ULUSLARARASI İLETİŞİM - Deneme Sınavı - 5

Kişilerarası iletişim ise, bireylerin karşılıklı olarak bilgi, duygu, düşünce ve yaşam biçimlerini paylaştıkları sürece verilen addır. Kişilerarası iletişim, iletişimden farklı olarak
karşılıklı ilişki, diğer bir ifade ile etkileşimi içermektedir.

Kişilerarası iletişimin genel özellikleri:
1. Kişilerarası iletişim en az iki kişi arasında gerçekleşir.
2. Kişilerarası iletişim karşılıklı etkileşime dayanır, tek yönlü değildir.
3. İletişimin etkili olmasında kişiler arasında kullanılan ortak semboller önem taşır.
4. Kişilerarası iletişim, bir süreç içerir.
5. Kişilerarası iletişim çoğunlukla kendiliğinden gerçekleşir.
6. Kişilerarası iletişim farklı rolleri ve dolaysıyla farklı ilişkileri içerir. Bu süreçte bireylerin kaynak ve hedef olma konumları değişebildiğinden roller esnek olabilmektedir.
7. İletişimin başarılı olmasında bireylerin cinsiyet, yaş, eğitim, rol, statü, bilgi düzeyi, tutum ve davranışları ile kültürel özellikler etkilidir.

Kültürlerarası iletişim farklı kültürler veya altkültürler arasında gerçekleşen iletişimdir. Tarihsel süreçte kültürlerarası iletişim, iş ilişkileri ve/veya politik ilişkiler sürecinde gündeme gelirken, günümüzde toplumsal değişim ve gelişen teknolojilerin etkisiyle çok daha yaygındır. Kültürler arası iletişimin en temel özelliği kaynak ve hedefin farklı kültürlere ait bireyler olmasıdır. Farklı kültürlerin farklı özellikleri olduğu gerçeğinden hareketle kültürlerarası iletişimin başarılı olabilmesi için hem kaynağın, hem de hedefin birbirlerinin kültürlerini iyi bilmeleri gerekmektedir.

Güç kavramı belirgin bir kavram olmadığı için tek bir tanımının ortaya konulması zordur. Günümüzde güç kavramı genel olarak başkalarına karşı kazanabilen haklar olarak ifade edilebilmektedir. Diğer bir ifade ile güç, bir bireyin ya da bireyler topluluğunun kendi istekleri doğrultusunda, rızaları olup olmadığına bakmaksızın diğer insanların davranışlarını etkileyebilme, yönlendirebilme veya denetleyebilmesidir

Yasal Güç kaynağını kişisel haklar ve görevlerden almaktadır. Bireylerin konumları, toplumsal rolleri, bilgi ve deneyimleri diğer bireylerle ilişki ve dolayısıyla iletişim kurma sürecinde güçlü olmalarına neden olur. Güçlü birey, karşısındaki bireylerden bir takım davranışları yerine getirmelerini isterken, karşısındaki bireyler çoğu zaman güç karşısında uyma davranışı sergiler.

Psiko-Sosyal Güç: Gücün ortaya çıkmasında etkin olan bir başka etken de psiko-sosyal faktörlerdir. Bu faktörlere bağlı olarak oluşan eşitsizlik hem bireysel, hem de toplumsal yapıda güç yapısının etkilenmesine yol açar. Kişilerin kendilerine ait karakteristik özellikleri, onları yönetmeye, buyurgan tavır göstermeye ve liderlik etmeye yönlendirir. Bazı kişiler ise itaat etmeye, emir almaya daha yatkındırlar. Dolayısıyla güç ilişkisinde yöneten ve yönetilen varlıklar oluşur (Adler, 1997: 212-216).

Hükmetmeye duyulan istek ve boyun eğmeye yönelik tavır olarak nitelendirebileceğimiz bu durum, kişinin yaşadığı psiko-sosyal çevrenin bir ürünü olarak değerlendirilir.
Bu güç eşitsizliğinin diğer bir kaynağı Russell’ın (2004) vurguladığı gibi, kendine güven duygusudur. Buna ek olarak gücün toplum içinde yerleşmesinde sembol ve simgelerde
etkili olmaktadır. Hâkimin mahkemede belirli ve herkes tarafından bilinen bir üniforma giyerek yüksekte oturması veya bir din adamının vaaz verirken cemaatten daha yüksek bir
platformda durması ve üniforma giymesi gücün sembolik ve simgesel karakterini yansıtır.

Fiziki zorlama araçlarının uygulanması, ceza tehdidi ile iş yaptırma ve korkuya bağlı olarak ortaya çıkan güç türü, zorlayıcı güçtür. Yapılması istenilen şeylere uyulmaması
nedeniyle karşılaşılacak yaptırımlardan kaçınmak amacıyla kişiler bu güce boyun eğmeyi kabul ederler. Bu güç türünde, fiziki güç kullanımından, silah kullanmaya veya ebeveynlerin çocuklarını erken yatağa göndermelerinden, trafik polisinin yazacağı cezaya kadar çeşitli şekillerde cezalar uygulanabilir. Böylece başkalarına ceza verme imkânına sahip olanlar, ciddi bir güç ayrıcalığına sahip olurlar

Kişinin kendisiyle iletişimi ve güç tanımlamaları sonucundaki eylemlerinde içinde yaşadığı çevrenin koşulları belirleyici veya engelleyici olabilmektedir. Kişinin elinde bulunan gücü kullanması toplumun dayattığı kurallar tarafından engellenebilir. Diğer bir ifadeyle bireyin sahip olduğu gücü kullanma sürecinde tamamen bağımsız olduğunu söylemek mümkün değildir. Bu süreçte yaşanan çatışmada birey, egemen olana boyun eğebilir ya da karşı tepki gösterip mücadeleyi tercih edebilir. Taşrada yaşan ve sahip olduğu bilgi gücü sayesinde üniversiteyi kazanmış olan bir kızın, ekonomik güce sahip olmadığı için ya da cinsiyetçi tavırlar nedeniyle okuma hakkının engellenmesi karşısında bu durumla mücadele etmesi ya da koşullara boyun eğerek okuma hakkından vazgeçmesi buna örnek olarak verilebilir.

Çoğunlukla sözel olmayan davranışlarla desteklenen sözlü iletişim, bireylerin karşı taraf üzerinde güç üstünlüğü kurmasında ya da bireyin güçsüzlüğünün anlaşılmasında oldukça belirleyicidir. Örneğin yöneticisine hazırladığı projeyi sunan bir çalışanın sözlerini beden diliyle desteklemesi karşı tarafı etkilemeyi ve ikna etmeyi kolaylaştırır. Çalışan, bu
ikna sürecinde sözlü iletişim aracılığıyla konu ile ilgili bilgi ve uzmanlık gücünü kullanır. Bu esnada bireyin kendinden emin, söylediklerini destekleyen beden dili, mimikleri ve
ses tonu sözsüz iletişim unsurları olarak kişinin, ilgili konuda gücünü-yetkinliğini ortaya koymasında yardımcı olur. Bunun aksine bireyin sözlerinin tersi mimikleri ve/veya beden
dilini kullanması elindeki gücün etkisini azaltabilir. Emir cümlesini gayrı ciddi bir duruşla ve gülerek söylemesi karşı taraf üzerinde etki sağlamayı güçleştirecektir. Buna benzer
olarak neredeyse aynı bilgi ve uzmanlık gücüne sahip iki bireyden sözlü ve sözsüz iletişimi doğru kuranın işe alım konusunda tercih edilmesi iletişim ve gücün doğru kullanımıyla
karşı tarafı etkilemenin bir diğer örneğidir.

Küreselleşme ile ülkelere ilişkin sınırların neredeyse ortadan kalktığı günümüzde teknolojik gelişmeler sonucunda internetin önlenemez gelişimiyle kitle iletişimde güç dengeleri değişime uğramıştır. Bugün modern demokratik seçimler, Dünya Kupası futbol maçları ve kraliyet törenleri eşzamanlı olarak geniş kitlelerce izlenebilmektedir. Sinema ve televizyonun birbirlerini hiç tanımayan milyonlarca insana aynı verileri ve/veya ideolojileri iletmesinin de ötesinde televizyon ya da film izleme eyleminin bile internet üzerinden gerçekleştiği günümüzde, farklı coğrafyalardan birbirlerini hiç tanımayan ya da tanışma şansları olmayan insanlar aynı iletiye eşzamanlı olarak erişebilmekte, sosyal ağlarda tanışma ya da herhangi bir konu üzerine tartışma olanağı bulabilmektedir.

Kültürlerarası iletişim sürecindeki güç ilişkilerini belirleyen bir diğer faktör ise göçtür. Ekonomik ve sosyo-kültürel açıdan daha iyi koşullarda yaşamak için kendi isteğiyle
göç eden insanların yanı sıra, savaşlar, artan terör olayları, namus-töre cinayetleri veya doğal afetler nedeniyle zorunlu olarak göç etmek zorunda kalan insan sayısı tarihsel süreçte sürekli artmıştır. Bireylerlerle birlikte kültürlerininde bir yerden bir yere taşınması olarak tanımlanabilecek olan göç sonucunda farklı kültür ve altkültürlerden bireyler birarada yaşama deneyimini paylaşmak zorunda kalmaktadır. Farklı dil, din, ırk, mezhep ve yaşam biçimine sahip bu bireylerin iletişimlerinde farklı güç ilişkileri belirleyicidir.

Kitle iletişim araçları hemen her ülkede sosyal ve siyasal bünyeyi bir ağ gibi sarmıştır.
Toplumu ‘aydınlatma’, ‘eğitme’, ‘kamuoyu yaratma’ ve ‘yansıtma’ mekanizmasını oluşturan
bu araçların bütün bu etkilerinin belirleyicisi, kitle iletişim araçlarının kullanıldığı sosyoekonomik yapıdır.
Kitle iletişim araçları;
• Toplumun bilmediği, gitmediği yerler ve nesneler hakkında bilgi verir
• Yönetimle halk arasında ilişkiler kurarak merkezleşmeyi önler
• Kapalı ekonomiyi açıp, milli pazarı açarak toplumu modernleştirir
• Verdiği haberler üzerinde toplumun dikkatinin yoğunlaşmasını sağlar
• Kişisel ve ulusal umutları arttırarak, kalkınma için gerekli olan bilgi verici iklimi
hazırlamış olurlar
• Kitle iletişim araçlarının prestij sağladıkları kişi ve grupların otoritelerini, statülerini meşrulaştırarak arttırma gücü, sosyo-ekonomik yapı değişmediği sürece var
olan ‘nüfuzluların statüsünü meşrulaştırmak’ ve ‘pekiştirmek’, sosyo-ekonomik yapıyı değiştiren bir toplum düzeni içindeyse, ‘önderlik kurma’ yönündedir.

David Harvey, Spaces of Hope (Umudun Mekanları) adlı kitabında küreselleşmeyi
şöyle maddelendirmiştir:

• ‘Dört nala koşan’ bir teknolojik yenilik dalgası

• Maaşlı emek gücünün sabit olarak büyümesi

• Mal ve insan taşımacılığında maliyetin azalması ( artması değil) 

Doğru yanıt I ve II

Tıpkı küresel toplumun diğer boyutları gibi, uluslararası medya kültürünü de temelde
eşitsizliğe dayalı özellikleriyle karşımıza çıkmaktadır. Medya kültürü;
• Eşit olmayan biçimde gelişmiştir
• Bu kültür dünyanın çeşitli yörelerindeki bölünmeleri yansırıt ve yaratır
• Ulusötesidir
• Ulusötesi medya holdingleri tarafından üretilmektedir
• Ulusötesi semayenin mantığıyla birleşmiştir
• İçsel çelişkilerle ve hegemonyacı medya kültürüyle çeşitli altkültürler arasındaki
çatışmalarla doludur
• Medya kültürünün simgeleri yenilikçidir, sürekli bir yaratıma dayanır. Yeni simgeler eski simgelerin üzerine inşa edilirler
• Medya kültürleri yeni izleyicilere kolaylıkla erişebilirler ve yüzeysel değerleri sürekli olarak değiştirirler
• Medya kültürü türdeşleşmeyi teşvik etmektedir.

Yanıt A

Popüler gazetecilik akımının ilk ürünleri olan Peni (Penny) gazeteleri ise orta sınıf
kesmindeki yeni okurlarına dünya hakkında öğretici bilgi verip, sınıf kimliğinin anlamını öğreten bir yayın politikası izleyerek kendilerine bir yer edinmeyi başarmıştır. 1835’te kurulan ‘New York Herald’ gazetesi, bu türde yayın yapan gazetelerin önemli örneğini oluşturmaktadır. Peni basınıyla gazeteler ticaretle uğraşan seçkin sınıfın değil, orta sınıf toplumunun olaylarını yansıtmaya başlamıştır

Amerika Birleşik Devletleri’nde dünya basın tarihi için önemli bir isim olan Joseph
Pulitzer’in 1878’de kurduğu St. Louis Post-Dispach ve 1883’te satın aldığı New York World
gazeteleri ‘Yeni Gazetecilik’ adlı gazete akımına örnek olmuştur. 

Pulitzer, gazetesinde her gün üç önemli şeyi sunmakla kitleleri elinde tutmayı başarmıştır:
• Okunabilirlik,
• Heyecan,
• Eğitim

Televizyon yayıncılığında ise CNN kanalı 1980 yılında faaliyete geçerek kablolu yayıncılık ve habercilik alanlarında yeni bir çığır açmıştır. CNN’in yayıncılığa getirdiği yenilikler:
• Canlı yayına önem vermesi,
• 24 saat yayın yapması,
• Tüm dünyada kurduğu yerel muhabir ağıyla ayrıntılı haberler yakalaması,
• Özel haber birimleri oluşturmasıdır

İngiliz kamu hizmeti yayın kurumu BBC (British Broadcasting Corporation) 1927 yılında kurulmuş ve yayınlarında kaliteli bir biçimde kamu hizmeti yayıncılığı gerçekleştirilmesi temel alınmıştır. Kamusal ve bağımsız bir kurum olan BBC hiç reklam almamakta ve gelirlerini TV ruhsat ücretinden sağlamaktadır

Ortadoğu ülkelerinde araç olarak radyo ve televizyon sistemleri ortaya çıkış dönemlerine bakıldığında ülkelerle şu şekilde bağdaşlaştırılabilmektedir:
• İran: Krallığı güçlendirme aracı olarak
• Ürdün: Krallığın varlığını kurtarma aracı olarak
• Mısır Arap Cumhuriyeti: Ticari yayına ağırlık veren sistem
• Irak: Kültür ayrılığını uygulayan sistem
• Suriye Arap Cumhuriyeti: Devlet organı olarak işletilen sistem
• İsrail: Ortadoğu’da özerk sistem
• Lübnan: Ortadoğu’da karma sistem

Ortadoğu ülkelerinde araç olarak radyo ve televizyon sistemleri ortaya çıkış dönemlerine bakıldığında ülkelerle şu şekilde bağdaşlaştırılabilmektedir:Ortadoğu ülkelerinde araç olarak radyo ve televizyon sistemleri ortaya çıkış dönemlerine bakıldığında ülkelerle şu şekilde bağdaşlaştırılabilmektedir:• İran: Krallığı güçlendirme aracı olarak• Ürdün: Krallığın varlığını kurtarma aracı olarak• Mısır Arap Cumhuriyeti: Ticari yayına ağırlık veren sistem• Irak: Kültür ayrılığını uygulayan sistem• Suriye Arap Cumhuriyeti: Devlet organı olarak işletilen sistem• İsrail: Ortadoğu’da özerk sistem• Lübnan: Ortadoğu’da karma sistem