ULUSLARARASI İLİŞKİLER KURAMLARI II - Deneme Sınavı - 13

ngiliz Okulu temsilcileri tarafından kullanılan temel kavramlar uluslararası düzen, uluslararası sistem, uluslararası toplum ve uluslararası toplumun kurumlarıdır.

İngiliz Okulu’nun metodolojik açıdan çoğulcu olması ile kastedilen Martin Wight’ın üçlü imgesi (gerçekçilik, akılcılık ve devrimcilik) ve Hedley Bull’un üçlü düşünsel geleneği (uluslararası sistem-Hobbescu, uluslararası toplum- Grotiuscu ve dünya toplumu-Kantçı)’dir.

Bu arada İngiliz Okulu’nun tarih anlayışının da çok yönlü olduğu unutulmamalıdır. İngiliz Okulu kuramcılarının dünya tarihine ilgisi oldukça fazladır. Yine Okul uluslararası ilişkilerdeki gelişmelerin anlaşılabilmesi için daha fazla karşılaştırmalı ve tarihsel analiz yapılması gerektiğini açıkça ortaya koymaktadır.

İngiliz Okulu’nun kuruluş, gelişim ve dönüşüm olmak üzere üç farklı döneminden söz edilebilir. Martin Wight, Adam Watson ve Hedley Bull ile başlayan oluşum ve gelişim sürecinde daha çok devletler sistemi, uluslararası toplum, uluslararası toplumda düzen ve düzen-adalet ikilemi çalışılmıştır. 1980’lerde İngiliz Okulu’na dâhil olan Robert Jackson, John Vincent, Timothy Dunne ve Nicholas Wheeler gibi İngiliz Okulu kuramcıları vasıtasıyla, bireyin ve devletin haklarının birbirlerine karşı üstünlüğü, insan hakları ve insani müdahale konuları İngiliz Okulu’nun çalışma alanına girmiştir. 1990’lardan itibarense Barry Buzan gibi İngiliz Okulu temsilcileri daha çok İngiliz Okulu’nun temel kavramlarının yeniden gözden geçirilmesi sürecine odaklanmış ve İngiliz Okulu’nun inşacı ögeleri ile Alexander Wendt’in sosyal inşacılığını birleştirme çabası içinde olmuştur.

ngiliz Okulu’nun kuruluş döneminde Martin Wight ve Hedley Bull’un çalışmaları öne çıkmaktadır. Martin Wight çalışmalarında daha çok uluslararası toplumun (uluslararası sistem ve dünya toplumundan farkı) niteliği, devamlılığının sağlanma koşulları ve uluslararası toplum ile devletlerarası işbirliği arasındaki ilişkiye odaklanmıştır. Hedley Bull ise uluslararası toplum ve uluslararası sistem arasındaki farkı ortaya koyduktan sonra daha çok uluslararası sistemin anarşik niteliği, uluslararası sistemde düzeni belirleyen koşullar ve dünya politikasında düzen-adalet ikileminin yarattığı problemler üzerinde durmuştur.

Hedley Bull uluslararası düzeni “uluslararası toplumun öncelikli ve temel ihtiyaçlarını sağlayacak ve idame ettirecek eylem kalıbı” olarak tanımlamıştır.

Martin Wight “Power Politics” adlı çalışmasının uluslararası toplum başlıklı bölümünde uluslar ailesi, devletler sistemi, uluslararası topluluk ve uluslararası toplum şeklinde farklı düzen tipolojileri ortaya koymuş ve hem bu çalışmasında hem de diğer bazı çalışmalarında devletler sistemi (karşılıklı etkileşim için zorlanan, karşılıklı bağımlı devletlerin birlikteliği, devletlerin arasındaki ilişkinin sürekli ve sistematik olması) ile uluslararası toplum (ortak amaçlar için belli bir işbirliği içinde belli ilişkiler sistemine dahil olması) arasındaki temel farkların üzerinde üstü kapalı da olsa durmuştur. Wight’a göre uluslararası toplumda güç politikalarının işleyişini zorlaştıran ya da onları değişime zorlayan diplomatik sistem, uluslararası hukuk ve kurumların varlığı önemli yer tutmaktadır

1983 yılında Barry Buzan tarafından yayımlanan ve 1991 yılında revize edilerek tekrar basılan İnsanlar, Devletler ve Korku (People, States and Fear) isimli çalışma, Kopenhag Okulunun yapı taşını oluşturur.

Uluslararası güvenlik gündeminin ekonomik, politik, çevresel, toplumsal ve insani güvenlik sektörlerini de tartışmaya açarak zenginleştirilmesi, Kopenhag Okulunun uluslararası ilişkiler teorisine yaptığı katkının ilk basamağıdır.

Bölgesel Güvenlik Kompleksi, uluslararası güvenlik alanını bölgelere ayırarak ele almayı öne süren bir yaklaşımdır. Kopenhag Okulu, Bölgesel Güvenlik Kompleksini güvenlik öncelikleri ve güvenlik dinamikleri örtüşen, dolayısıyla güvenlik alanında birbirine bağlı devletlerin oluşturduğu güvenlik yapıları olarak tanımlar.

Toplumsal Güvenlik: Bir topluluğun kimliğine yönelik algılanan bir tehdide karşı savunulması olarak tanımlanabilir.

Güvenlikleştirme teorisinin ilham kaynağı linguistik teorilerden sosyolojiye uzanan disiplinlerarası bir çeşitliliğe sahiptir. Kopenhag Okulunun güvenlikleştirme teorisi ile ilgili çeşitli çalışmalarında John L. Austin’in söz edimi argümanı, Jacques Derrida’nın metnin dışında gerçeklik yoktur savı, Carl Schmitt’in “politik” kavramı ve Kenneth Waltz’ın uluslararası güvenliği devletlerin hayatta kalma dürtüsü ile açıkladığı argümanından esinlenildiği görülür. Barry Buzan’ın güvenlik sektörleri kavramı bunlardan değildir.

Bir konuyu güvenlikleştirmek ve varoluşsal bir tehdit hâline getirmek o konuyu normal siyasi süreçlerin kapsamından çıkarır, olağanüstü hâl durumuna geçirir.

Söz edimi: Söz edimi teorisi basitçe “bir şey söylemek, bir şey yapmaktır” olarak ifade edilebilir. Austin’in 1962 yılında yazdığı “How to Do Things with Words” (Kelimelerle Bir Şeyler Nasıl Yapılır) adlı kitabı söz edimi teorisinin temelini oluşturur.

Kopenhag Okulunun ters güvenlikleştirme argümanının ardında Avrupa örneği yatmaktadır. Kopenhag Okulu, yakın zamana kadar savaşlarla özdeşleşen Avrupa’nın bir barış projesi olarak ortaya çıkmasının ardında yatan dinamikleri, Avrupa Birliği’nin kuruluşuna öncülük eden devlet adamlarının İkinci Dünya Savaşı sonrasında yürüttüğü güvenlik dışına çıkarma çabaları ile açıklar.

Ters Güvenlikleştirme: Daha önce güvenlikleştirilerek güvenlik konusu hâline getirilmiş bir tehditin, güvenlik konusu olmaktan çıkarılması sürecidir (güvenliksizleştirme).

Uluslararası sistemde sorunların savaş veya şiddet yoluyla değil işbirliği ve barış içinde çözümlendiği bölgelerdeki güvenlik yapılarına ‘güvenlik topluluğu’ denir. Karl Deutsch tarafından 1957’de ortaya atılan kavram, yakın zamanda Emmanuel Adler ve Michael Barnett tarafından geliştirilerek yeniden tartışmaya açılmıştır.

Uluslararası İlişkiler’de neo realizmin babası olarak tanınan Kenneth Waltz, devletlerin uluslararası sistemde izledikleri politikaların ve davranışlarının hayatta kalma dürtüsüyle şekillendiğini tartışır.

Başta Barry Buzan olmak üzere Ole Weaver, Jaap De Wilde, Morten Kelstrup, Pierre Lamartine ve Elzbieta Tromer gibi araştırmacılar Kopenhag Okulunun çatısı altında çalışmalar yapmaktadır.

Okul’un başlı başına belli bir kuram olarak nitelendirilebilecek hâle gelmesinde Herbert Butterfield, Adam Watson ve Hedley Bull’un çalışmalarının katkısı büyüktür. Alexander Wendt ve Nicholas Greenwood Onuf Sosyal İnşacılık  yaklaşımının öncüsüdür. Stephen Walt ve Charles L. Glaser realizmin realist yaklaşımın öncülerindendir. Doğru cevap B'dir.