ULUSLARARASI İLİŞKİLER KURAMLARI II

Herbert Butterfield İngiliz Okulu’nun kurucularındandır. Doğru yanıt A’dır.

İngiliz Okulu 1990’larda daha çok İngiliz Okulu’nun inşacı ögelerini ön plana çıkaran çalışmalar yapmıştır. Doğru yanıt D’dir.

İngiliz Okulu, gerçekçilik ve devrimcilik arasında “orta yol” olarak değerlendirilebilecek Grotiuscu geleneğe ait akılcılığa yakın durmuştur. Doğru yanıt B’dir.

Hedley Bull uluslararası toplum ve uluslararası sistem arasındaki farkı ortaya koyduktan sonra daha çok uluslararası sistemin anarşik niteliği, uluslararası sistemde düzeni belirleyen koşullar ve dünya politikasında düzen-­adalet ikileminin yarattığı problemler üzerinde durmuştur. Doğru yanıt B’dir.

Hedley Bull “The Anarchical Society” adlı eseri kaleme alan İngiliz Okulu kuramcılarındandır. Doğru yanıt B’dir.

Barry Buzan, İngiliz Okulu’nun uluslararası sistem, uluslararası toplum ve dünya toplumu ayrımından uluslararası sistemi çıkarıp dünya toplumunu in­sanlar­arası toplumlar ve ulus­aşırı toplumlar olarak gruplandırmıştır. Doğru yanıt A’dır.

İngiliz Okulu’nun Avrupa merkezli bir yaklaşım benimsemesi, ona yönelik eleştirilerin hedefi olmuştur. Doğru yanıt E’dir.

İngiliz Okulu, 1950’lerde başlamış olup; daha çok London School of Economics
(LSE) kökenli, temel çalışma konuları ağırlıklı olarak “uluslararası toplum” olan
İngiliz ekolüne yakın araştırmacıları ve çalışmalarını kapsamaktadır. Kavram ilk
kez Roy E. Jones tarafından 1981 yılında Review of International Relations dergisinde yayımlanan “The English School of International Relations: A Case for
Closure” adlı makalede kullanılmıştır. (Johns, 1981:1).

Herbert Butterfield, Martin Wight ve Hedley Bull Okul’un kurucu ve öncüleri olarak kabul edilmektedir.

Okul’un 1980’li yıllardaki başlıca temsilcileri ise Robert Jackson, John Vincent, Timothy Dunne ve Nicholas Wheeler olmuş, Okul 1990’lı yıllarda özellikle Barry Buzan ve Richard Little gibi araştırmacıların çalışmaları ile yeniden popüler hâle gelmiştir.

İngiliz Okulu’nun ilk oluşum ve gelişim dönemlerinde daha çok devlet-sistemleri, sistem-anarşi ilişkisi, uluslararası toplum, uluslararası toplumda düzen ve düzen-adalet ikilemi üzerine çalışmalar önem kazanırken İngiliz Okulu’nun 1980’lerdeki temsilcileri uluslararası sistemde değişen dinamiklere de paralel olarak daha çok bireyin ve devletin haklarının birbirlerine karşı üstünlüğü, insan hakları ve insani müdahale konularına yoğunlaşmışlardır.

Hugo Grotius 1583-1645 yılları arasında yaşamış hukuk felsefecisidir. Grotius’a göre
bütün insanlığı kapsayan, değişmez nitelikte doğal hukuk kuralları vardır. Grotius hukuku kilise kurallarından arındırarak laik bir temele oturtmuştur ve uluslararası hukukun kurucusu olarak kabul edilir.

Özellikle Herbert Butterfield, Martin Wight ve Adam Watson’ın üzerinde önemle durduğu nokta İngiliz Okulu’nun Vestfelyacı ve Avrupa-merkezli tarih anlayışından kurtularak
farklı özellikteki devlet sistemleri üzerine eğilmesinin gerekli olduğudur. Nitekim Watson “The Evolution of International Society” adlı eserinde oldukça geniş bir tarihsel süreci ve coğrafyayı kapsayacak biçimde devlet sistemleri ve bu sistemlerin uluslararası topluma dönüşme süreçlerini inceleyerek Avrupa-merkezli tarih anlayışından uzaklaşarak Avrupa sistemi dışında var olmuş devlet sistemlerine odaklanmıştır. (Watson, 1992)

Herbert Butterfield, Martin Wight, Adam Watson ve Hedley Bull İngiliz Okulu’nun
kurucuları sayılırken Robert Jackson, John Vincent, Timothy Dunne ve Nicholas
Wheeler 1980’lerdeki, Barry Buzan ve Richard Little ise 1990’lardaki temsilcileri olarak
görülmektedir.

Hedley Bull uluslararası düzeni “uluslararası toplumun öncelikli ve temel ihtiyaçlarını
sağlayacak ve idame ettirecek eylem kalıbı” olarak tanımlamıştır.

Martin Wight uluslararası toplumun kurumları olarak diplomasi, ittifaklar, tahkim ve savaşı görürken Hedley Bull için uluslararası toplumun kurumları güçler dengesi, savaş, uluslararası hukuk, diplomasi ve büyük güçlerdir.

Bu bağlamda Adam Watson’un geliştirdiği sarkaç metaforu öne çıkmaktadır. Watson’a göre anarşi olarak tanımlanan ve egemen devletlerden oluşan uluslararası toplum uluslararası ilişkilerin tek aktörü değildir. Sarkacın bir ucunda uluslararası toplum yer alıyorsa diğer ucunda da egemen toplulukların bir emperyal merkez tarafından yönetildikleri imparatorluklar yer almaktadır. Bu iki aşırı uç arasında da geçiş aşamaları (hegemonya, dominyon) bulunur. Dolayısıyla sarkaç uluslararası toplumdan imparatorluğa doğru kayarken topluluklar giderek daha fazla hakim gücün etkisine girerler. Bu sarkacı her ne kadar metafor olarak nitelendirse de Watson’ın dünya tarihi boyunca toplulukların bu iki uç (anarşi ve
imparatorluk) arasında savrulduğunu ortaya koyması önemlidir. Dahası Watson, sarkacı aşırı uçlardan uzak tutmaya çalışan sistemsel baskılardan da bahsederek, konuya farklı bir bakış açısı getirmiştir. (Watson, 1992: 14-15)