ULUSLARARASI İLİŞKİLER KURAMLARI II - Deneme Sınavı - 3

Hedley Bull devleti “her biri belli bir toprak parçası ve insan topluluğu üzerinde egemenliğe sahip ve bir hükûmeti olan egemen siyasi topluluklar” olarak tanımlamıştır ve şehir devletleri, imparatorlukları, hanedanlıkları ve ulus devletleri tanımın içine alırken ilkel toplulukları, kabileleri vs. dışında bırakmıştır.

İngiliz Okulu’na yapılan eleştirilerin başında Okul’un tanımlanmasında “İngiliz” kelimesinin kullanılıyor olması gelmektedir. İngiliz Okulu’na yapılan ikinci tür eleştiriler ise Okul’un kendisini kutuplar (gerçekçilik ve devrimcilik; uluslararası sistem ve dünya toplumu) arasında “via media-orta yol” olarak görmesine yöneliktir. İngiliz Okulu’na yönlendirilen üçüncü tür eleştiriler Okul’un “uluslararası toplumu” analizinin merkezine yerleştirmesi ile ilgilidir. Yine İngiliz Okulu’nun değerlendirmelerinde ekonomik ve coğrafi konulara yer vermemiş olması da eleştiri almaktadır. Son olarak, İngiliz Okulu’nun karşılaştırmalı vaka analizlerinin önemine yaptığı vurguya rağmen daha çok Avrupa merkezli bir yaklaşım benimsemesi, Avrupa kurum ve değerlerini (Avrupa’da evrilen uluslararası toplumun güçler dengesi, uluslararası hukuk gibi o güne kadar ki en gelişkin uluslararası kurumları oluş­ turduğu varsayımından hareketle) görece diğer uluslararası toplumlardan üstün görmesi de Okul’a yöneltilen eleştirilerden biri olarak değerlendirilebilir.

İngiliz Okulu’nun üç temel varsayımından söz edilebilir. Bunlardan ilki Okul’un uluslararası ilişkilerde temel aktör olarak egemen devleti kabul etmesi, ikincisi uluslararası sistemin anarşik yapıda olduğunu ileri sürmesi ve üçüncüsü de anarşik yapı içinde dahi olsa egemen devletlerin uluslararası toplum oluşturabileceği öngörüsüdür. Anarşiden kastı ise, ortak bir yönetime (hükümete) sahip olmayan birçok gücün varlığıdır. Wight, aynı gerçekçiler gibi, savaşların ana nedeninin uluslararası anarşi ve Hobbes’un tanımladığı ‘korku’ olduğu fikrine de katılır. Ancak Wight, gerçekçilerin savaş ve çatışmanın uluslararası ilişkilerin kaçınılmaz ve daimi özelliği olduğu görüşüne katılmaz; Wight’a göre anarşi tam düzensizlik demek değildir, sadece ortak bir yönetimin olmadığı anlamına gelir. Doğru cevap E'dir.

Herbert Butterfield, Martin Wight, Adam Watson ve Hedley Bull İngiliz Okulu’nun kurucuları sayılırken Robert Jackson, John Vincent, Timothy Dunne ve Nicholas Wheeler 1980’lerdeki, Barry Buzan ve Richard Little ise 1990’lardaki temsilcileri olarak görülmektedir. Doğru cevap A'dır.

Uluslararası toplumun kavramlaştırılması ve oluşum koşulları değerlendirildiğinde Martin Wight’ı Hedley Bull’dan farklı kılan ana unsur, Martin Wight’ın uluslararası toplumların oluşumunda egemen devletlerin aralarındaki ortak kültürü (dil, din vs.) çıkarların ortaklığı kadar vazgeçilmez bir koşul olarak görmesidir. Martin Wight ayrıca uluslararası toplumun oluşumunu hazırlayan temel özelliklerin (ortak çıkarlar, ortak normlar, ortak kurallar vs.) devletlerin arasındaki işbirliğinin de artmasına katkı sağlayacağını düşünmektedir. Doğru cevap D'dir.

İngiliz Okulu’nun daha çok gelişim aşaması olarak değerlendirilen 1980’lerde Robert Jackson, Tim Dunne, John Vincent ve Nicholas Wheeler gibi araştırmacıların eserleri ön plana çıkmaktadır. Bu araştırmacılar daha çok Hedley Bull’un düzen-adalet ikilemi üzerinden çalışmalarını gerçekleştirmiş (Bull, 1966) ve bu bağlamda bu döneme damgasını vuran temel tartışma çoğulcular (birey haklarına karşı devlet haklarını öncelleyen-Robert Jackson gibi) (Jackson, 2000) ve dayanışmacılar (devlet haklarına karşı birey haklarını öncelleyen-Tim Dunne) arasında yaşanmıştır. Doğru cevap C'dir.

İngiliz Okulu’nun oluşum, gelişim ve dönüşüm olmak üzere üç farklı döneminden söz edilebilir. Herbert Butterfield, Martin Wight, Adam Watson ve Hedley Bull ile başlayan oluşum ve gelişim sürecinde daha çok devletler sistemi, uluslararası toplum, uluslararası toplumda düzen ve düzen-adalet ikilemi çalışılmış, 1980’lerde İngiliz Okulu’na dahil olan Robert Jackson, Timothy Dunne ve Nicholas Wheeler vasıtasıyla bireyin ve devletin haklarının birbirlerine karşı üstünlüğü, insan hakları ve insani müdahale konuları İngiliz Okulu’nun çalışma alanına girmiş, 1990’lardan itibarense Barry Buzan gibi İngiliz Okulu temsilcileri daha çok İngiliz Okulu’nun temel kavramlarının yeniden gözden geçirilmesi sürecine odaklanmış ve İngiliz Okulu’nun inşacı ögelerini ön plana çıkarmışlardır. Doğru cevap B'dir.

Bull’un uluslararası toplum için öngördüğü kurumlar ise güçler dengesi, savaş, uluslararası hukuk, diplomasi ve büyük güçlerdir. Bull’a göre devletler aynı medeniyete ait olmasalar bile bir düzen oluşturabilirler. Doğru cevap D'dir.

İngiliz Okulu’na yapılan ikinci tür eleştiriler ise Okul’un kendisini kutuplar (gerçekçilik ve devrimcilik; uluslararası sistem ve dünya toplumu) arasında “via media-orta yol” olarak görmesine yöneliktir. Bu eleştirilere göre tutarsız ve birbirleriyle bağdaşması zor görünen fikirlerin hakim olduğu İngiliz Okulu’nun kutuplar arasında yeterince etkin bir konumda olduğunu söylemek mümkün değildir. Dahası İngiliz Okulu bir taraf­tan kendisini gerçekçilikten uzak tutup onun öncüsü olduğu fikirlerden yararlanırken diğer taraf­tan da devrimciliğe uzak durduğu iddiasını sürdürerek onun düşüncelerinden istifade etmektedir. İşte tam da bu eklektik yapısı yüzünden İngiliz Okulu çoğu zaman karşıt iki yöne aynı anda bakmaya çalıştığı için yeterince etkin ve yetkin olamamaktadır. Doğru cevap A'dır.

Bill Sweeney

Güvenlik sektörleri

Barry Buzan

uluslararası toplum

Bölgesel güvenlik komplekslerinin oluşumunda coğrafi yakınlık olmazsa olmaz bir kriterdir.

John Austin

Ters güvenlikleştirme kendi içinde kapalı bir süreçtir.

Ters güvenlikleştirme

Ole Weaver

Jacques Derrida

19. yüzyıl sonu ve 20. yüzyıl başlarında belirginleşmeye başlayan feminizm, daha çok, kadınların oy kullanma, eğitimde fırsat eşitliği gibi haklardan yararlanması talepleri çerçevesinde yükselmiştir. Bu süreç gelişim çizgisinde “Birinci Dalga Feminizm” şeklinde adlandırılmaktadır.