ULUSLARARASI İLİŞKİLER KURAMLARI I

Kitaba göre K. J. Holsti beş uluslararası siyasal sistem modeli ortaya koymuştur. Bunlar sırasıyla: 1)
Hiyerarşik sistem, 2) güç dengesi sistemi, 3) gevşek iki kutuplu sistem, 4) sıkı iki kutuplu sistem ve 5) çok kutuplu sistemdir. Doğru cevap E seçeneğidir.

Kitaba göre Güç Dengesi Sisteminin temel davranış kuralları aşağıdaki gibi özetlenebilir:

Kapasiteyi (gücü) artırma güdüsüyle hareket ederken savaş yerine diplomatik görüşmeleri tercih etmek,
• Kapasiteyi artırma fırsatını kaçırmaktansa savaşa girmeyi tercih etmek,
• Temel aktörlerden birinin ortadan kaldırılması söz konusuysa savaşı durdurmak,
• Sistem içinde başat (hegemon) duruma geçmeye çalışan devlet veya koalisyonlara karşı çıkmak,
• Uluslarüstü ilkelere bağlanma doğrultusunda hareket eden devletleri sınırlama yönünde çaba göstermek,
• Yenilmiş ya da yıkılmış bir temel aktörün sisteme tekrar dönerek temel aktör konumunu kazanmasına, daha önce temel aktör durumunda olmayan
bir devletin temel aktör sınıf­landırmasına katılmasına çalışmak,
• Bütün aktörlere karşı kabul edilebilir ortaklar olarak davranmak.

Bu maddelerden biri olan 'B' seçeneği doğru cevaptır.

Kitaba göre sistem teorileri devlet merkezli olduğu, uluslararası ilişkilerin tek aktörü olarak devletleri kabul ettiği için, siyasal süreçte etkili olan ulusal ya da uluslararası sivil toplum kuruluşlarını, medya örgütlerini ve diğer örgütlü örgütsüz çıkar gruplarını da dikkate almamaktadır. Doğru cevap C seçeneğidir.

Kitaba göre sistem teorisi ya da uluslararası sistem teorisi, devletler arasındaki güç dağılımının ve ilişkilerin belirlediği, aralarında bağımlılık ilişkisi olan, egemen ulus devletlerin oluşturduğu yapıyı inceler. Doğru cevap C seçeneğidir. Yanlış seçenekler açıklama kısmında yer almıştır.

Kitaba göre her ne kadar makro genellemeler yapmaya uygun bir teori olsa da aynı koşullarda, devletlerin neden farklı politikalar izlediklerini açıklayamadığı için eleştirilmektedir. Doğru cevap A seçeneğidir. Yanlış cevapların açıklaması altta yer alan açıklama kısmında verilmiştir.

Kitaba göre üst sistem adı verilen uluslararası sistemde meydana gelen önemli bir değişiklik alt sistemi, alt sistemdeki bir değişiklik de uluslararası sistemdeki gelişmeleri etkilemektedir. Doğru cevap E seçeneğidir. Yanlış cevaplar açıklama kısmında anlatılmaktadır.

Kitaba göre hiç bir devlet, diğerlerinin üzerinde sürekli bir hâkimiyet kuramaz. Bunda en önemli etken güçlerin yaklaşık olarak birbirine yakın olmasıdır. Doğru cevap E seçeneğidir. Yanlış cevaplar açıklama kısmında yer almaktadır.

Kitaba göre bloksuz devletler, blok devletleri arasındaki savaş tehlikesini azaltmaya çalışırlar. Blok devletlerinden birini, diğer bloğun üyeleri karşısında, ancak evrensel aktörün amacı doğrultusunda hareket ettiği zamanlarda desteklerler. Doğru cevap A seçeneğidir. Yanlış cevapların açıklaması aşağıdaki Açıklama kısmında yer almaktadır.

Kitaba göre birim veto sistemlerinde, devletlerin sahip oldukları nükleer silah kapasitesi diğerlerini caydıracağı için, sistem genelde istikrarlı sayılmaktadır. Bu tür sistemlerde özel ittifaklara pek sık rastlanmaz, olanlar da ideolojik özellikler taşımaz. Bununla birlikte devletler, kendi aralarında, bir nükleer saldırganı caydırmak amacıyla paktlar oluşturabilirler. Birim veto sistemlerinde nükleer savaşlar görülmez. Sistem, belirtilmeye çalışılan bütün bu özellikleriyle çok kutuplu bir görünüm sergiler. Doğru cevap D seçeneğidir. Yanlış cevapların açıklamaları alttaki açıklama kısmında verilmiştir.

Kitaba göre her üç sistemci yaklaşımın ortak özelliği devletlerin politikalarının sistemin karakteriyle açıklanmaya çalışılmasıdır. Doğru cevap D seçeneğidir. Yanlış cevaplar açıklama kısmında yer almaktadır.

Sistem

Sistem, her bir parçası bütünün özelliklerini tam olarak yansıtan bir yapıdır.

Birleşmiş Milletler Örgütü

Güç dengesi sistemi ve gevşek iki kutuplu sistem

Helsinki Nihai Senedi

5

Silahlanma, teknoloji ve ekonomi gibi aktörlerin sahip olmadıkları ögeler

Detant sistemi

1956

Sistem yaklaşımı, siyasal sistemler arasındaki ilişkileri anlamak ve analiz etmek için yararlı bir tekniktir. Sistem teorisi ya da uluslararası sistem teorisi, devletler arasındaki güç dağılımının ve ilişkilerin belirlediği, aralarında bağımlılık ilişkisi olan, egemen ulus devletlerin oluşturduğu yapıyı inceler.