ULUSLARARASI İLETİŞİM - Deneme Sınavı - 9

Medya iletişimin temel öğelerinden biridir. En basit anlamıyla iletişim, bir kaynaktan çıkan bir mesajın, yani bir iletinin, belirli bir ortamdan geçerek bir hedefe ulaşmasıdır. Yani iletişimin en basit halinde dört temel öğesi vardır:
• Kaynak
• İleti
• Ortam
• Hedef

Bu kapsamda doğru seçenek E seçeneğidir.

Thomas Friedman, küreselleşmeyi üç döneme ayırmaktadır. Buna göre dünyadaki insanların küresel olarak birbirlerine yaklaşmaya başladıkları ilk dönem 15. yüzyıldan itibaren coğrafi keşiflerle birlikte başlar ve 19. yüzyıldaki sanayide yaşanan gelişmelere kadar sürer.

D seçeneğinde yer alan cümle, McQuail'in medyanın işlevleri ile ilgili belirtmekte olduğu ifadeler arasında yer almamaktadır. McQuail medyanın işlevleri ile ilgili yapmış olduğu özet içerisinde eğlence ifadesini de kullanarak: • Eğlendirme: İyi ve hoş vakit geçirtmek, günlük sıkıntılardan uzaklaştırmak, açıklamasını getirmiştir. Bu doğrultuda doğru seçenek D seçeneğidir.

Held ve diğerlerinin yaptığı ve pek çok düşünürün kabul ettiği sınıflandırmaya göre tartışmalar şu üç grup etrafında toplanmaktadır:
• Aşırı Küreselleşmeciler,
• Şüpheciler,
• Dönüşümcüler,
• Bu sınıflandırmaya dördüncü bir madde olarak “Küreselleşme Karşıtları” diyebileceğimiz bir gruba da ekleyebiliriz.

Yeni medyanın da ortaya çıkmasını sağlayan teknolojik değişim ve yeniliklerin öne çıkanları şunlardır:
• Uydu teknolojisi
• Fiber optik ağlar
• Bilgisayar
• Sayısallaşma
• İnternet

Bu kapsamda doğru seçenek D seçeneğidir.

Küreselleşme ile ulusların içinde ve uluslararası düzeyde daha önce kurulmuş sınırlar yok olmaktadır. Küresel göç, medya ve gelişen iletişim teknolojileri, kültürel etkilerin yayılmasını sağlamaktadır.

İletişim teknolojilerinde yaşanan değişimlerle medyanın özellikleri de değişmeye başlamıştır. Bu değişim, ilk ortaya çıkan medya öğeleri ile daha sonra değişen medyanın farklı adlandırılmasını sağlamıştır. Bu anlamda ilk ortaya çıkan medya, yani gazete, radyo, sinema ve televizyon gibi araçlar “geleneksel medya” olarak adlandırılmaktadır. E seçeneğinde yer alan internet ifadesi yeni medya örnekleri arasında yer almaktadır. Bu kapsamda doğru yanıt E seçeneğidir.

Yeni medyanın geleneksel medyadan ayrılmasını sağlayan temel farkları şu şekilde sıralayabiliriz:
• Eşzamansızlık
• Kitlesizleştirme
• Sayısallık
• İnternete bağlı olmak
• Ulaşılabilirlik
• Etkileşim

Etkileşim halinde olma yeni medyanın en önemli özelliklerinden biridir. Bu kapsamda doğru yanıt E seçeneğidir.

Egemen görüşe göre McQuail medyanın işlevlerini şöyle özetlemektedir. 
• Enformasyon sağlama: Bir toplumda ve dünyanın genelinde olan olaylar hakkında bilgi sağlamak.
• Karşılıklı bağ kurma: Verilen bilgilerin ve olayların anlamı hakkında açıklama ve
yorum yapmak; toplumsal yapının kurulmasını ve güçlenmesini sağlamak; yerleşmiş kurallar ve egemenlik için destek sağlamak.
• Devamlılık sağlama: Kültürü ifade etmek, yeni ve alt kültürlerin gelişimini tanımak; toplumsal değerlerin ortaklaşmasını sağlamak.
• Eğlendirme: İyi ve hoş vakit geçirtmek, günlük sıkıntılardan uzaklaştırmak.
• Harekete geçirme (seferber etme): Siyaset, savaş, ekonomik kalkınma gibi amaçlar için kampanya yapmak.

İlk ortaya çıkan medya, yani gazete, radyo, sinema ve televizyon gibi araçlar “geleneksel medya” olarak adlandırılmaktadır.

E seçeneğinde yer alan ifade hem geleneksel hem de sayısal ortamlarda oynanabilen oyunların tümünü kapsamaktadır. İnternet ve bilgisayar özelliği ile oynanabilen çevrimiçi oyunlar genel olarak bilgisayar oyunları başlığı altında ifade edilmektedir. Geleneksel oyunların ise bu tür özelliklere gereksinim duymaksızın bireysel ya da çoklu olarak gerçek dünyada oynanabilmektedir. Bu kapsamda doğru seçenek E seçeneğidir.

Dünyadaki en etkili medya yapılanmalarından biri olan ABD medyası üzerinde araştırmalar yapan Chomsky’e göre, medyadan kitleye, yani insanlara ulaşan haber ve bilgiler beş tane süzgeçten geçmektedir:
• Medyanın sahiplerinin çıkarları
• Medyanın gelirini sağlayan reklam verenlerin çıkarları
• Medyaya haber kaynağı olan devlet ve şirketlerin çıkarları
• Medyaya etki edebilecek güçlü grupların çıkarları
• Kapitalizmin düşmanı olarak görülen komünizme karşı antikomünizm (komünizm karşıtlığı) propagandası,

Bu kapsamda doğru seçenek E seçeneğidir.

Yeni medya, bu teknolojik değişmelerden ve gelişmelerden etkilenen medyanın değişmiş halidir. Yeni medyanın ögelerinin ne olduğunu bilmekten çok ayırt edici özelliklerinin neler olduğunu bilmek daha önemlidir.

Soğuk Savaş sonrası döneme gelindiğinde uluslararası habercilikteki ideolojik farklılaşmanın yerini içerik ve sunumdaki depolitizasyon almıştır. Doğu Bloğu dağılmış ve İki Kutuplu Dünya Düzeninden Tek Kutuplu Dünya Düzenine geçilmiş haberlerinde ideolojik ayrışmayla yazılmasını gerektiren unsur ortadan kalkmıştır. Günümüz uluslararası haberciliğinde dünyada olup biten gelişmeleri arka planda yer alan ekonomik, siyasal ve toplumsal gerçekler bağlamında ve açıklayıcı bir yorum aralığı içinde vermek yerine, dış gerçekliği birtakım klişelere uydurarak vermek daha fazla rağbet görür hale gelmiştir. İzleyicinin dış haberlere olan ilgisi azalmıştır. Bu ilginin azaldığını gören medya kuruluşları da zaten pahalı bir uğraş olan dış haberciliği azaltmışlar ve bunu yayın politikası haline getirmişlerdir. Artık uluslararası olaylara ilişkin haberler yazılı ve görsel basında daha az yer bulmaktadır. Nicelik olarak azaltılan dış haberlerin nitelik açısından da erozyona uğratılmış, dış haberler izlenme oranları ekseninde giderek merkezileşmiş ve ticarileştirilmiştir. Günümüz dış haber içeriği, süreç yerine eyleme, soyutlama yerine görselleştirmeye, insani karmaşıklık yerine basmakalıp yargılara vurgu yapan; basitleştirilmiş, kısaltılmış, kişiselleştirilmiş, bağlamsızlaştırılmış enformasyon sunmaktadır. Daha popüler konulara yönelinmiştir.

Ekonomik kalkınma, ülkeler arasında gerçekleşen yatırım oranı ve uluslararası ticaret gibi belirleyici ölçütler günümüzde haberlere ek bir önem ve yoğunluk katmaktadır. Soğuk Savaşı sona erdiren bu gelişmenin uluslararası habercilik bağlamında ortaya çıkan en önemli etkisi, ekonomik determinizmin haber içeriği üzerinde giderek daha fazla ağırlık kazanması olmuştur. Halen dış ekonomik gelişmelere ilişkin haberler, uluslararası haberlerin ciddi yüzünü oluşturmakta; özellikle bu tür gelişmelerin güncellik taşıyan yönlerine ilişkin olarak yayınlanan yorumlar da içeriği zenginleştirmek için yaygın olarak kullanılmaktadır. Bir bütün olarak bakıldığında uluslararası haberlere duyulan ilgi azalırken, uluslararası ekonomi haberlerine duyulan ilgi artış göstermektedir. Ekonomi haberlerine olan artış, tematik anlamda sadece ekonomi haberleri verilen dergi, gazete ve televizyon kanallarının kurulmasına da neden olmuştur. Ekonomi haberciliğininde de aynen uluslararası haberde olduğu gibi uluslararası ekonomik haberde de oluşturucu süreçlere değil, olayların kendisine ağırlık verilmektedir. Uzun vadeli öngörüler yerine kısa vadeli bakışaçıları bir bütün olarak içeriğe egemendir.

Yeni medyada iletişim çift yönlüdür ve bu da alıcının da üretim sürecine katılıp verici, yani kaynak durumuna geçebilmesini sağlamaktadır. Etkileşimin en önemli boyutlarından biri ise alıcının kullanıcı durumuna gelmesi ve içerik üretebilmesidir.

İletişim teknolojilerindeki gelişmelerin gazetecilik üzerindeki ilk değişikliği sahiplik üzerinde olmuştur.

Medya ekonomisi ve sahipliği üzerine çalışmalar yapan Gillian Doyle’a göre, medya sahipliği durağan değildir ve üç şekilde yoğunlaşabilmektedir.

Toplumsal yapılar çağlar içinde çeşitli nedenlerle değişimler geçirmişlerdir. İnsanlığın küçük gruplar halinde yaşadığı çağlardan günümüzün küreselleşen dünyasına kadar yaşanmaya devam eden bu değişimlerle birlikte insanların iletişim şekilleri de değişmektedir. Macionis ve Plummer insanların değişen iletişim şekillerine göre iletişim çağlarını altı farklı şekilde sınıflandırmışlardır.

Uluslararası haber ajanslarının özellikleri şu şekilde sıralanmaktadır: 1. Birçoğu gazete, radyo ve televizyonlarla ortak oldukları kooperatif özelliği taşımaktadır. 2. Güvenilirliklerinin ve tarafsızlıklarını sürdürmek için kendi ekonomik kaynaklarıyla yetinmek gerektiğinin bilincindedirler. 3. Dış büro ve temsilci sayısının çokluğu nedeniyle kendi kaynakarından haber alma olanağını artırmışlardır. 4. Gerek ülke içinde gerek ülke dışında abone sayısı çok fazladır. 5. Az fakat öz haber değil, bol ve çeşitli haber vermektedirler. 6. Dış yayınları çok çeşitli ve güçlüdür. 7. Çok dilde yayın yapmaktadırlar. 8. Radyo ve televizyonlara özel haber servisi vermektedirler. 9. Çok geniş bir arşive sahip bulunmaktadırlar. 10. İletişim alanında yoğun bir rekabet içinde olduklarından, en yeni ve gelişmiş teknikleri uygulamaktadırlar. 11. Gelişmekte olan ülkelerin ajanslarına teknik ve bilmsel danışmanlık hizmeti vermektedirler.