ULUSLARARASI İLETİŞİM

Kültürlerarası iletişim farklı kültürler veya altkültürler arasında gerçekleşen iletişimdir. Tarihsel süreçte kültürlerarası iletişim, iş ilişkileri ve/veya politik ilişkiler sürecinde gündeme gelirken, günümüzde toplumsal değişim ve gelişen teknolojilerin etkisiyle çok daha yaygındır. Kültürler arası iletişimin en temel özelliği kaynak ve hedefin farklı kültürlere ait bireyler olmasıdır. Farklı kültürlerin farklı özellikleri olduğu gerçeğinden hareketle kültürlerarası iletişimin başarılı olabilmesi için hem kaynağın, hem de hedefin birbirlerinin kültürlerini iyi bilmeleri gerekmektedir.

Güç kavramı belirgin bir kavram olmadığı için tek bir tanımının ortaya konulması zordur. Günümüzde güç kavramı genel olarak başkalarına karşı kazanabilen haklar olarak ifade edilebilmektedir. Diğer bir ifade ile güç, bir bireyin ya da bireyler topluluğunun kendi istekleri doğrultusunda, rızaları olup olmadığına bakmaksızın diğer insanların davranışlarını etkileyebilme, yönlendirebilme veya denetleyebilmesidir

Yasal Güç kaynağını kişisel haklar ve görevlerden almaktadır. Bireylerin konumları, toplumsal rolleri, bilgi ve deneyimleri diğer bireylerle ilişki ve dolayısıyla iletişim kurma sürecinde güçlü olmalarına neden olur. Güçlü birey, karşısındaki bireylerden bir takım davranışları yerine getirmelerini isterken, karşısındaki bireyler çoğu zaman güç karşısında uyma davranışı sergiler.

Psiko-Sosyal Güç: Gücün ortaya çıkmasında etkin olan bir başka etken de psiko-sosyal faktörlerdir. Bu faktörlere bağlı olarak oluşan eşitsizlik hem bireysel, hem de toplumsal yapıda güç yapısının etkilenmesine yol açar. Kişilerin kendilerine ait karakteristik özellikleri, onları yönetmeye, buyurgan tavır göstermeye ve liderlik etmeye yönlendirir. Bazı kişiler ise itaat etmeye, emir almaya daha yatkındırlar. Dolayısıyla güç ilişkisinde yöneten ve yönetilen varlıklar oluşur (Adler, 1997: 212-216).

Hükmetmeye duyulan istek ve boyun eğmeye yönelik tavır olarak nitelendirebileceğimiz bu durum, kişinin yaşadığı psiko-sosyal çevrenin bir ürünü olarak değerlendirilir.
Bu güç eşitsizliğinin diğer bir kaynağı Russell’ın (2004) vurguladığı gibi, kendine güven duygusudur. Buna ek olarak gücün toplum içinde yerleşmesinde sembol ve simgelerde
etkili olmaktadır. Hâkimin mahkemede belirli ve herkes tarafından bilinen bir üniforma giyerek yüksekte oturması veya bir din adamının vaaz verirken cemaatten daha yüksek bir
platformda durması ve üniforma giymesi gücün sembolik ve simgesel karakterini yansıtır.

Fiziki zorlama araçlarının uygulanması, ceza tehdidi ile iş yaptırma ve korkuya bağlı olarak ortaya çıkan güç türü, zorlayıcı güçtür. Yapılması istenilen şeylere uyulmaması
nedeniyle karşılaşılacak yaptırımlardan kaçınmak amacıyla kişiler bu güce boyun eğmeyi kabul ederler. Bu güç türünde, fiziki güç kullanımından, silah kullanmaya veya ebeveynlerin çocuklarını erken yatağa göndermelerinden, trafik polisinin yazacağı cezaya kadar çeşitli şekillerde cezalar uygulanabilir. Böylece başkalarına ceza verme imkânına sahip olanlar, ciddi bir güç ayrıcalığına sahip olurlar

Kişinin kendisiyle iletişimi ve güç tanımlamaları sonucundaki eylemlerinde içinde yaşadığı çevrenin koşulları belirleyici veya engelleyici olabilmektedir. Kişinin elinde bulunan gücü kullanması toplumun dayattığı kurallar tarafından engellenebilir. Diğer bir ifadeyle bireyin sahip olduğu gücü kullanma sürecinde tamamen bağımsız olduğunu söylemek mümkün değildir. Bu süreçte yaşanan çatışmada birey, egemen olana boyun eğebilir ya da karşı tepki gösterip mücadeleyi tercih edebilir. Taşrada yaşan ve sahip olduğu bilgi gücü sayesinde üniversiteyi kazanmış olan bir kızın, ekonomik güce sahip olmadığı için ya da cinsiyetçi tavırlar nedeniyle okuma hakkının engellenmesi karşısında bu durumla mücadele etmesi ya da koşullara boyun eğerek okuma hakkından vazgeçmesi buna örnek olarak verilebilir.

Çoğunlukla sözel olmayan davranışlarla desteklenen sözlü iletişim, bireylerin karşı taraf üzerinde güç üstünlüğü kurmasında ya da bireyin güçsüzlüğünün anlaşılmasında oldukça belirleyicidir. Örneğin yöneticisine hazırladığı projeyi sunan bir çalışanın sözlerini beden diliyle desteklemesi karşı tarafı etkilemeyi ve ikna etmeyi kolaylaştırır. Çalışan, bu
ikna sürecinde sözlü iletişim aracılığıyla konu ile ilgili bilgi ve uzmanlık gücünü kullanır. Bu esnada bireyin kendinden emin, söylediklerini destekleyen beden dili, mimikleri ve
ses tonu sözsüz iletişim unsurları olarak kişinin, ilgili konuda gücünü-yetkinliğini ortaya koymasında yardımcı olur. Bunun aksine bireyin sözlerinin tersi mimikleri ve/veya beden
dilini kullanması elindeki gücün etkisini azaltabilir. Emir cümlesini gayrı ciddi bir duruşla ve gülerek söylemesi karşı taraf üzerinde etki sağlamayı güçleştirecektir. Buna benzer
olarak neredeyse aynı bilgi ve uzmanlık gücüne sahip iki bireyden sözlü ve sözsüz iletişimi doğru kuranın işe alım konusunda tercih edilmesi iletişim ve gücün doğru kullanımıyla
karşı tarafı etkilemenin bir diğer örneğidir.

Küreselleşme ile ülkelere ilişkin sınırların neredeyse ortadan kalktığı günümüzde teknolojik gelişmeler sonucunda internetin önlenemez gelişimiyle kitle iletişimde güç dengeleri değişime uğramıştır. Bugün modern demokratik seçimler, Dünya Kupası futbol maçları ve kraliyet törenleri eşzamanlı olarak geniş kitlelerce izlenebilmektedir. Sinema ve televizyonun birbirlerini hiç tanımayan milyonlarca insana aynı verileri ve/veya ideolojileri iletmesinin de ötesinde televizyon ya da film izleme eyleminin bile internet üzerinden gerçekleştiği günümüzde, farklı coğrafyalardan birbirlerini hiç tanımayan ya da tanışma şansları olmayan insanlar aynı iletiye eşzamanlı olarak erişebilmekte, sosyal ağlarda tanışma ya da herhangi bir konu üzerine tartışma olanağı bulabilmektedir.

Kültürlerarası iletişim sürecindeki güç ilişkilerini belirleyen bir diğer faktör ise göçtür. Ekonomik ve sosyo-kültürel açıdan daha iyi koşullarda yaşamak için kendi isteğiyle
göç eden insanların yanı sıra, savaşlar, artan terör olayları, namus-töre cinayetleri veya doğal afetler nedeniyle zorunlu olarak göç etmek zorunda kalan insan sayısı tarihsel süreçte sürekli artmıştır. Bireylerlerle birlikte kültürlerininde bir yerden bir yere taşınması olarak tanımlanabilecek olan göç sonucunda farklı kültür ve altkültürlerden bireyler birarada yaşama deneyimini paylaşmak zorunda kalmaktadır. Farklı dil, din, ırk, mezhep ve yaşam biçimine sahip bu bireylerin iletişimlerinde farklı güç ilişkileri belirleyicidir.

Kişilerarası iletişim, bireylerin karşılıklı olarak bilgi, duygu, düşünce ve yaşam biçimlerini paylaştıkları sürece verilen addır. Doğru cevap B’dir.

Kitle iletişim sürecinde hedef kitleyi toplumun değişik kesimlerinden gelen, farklı özelliklee sahip bireyler oluşturur. Kaynak, hedef kitlede yer alan bireyleri çoğunlukla tanımaz. Kitle iletişim esnasında kurulan iletişim çoğunlukla tek yönlüdür. Hedef kitlenin anında yanıt vermesi olasılığı dışlanmaktadır. Bu nedenle kaynak ve alıcı arasında bir kutuplaşma söz konusudur. Doğru cevap B’dir.

İkna edici yöntemleri kullanarak iletişim kurmak yerine, önyargıdan arınmış bir iletişim kurmak bu zorlukların aşılmasında dikkat edilmesi gereken noktalardan biridir. Doğru cevap C’dir.

Bu ifadeyi siyaset bilimci Robert Dahl kullanmıştır. Doğru cevap A’dır.

Avcı ve toplayıcı toplumlarda ilkel el aletlerine sahip olanlar, bu aletlere ulaşamayanlara ve kullanma bilgisine sahip olmayanlara karşı nasıl güçlü idiyse, bugünde teknolojik bilgiye ve onu kullanma becerisine sahip olanlar karşılarındakilere karşı daha güçlüdür. Buna örnek olarak, Boulding (1999), feodal derebeyliklerin sonunu getiren olgu olarak barutu göstermektedir. Doğru cevap E’dir.

Gücün ortaya çıkmasında etkin olan bir başka etken de psiko-sosyal faktörlerdir. Bu faktörlere bağlı olarak oluşan eşitsizlik hem bireysel, hem de toplumsal yapıda güç yapısının etkilenmesine yol açar. Doğru cevap E’dir.

Fiziki zorlama araçlarının uygulanması, ceza tehdidi ile iş yaptırma ve korkuya bağlı olarak ortaya çıkan güç türü, zorlayıcı güçtür. Yapılması istenilen şeylere uyulmaması nedeniyle karşılaşılacak yaptırımlardan kaçınmak amacıyla kişiler bu güce boyun eğmeyi kabul ederler. Böylece başkalarına ceza verme imkânına sahip olanlar, ciddi bir güç ayrıcalığına sahip olurlar. Doğru cevap B’dir.

Referans gücüne en iyi örnek, reklamlarda bir ürünün satışının kolaylaştırılması için tanınmış kişilerin kullanılması gösterilebilir. Kişi çok beğendiği, kendinde bulunduğuna inandığı özellikleri çekici bulduğu bu kişide görünce ona bağlanır. Böylece referans aldığı kişinin gücünden etkilenir. A seçeneği siyasal güç, B seçeneği yasal güç, C seçeneği psiko-sosyal güç ve E seçeneği ise uzmanlık gücüne örnek verilebilir. Doğru cevap D’dir.

Kişilerarası iletişimde etkili olan güç unsurlarını şu şekilde sıralamak mümkündür: cinsiyet, yaş, fiziksel özellikler, karakteristik özellikler, sosyo-ekonomik durum, eğitim durumu, teknoloji bilgisi, ideolojiler, toplumsal roller, meslek ve statüler, iletişim kurma amaçları, iletişim kurma araçları, iletişimin gerçekleştiği mecralar, iletişim kurulan kişiye ilişkin algılamalar ve kültürel özelliklerdir. Bu unsurların belirleyiciliğinde kurulan iletişim esnasında ortaya çıkan çatışmalar ise, bireyler arasındaki güç eşitsizliklerinden, kişisel faktörlerden, rol-statü farklılıklarından, sosyo-ekonomik farklılıklardan ve ideolojik farklılıklardan kaynaklanmaktadır.  II. seçenekteki psikolojik faktörler olgusu, kişisel faktörler olarak bahsedilmelidir. Cevaplar içerisinde II. faktörün yer almadığı seçenek istenilen cevaptır. Doğru cevap C‘dir.

Kişi, kendi çalışmaları ve uzmanlık alanına ilişkin bir konuşma esnasında karşıdakinden onay bekleyen sorular sormaktan kaçınılmalıdır. Örneğin “Sizde araştırmanın bu yöntemle yapılacağını düşünüyorsunuz değil mi?” şeklindeki soru ile kullanılan yöntemin karşı tarafa onaylatılmak istenmesi bireyin güven eksikliğini gösterir ve sahip olduğu bilgi ve uzmanlık gücüne ilişkin şüphe oluşturur. Doğru cevap C’dir.