ULUSLARARASI İLETİŞİM - Deneme Sınavı - 15

Yurttaş
gazeteciği, sosyal medya üzerinden geleneksel medya aracılığıyla yayınlanmış haberlerin paylaşımından
ve yorumlanmasından çok farklı bir durumu anlatmak için kullanılmaktadır. Sosyal medya
kullanıcılarının kendi hayatlarında, fiziksel ortamda gerçekleşen veya tanık oldukları olayları adeta bir gazeteci gibi sosyal medya üzerinden paylaşmaktadırlar. Bu durum her bir kullanıcıyı aynı zamanda  birer
yurttaş gazetecisi olarak tanımlar. Kullanıcılar haberleri olay anında, fotoğraf veya hareketli görüntü
desteği ile sosyal ağlar üzerinde yayına sokabilmektedirler. Aynı ağ üzerindeki diğer kullanıcılar da bu haberi yorumlama ve farklı ağlar üzerinden paylaşma olanağına sahiptirler. Günümüzde insanlar,
 doğal felaketlerden, toplumsal olaylara kadar pek çok konudaki haberleri sosyal ağlardan, ilk ağızdan öğrenmeyi tercih etmektedirler. Bu da yurttaş gazeteciliğinin önemi bir kez daha göstermektedir.  Yeni medya düzenini ses getiren ve hızlı yayılan bir yapıya sahiptir. Bu yeni ağlar topluluğu ve habercilik; önceki tüm kuralları delmeye ve örülmüş duvarları yıkmaya muktedir dinamik bir yapıdadır.
Doğru cevap  A seçeneğidir.

Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi sonuçlarında nefret söylemi için yapılan en temel
vurgu hoşgörüsüzlüğe dayalı nefreti yayan, kışkırtan, teşvik eden veya meşrulaştıran her türlü ifade
biçimi üzerinedir. Bu bakış açısı içinde ise genel anlamda ırkçılık, dinsel ayrımcılık ve milliyetçilik
olmak üzere üç temel vurgu alanının benzer mahkemelerde en sık görülen konular olduğu belitilmektedir. Doğru cevap B seçeneğidir.

Genel olarak bakıldığında nefret söylemi, altı ana başlık altında incelenebilir. Bunlar

Siyasal Nefret Söylemi

Kadınlara Yönelik Nefret Söylemi

Yabancılara ve Göçmenlere Yönelik Nefret Söylemi

Cinsel Kimlik Temelli Nefret Söylemi

İnanç ve Mezhep Temelli Nefret Söylemi

Engellilere ve çeşitli Hastalıklara yönelik Nefret Söylemidir.

Yaşlılara karşı nefret söylemi bunların arasında yer almadığından cevap C seçeneğidir.

İletişim üzerine yapılan araştırmalar içerisinde, getirdiği teknolojik bakış açısı nedeniyle, Kanadalı bir iletişim kuramcısı olan Marshall McLuhan’ın düşünceleri büyük bir önem taşımaktadır. McLuhan’ın teknoloji üzerine görüşlerinin temelinde “Teknolojik Belirleyicilik” (Technological Determinism) olarak adlandırılan söylem yatmaktadır. İletişim kuramı olarak teknolojik belirleyiciliğe Marshall McLuhan’ın şekil verdiği söylenebilir.

Verilen öncüllerin hepsi uygarlığın gelişmesiyle ilkel toplumlardaki haberleşmenin/iletişimin daha karmaşık hale gelen rollerindendir. Doğru cevap E'dir.

Kitle iletişim araçları, verdiği haberler üzerinde toplumun dikkatinin yoğunlaşmasını sağlar. Doğru cevap D'dir.

Verilen öncüllerin hepsi medya kültürüne ilişkin doğru ifadelerdendir. Doğru cevap A'dır.

Bu akımın özellikleri arasında gazete fiyatını iki veya üç sentte tutmak vardır. Doğru cevap D'dir.

Bu özellikler okunabilirlik, heyecan ve eğitimdir. Doğru cevap C'dir.

İtalya’nın en popüler gazeteleri spor gazeteleridir. Doğru cevap D'dir.

Fransa’da modern basın 1789 Fransız Devrimi ile doğmuştur. Doğru cevap A'dır.

Matbaanın 1450 yılında Almanya’da bulunması, dünyada basın hayatının başlangıcı olmuştur. Doğru cevap C'dir.

Ortadoğu ülkelerinde araç olarak radyo ve televizyon sistemleri ortaya çıkış dönemlerine bakıldığında İran'da Krallığı güçlendirme aracı olarak ortaya çıkmıştır. Doğru cevap A'dır.

Teknolojik belirleyicilik, teknolojinin toplumsal referanslara başvurmadan açıklayabileceğimiz “otonom” ya da bağımsız bir mantığı, bir “özü” bulunduğunu kabul eder . Bu durumda, teknolojinin yalnızca hizmet ettiği amaç açısından toplumsal olduğu söylenebilir.

McLuhan’a göre araçlar (teknoloji) insan uzuvlarının uzantılarıdır. İnsanoğlu birçok farklı şekilde kendi uzuvlarının uzantılarını yaratmıştır ve bu uzantılar birbirleri ile olan ilişkilerini etkilemiştir (Burton, 2004:197-198) . Burada uzantıların ne olduğu önem taşımaktadır. Bir uzantı, bireylerin veya toplumun insan vücudunun erimini herhangi yeni bir şekilde artırmasına sebep olan şeyler kullanması ile ortaya çıkmaktadır. Kazmak için kullandığımız kürek ellerin ve ayakların bir uzantısıdır, bir mikroskop veya teleskop görmenin yeni bir yolunu ortaya çıkarır ve gözün uzantılarıdır. Otomobil gibi daha karmaşık yapılarda ayak gibi bir uzvun uzantısıdır, insanların aynı şekilde, daha az güç harcayarak ve daha rahat bir şekilde ulaşımını sağlamaktadır.

Günümüz toplumunda ve daha öncelerde insanın görsel ve işitsel duyularının uzantıları olan araçlar ise McLuhan’ın görüş açısına göre sıcak ve soğuk araçlar olarak ikiye ayrılmaktadır. McLuhan’a göre radyo veya film gibi sıcak bir aracı, telefon veya televizyon gibi soğuk bir araçtan ayıran temel bir prensip vardır. Sıcak bir araç, tek bir duyumuzun uzantısıdır, daha yoğundur (high definition) ve daha çok veri ile yüklüdür. Görsel olarak düşünüldüğünde bir fotoğraf daha açık veriler taşımaktadır fakat bir çizgi film daha kapalıdır, çünkü az miktarda enformasyon içermektedir. Telefon soğuk bir araçtır, daha düşük yoğunlukta enformasyon taşır. Buna benzer bir şekilde konuşma (speech) da bir soğuk araçtır çünkü, daha az yoğunlukta enformasyon taşıdığı için dinleyici tarafından tamamlanacak daha çok şey ortaya çıkar. Bununla birlikte, sıcak araçlarda izleyici tarafından tamamlanacak olan şeyler azdır. Böylelikle, sıcak araçlara izleyicinin katılımı daha az iken, soğuk araçlarda izleyici tarafından tamamlanma ve katılım daha fazladır (McLuhan, 19645:22-23) .

McLuhan’ın sınırlı toplumsal değişimleri öngördüğünü belirtmişken, insanlık tarihini de iletişimin toplumun üzerinde değişiklikler yarattığı dört önemli döneme ayırdığı unutulmamalıdır. Bu dönemler şu şekilde sıralanırlar:

Kabile çağı

Edebiyat çağı

Basım çağı

Elektronik çağ (McLuhan’a göre içerisinde bulunduğumuz çağ).

Düşünüre göre kabile çağı fonetik alfabenin bulunuşu ile değişmiş ve edebiyat çağına geçilmiştir. Kabile kültüründe daha çok işitme duyularını kullanan insanlar bu dönemde görsel duyularını da kullanmak zorunda kalmışlardır. Bu çağda fonetik alfabenin bulunuşu ile beraber matematik, bilim ve felsefe alanında gelişmeler yaşanmıştır. Bu çağın sonunu getiren ise basım teknolojisinin ortaya çıkışıdır. Gutenberg’in matbaayı icat etmesiyle beraber insanlar sözcükleri ilk kez yazılı olarak görmüşler ve yazılı kelimelerin anlamları değişime uğramıştır. Bu büyük değişim endüstri devriminin öncüsü olmuştur. Basım devrimi ile beraber batılı toplum parçalanmıştır. Okuyucular tek başlarına okuma fırsatı edinerek toplumdan soyutlanmışlardır. Elektronik medyanın gelişi ile bu soyutlanma kısmen ortadan kalkmıştır. Bu dönem iletişim ve enformasyon dönemidir ve medyada bütün insanların katılımı söz konusudur (Rigel, 2003:13).

Sovyet hükümetinin genel kuramı, medyanın hükümetin genel organları tarafından kontrol edilmesini ve farklı düzeylerde siyasal yaşamın diğer öğeleri ile entegre olmasını savunmaktadır. Bu bağlamda, medyanın kendi kendini düzenlemesi, belirli bir sorumluluk geliştirmesi, profesyonel bir yönetim şekli geliştirmesi ve izleyicilerin istek ve ihtiyaçlarına karşılık veren bir yapıya gelişmesi gereklidir (McQuail, 1994: 129-130).

Özetlemek gerekirse Sovyet Medya Kuramının varsayımları aşağıdaki gibidir (McQuail, 1994: 130)

Medya işçi sınıfının ilgi alanlarına hizmet etmeli ve işçi sınıfının kontrolü altında olmalıdır.

Medya özel mülkiyet altına girmemelidir.

Medya toplum için, sosyalleştirme, eğitim, bilgi, motivasyon, seferberlik gibi pozitif fonksiyonları olan alanlar üzerine çalışmalıdır.

Medya, topluma karşı görevlerinin yanı sıra medya izleyicilerinin istek ve ihtiyaçlarına da cevap vermelidir.

Toplumun, toplumun amaç ve çıkarlarına hizmet etmeyen bir yayından sonra ortaya çıkacak etkileri önlemek için sansür ve bazı yasal düzenlemeleri kullanmaya hakkı vardır.

Marxist ve Leninist ilkelere göre medya, dünya ve topluma ilişkin objektif bir görüşe sahip olmalıdır.

50

Gazeteciler amaçları ve idealleri toplumun çıkarlarıyla en iyi şekilde uyuşan, sorumluluk sahibi ve profesyonel kişilerdir.

Medya, ülke içinde ve dışında gelişmekte olan ilerici fikir ve hareketleri desteklemelidir.