ULUSLARARASI İLETİŞİM

Yeni medya yaygınlaştıkça her teknolojik gelişmede olduğu gibi pek çok tartışmaya da neden olmuştur. Toplumsal hayat üzerindeki değiştirme gücü nedeniyle yakın geçmişe ait alışkanlıkların, gelir modellerinin yeniden sorgulanmasına neden olan yeni medya ile ilgili güncelliğini yitirmeyen tartışmalardan biri de telif haklarıdır. Yeni medyanın
paylaşma olanaklarının başlangıçta film ve müzik endüstrisini olumsuz yönde etkilediği düşünüldüğünden sert tedbirlerin alınmasına neden olmuştur. Müzik ve film paylaşmaya
olanak tanıyan web sitesi sahipleri hakkında hapis cezasına varan yaptırımlar uygulanmıştır. Oysa yeni medyanın önemli etkilerinden biri de herhangi birinin bir orkestraya
veya enstrümanlara ihtiyaç duymaksızın kendi bestesini yapmasına ve herhangi bir dağıtım ağına ihtiyaç duymadan paylaşmasına olanak vermesidir.

Sosyal medyanın her geçen gün daha yüksek sayıda kullanıcı tarafından tanınması ve yaygınlaşmasıyla birlikte ortaya çıkan bir diğer kavram yurttaş gazeteciliği kavramıdır. Yurttaş gazeteciği, sosyal medya üzerinden geleneksel medya aracılığıyla yayınlanmış haberlerin paylaşımından ve yorumlanmasından çok farklı bir durumu anlatmak
için kullanılmaktadır. Sosyal medya kullanıcılarının kendi hayatlarında, fiziksel ortamda gerçekleşen veya tanık oldukları olayları adeta bir gazeteci gibi sosyal medya üzerinden
paylaşmaktadırlar. Bu durum her bir kullanıcıyı aynı zamanda birer yurttaş gazetecisi olarak tanımlar.

İfade özgürlüğü kavramı yeni medya ile birlikte farklı boyuttaki tartışmalara neden olmaktadır. Bu tartışmalardan biri de ifade özgürlüğünün sınırları var mıdır? sorusu etrafında gerçekleşir. İfade özgürlüğünün sınırlarını nefret söylemi belirler.

Nefret söyleminin ortaya çıkmasında, kendinden/biz olarak kurulan aidiyetten farklı olana yönelik üretilen veya kurgulanan olumsuz etiketlemeler, stereotipler, önyargılar ve ayrımcılık uygulamaları rol oynar. Kültürel kimlikler ve grup özellikleri gibi unsurlar nefret söyleminin kullanılmasını etkiler, ancak yükselen milliyetçilik ve farklı olana tahammülsüzlük gibi koşullarda, nefret dili yükselir ve etkisini arttırır. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi sonuçlarında nefret söylemi için yapılan en temel vurgu hoşgörüsüzlüğe dayalı nefreti yayan, kışkırtan, teşvik eden veya meşrulaştıran her türlü ifade biçimi üzerinedir.

Toplumu oluşturan bireylerin çoğunluğunun ve/veya baskın olan grupların etnik kökeni, dini inancı, politik görüşü, cinsiyeti, cinsel tercihleri nedeniyle farklı olanlara yönelik uyguladığı nefret söylemi iletişim ve ifade özgürlüğünün önündeki önemli engellerden biridir. Nefret suçlarının engellenmesi ancak farkındalık kampanyaları, medya okur yazarlığının yaygın olarak öğretilmesi ve yasal yaptırımlarla mümkündür. Kimi deyişlerin, ata sözlerinin dahi ayrımcı söylem ürettiğinin henüz farkına vardığımız günümüzde, nefret söyleminin üretilmesine ve yayılmasında etkin rol oynayan yeni medya aynı zamanda nefret söylemine karşı bilinç oluşturmak ve bu bilinci yaymak amacıyla kullanılmaya
elverişli bir ortamdır.

Doğru yanıt D seçeneğidir. Çünkü, yaşam alanıyla, çevreyle ilgili bilgilerin, durumlar ve olaylarla ilgili duygu ve düşüncelerin paylaşılma süreci iletişim sürecini oluşturmaktadır.

Doğru yanıt C seçeneğidir. Çünkü, Kanadalı iletişim kuramcısı Marshal McLuhan’a göre ortam mesajın kendisi haline gelir. Mesaj, dağıtıldığı ortamın özelliklerine göre şekillenir. Gazeteye basılan bir haber, gazete haberidir, aynı haberin televizyondan yayınlanması mesajı farklılaştırır, televizyon ortamına uygun hale getirir, internetten yayılması ise internet ortamına uygun olarak şekillenmesine neden olur.

Sözlü iletişimde abartılı tekrarlar söz konusudur. Bu iletişim biçimi temel olarak bir yarışma formatında şekillenir. Bu kültürde karşılıklı alay, aşağılama olduğu gibi övgüler de hayli abartılı olarak ifade edilir. Anadolu’da, çeşitli yörelerde gelenek haline gelmiş, aşıkların atışması buna bir örnek olarak gösterilebilir. Sözlü kültür toplumları kabile tipi topluluklar olduklarından dışarıya kapalı, eleştiri ve değişimden hoşlanmayan, geleneklerini korumaya özen gösteren toplumlardır. Günümüz insanı sinema, tiyatro gibi toplu eğlence mekânlarında sessiz bir izleyici konumundadır. Oysa sözlü kültür toplumlarında insanlar bütün duygularıyla gösteriye katılırlar. Sözlü kültür insanı soyut ve çözümsel düşünmek yerine konumsal bir biçimde düşünür. Sözlü kültürde şiir etkili uzun süre etkili tek iletişim aracı olmuştur. Dolayısıyla, doğru yanıt D seçeneğidir.

Doğru yanıt B seçeneğidir. Çünkü, tarihte ilk yazının Sümer’ler tarafından bulunduğu kabul edilir. Daha sonra Mısırlılar, Çinliler, Mayalar ve Aztekler kendi yazı dillerini yaratmışlardır.

Doğru yanıt D seçeneğidir. Çünkü, önemli haberleri yayma amacına hizmet eden mektuplar 15. yüzyıldan itibaren görülmüştür.

Türkiye’de ilk radyo yayını 6 Mayıs 1927’de İstanbul’da başlamıştır. Yaklaşık 60 yıl kadar radyo yayınları sadece devlet tarafından gerçekleştirilmiştir. Bu yüzden doğru yanıt D seçeneğidir.

Robert Berkowitz ve Michael Eisenberg adlı iki kütüphane uzmanını 1990 yılında bilgi toplumu olma becerilerini Büyük Altılı (The Big Six) adını verdikleri metodolojiyle açıklamaya çalışmışlardır. Bu metodolojiye göre bilgi toplumu olabilmek için gerekli asgari becerileri tanımlayan altı başlık şöyledir:

Bu yüzden doğru yanıt B seçeneğidir.

Doğru yanıt E seçeneğidir. Çünkü, kullanıcılarına diledikleri zamanda ve diledikleri yerde iletişim olanağı sağlayan; zaman ve mekândan bağımsız iletişim ortamı niteliği yeni medyanın taşınabilirlik özelliğidir.

Doğru yanıt B seçeneğidir. Çünkü, internetin ilk dönemlerini ifade eden Web 1.0 döneminde kullanıcılar interneti daha çok bilgi edinmek için kullanırken, Web 2.0 teknolojilerinin gelişmesiyle sosyal medya olanakları sayesinde insanlar ortamın sağladığı bilgiye kolayca ulaşmanın yanı sıra bilgiyi üretir ve paylaşır hale gelmişler, hem üretici hem de tüketici kimliği kazanmışlardır.

Soruda medyalaştırmaya ilişkin verilen ifadelerin hangi/hangilerinin doğru olduğu sorulmaktadır. Teknolojik gelişmelerle ortamın (medium) değişmesiyle birlikte vericinin ve alıcının özellikleri de değişir. Kanadalı iletişim kuramcısı Marshal McLuhan’a göre ortam mesajın kendisi haline gelir. Mesaj, dağıtıldığı ortamın özelliklerine göre şekillenir. Gazeteye basılan bir haber, gazete haberidir, aynı haberin televizyondan yayınlanması mesajı farklılaştırır, televizyon ortamına uygun hale getirir, İnternetin yayılması ise İnternet ortamına uygun olarak şekillenmesine neden olur. Bu duruma kısaca medyalaştırma diyebiliriz. Sorunun çözümünde medyalaştırma kavramına ilişkin özellikler bilinmeli ve ayırt edilebilmelidir.

Soruda iletişim sürecinin unsurları tanımlanmakta ve bu unsurlardan hangisinin televizyon iletişim sürecinde mesaj unsuru olduğu sorulmaktadır. Televizyon iletişim sürecinde mesaj, televizyon programı yapımcının ne söyleyeceğidir. Diğer bir ifade ile televizyonda mesaj, programcının belirli amaçlar doğrultusunda üreteceği programlardır. Sorunun çözümünde iletişim sürecinin unsurları bilinmeli ve bu unsurlar televizyon iletişim surecine uygulanabilmelidir.

Soruda verilen örneğin sözlü kültür insanına ilişkin hangi özelliği ifade ettiği sorulmaktadır. Sözlü kültür insanı soyut ve çözümsel düşünmek yerine konumsal bir biçimde düşünür. Günümüz insanı “cinayet bir suçtur ve cezalandırılır” diye düşünürken, sözlü kültür insanı bunun yerine “bir adam bir başka adamı öldürürse, o da öldürülür” şeklinde kavramlardan arındırılmış haliyle ifade eder. Sorunun çözümünde sözlü kültüre ilişkin özellikler bilinmeli ve verilen örneğin sözlü kültüre ilişkin hangi özelliği açıkladığı tahmin edilmelidir.

Soruda matbaanın icadıyla basın alanında yaşanan gelişmeler sorulmaktadır. Basının yaygınlaşması ve güçlenmesi sanayi devrimi ile birlikte hızlanan yüksek hızdaki otomatik makinaların geliştirilmesi sayesinde olmuştur. Yazılı mektuplardan basılı haberlere geçişe, matbaacılık alanındaki gelişmeler olanak sağlamıştır. Basılı malzemelerin artması köklü kültürel değişimlere de neden olmuştur. En önemli kitle iletişim araçlarından biri olan basın, kamuoyunun oluşmasında ve yansıtılmasında etkilidir. Demokratik rejimlerin güvencesi vatandaşların eleştirel katılımlarıdır. Matbaanın icadı ve gazeteciliğin doğuşuyla birlikte vatandaşın bu konudaki sözcüsü basın olmuştur. Bilgi, yeniden kullanılabilen ve yerinden çıkarılabilen hareketli harflerle donatılmış basımevleri, basılı malzemeler sayesinde daha önce olmadığı kadar hızla yayılırken diğer yandan bilgilerin kontrolü ve denetimi de yine basımevlerinde başlamıştır. Sorunun çözümünde matbaanın bulunmasıyla basın alanında yaşanan gelişmeler bilinmeli ve ayırt edilebilmelidir.

Soruda, verilen demokrasi anlayışının hangi toplumsal gelişimin bir sonucu olduğu sorulmaktadır. İnternetin sayısal kültürü şekillendirirken ortaya çıkaracağı en önemli değişiklik temsili demokrasiyi ortadan kaldıracak olmasıdır. Halkı oluşturan her bir bireyin yönetim ve karar sürecine doğrudan katılması anlamına gelen doğrudan demokrasi süreci internet sayesinde gerçekleşecektir. Doğrudan demokrasiye geçiş süreci yine toplumu bilgi toplumu olmaya ve bu çağın gereklerini yerine getirecek beceri ve donanıma göre şekillendiren, eğitim veren sınırlı sayıdaki ülkede geçerli olacaktır. Sorunun çözümünde sayısal iletişimin toplumsal gelişmeye olan etkileri bilinmeli ve çıkarımda bulunulmalıdır.

Soruda bilgi toplumu olabilmede bireylerin hangi beceriye sahip olması gerektiği sorulmaktadır. Bilgi toplumundan söz edebilmek için toplumun bir takım becerilere sahip olması gerekmektedir. Nasıl cahillikten kurtulmanın yolu okuma, yazma öğrenmekse bilgi toplumu olabilmenin yolu da doğru ihtiyaçların belirlenmesi, bu ihtiyaçlara uygun bilgiye erişimin sağlanması ve bilginin doğru değerlendirilmesi gibi özelliklere sahip olmak diğer bir ifade ile bilgi okur yazarı olabilmektir. Sorunun çözümünde bilgi toplumuna ilişkin beceriler bilinmeli ve ayırt edilebilmelidir