “uluslararası toplum” olan
İngiliz ekolüne yakın araştırmacıları ve çalışmalarını kapsamaktadır.

Kavram ilk
kez Roy E. Jones tarafından 1981 yılında Review of International Relations dergisinde yayımlanan “The English School of International Relations: A Case for
Closure” adlı makalede kullanılmıştır.

İngiliz Okulu’nun kuruluş ve gelişim aşamasını şekillendiren çalışmaların büyük çoğunluğu devletler sistemi, uluslararası toplum, uluslararası toplumda düzen ve düzen-adalet ikilemi üzerine odaklanmış, bu konular çerçevesinde yapılan
çalışmalar da Okul’un temel varsayımlarını ve genel çerçevesini oluşturarak kuramsallaşmasına katkı sağlamıştır

İngiliz Okulu temsilcileri
tarafından kullanılan temel
kavramlar uluslararası
düzen, uluslararası sistem,
uluslararası toplum ve
uluslararası toplumun
kurumlarıdır.

Nitekim Watson “The Evolution of International Society” adlı eserinde oldukça geniş bir tarihsel süreci ve coğrafyayı kapsayacak biçimde devlet sistemleri ve bu sistemlerin
uluslararası topluma dönüşme süreçlerini inceleyerek Avrupa-merkezli tarih anlayışından uzaklaşarak Avrupa sistemi dışında var olmuş devlet sistemlerine odaklanmıştır.

Hedley Bull uluslararası
düzeni “uluslararası toplumun
öncelikli ve temel ihtiyaçlarını
sağlayacak ve idame
ettirecek eylem kalıbı” olarak
tanımlamıştır.

Martin Wight uluslararası
toplumun kurumları olarak
diplomasi, ittifaklar, tahkim
ve savaşı görür.

Hedley Bull
için uluslararası toplumun
kurumları güçler dengesi,
savaş, uluslararası hukuk,
diplomasi ve büyük güçlerdir.

Herbert Butterfield, Martin
Wight, Adam Watson ve
Hedley Bull İngiliz Okulu’nun
kurucuları sayılırken Robert
Jackson, John Vincent,
Timothy Dunne ve Nicholas
Wheeler 1980’lerdeki, Barry
Buzan ve Richard Little ise
1990’lardaki temsilcileri olarak
görülmektedir.

Herbert Butterfield, Martin
Wight, Adam Watson ve
Hedley Bull İngiliz Okulu’nun
kurucuları sayılırken Robert
Jackson, John Vincent,
Timothy Dunne ve Nicholas
Wheeler 1980’lerdeki, Barry
Buzan ve Richard Little ise
1990’lardaki temsilcileri olarak
görülmektedir.