ULUSLARARASI İLETİŞİM - Deneme Sınavı - 11

17. yüzyılda kilise ve devlet, basın üzerinde baskı unsuru olmuştur. Kilise basın üzerinde tam bir sansür yetkisine sahiptir. 17. yüzyılda Almanya’nın siyasi birlikten yoksun bir ülke görünümünde olması ve sansür, Alman kamuoyunun oluşmasını engellemiş, gerçek basının doğması da gecikmiştir. Bu yüzden doğru yanıt B seçeneğidir.

Doğru yanıt E seçeneğidir. Çünkü, Latin Amerika ülkelerinde yazılı basının sürdürülebilirliği açısından karşılaşılan en büyük sorun enflasyon ve bölgede yaşanan ekonomik sıkıntılardır.

Doğru yanıt B seçeneğidir. Çünkü, Japon dilinde en eski gazete 1862 yılında çıkarılmış, ilk günlük gazete de 1871-1940 yılları arasında Yokohama Mainichi Shinbun adıyla basılmıştır.

Soruda kitle iletişim araçlarının işlevlerini belirleyen temel belirleyici yapısının ne olduğu sorulmaktadır. Kitle iletişim araçları bir toplumda ‘aydınlatma’, ‘eğitme’, ‘kamuoyu yaratma’ ve ‘yansıtma’ işlevlerini yerine getirmektedir. Bu işlevlerin temel belirleyicisi ise o toplumun sosyo-ekonomik yapısından kaynaklanmaktadır. Sorunun çözümünde kitle iletişim araçlarının işlevleri bilinmeli ve bu işlevlerin hangi toplumsal yapıdan kaynaklandığı ayırt edilebilmelidir.

Soruda medya kültürünün yarattığı özellikler verilmekte ve bu özelliklerden hangilerinin günümüz medya kültürüne ilişkin özellikler olduğu sorulmaktadır. Günümüzde medya kültürü; eşit olmayan biçimde gelişmiş, bu kültür dünyanın çeşitli yörelerindeki bölünmeleri yaratmış, ulusötesidir bir kültürdür. Ayrıca günümüz medya kültürü; ulusötesi medya holdingleri tarafından üretilmekte,  ulusötesi sermayenin mantığıyla birleşmiştir. Sorunun çözümünde günümüzdeki medya kültürünün özellikleri bilinmeli ve birbirinden ayırt edilebilmelidir.

Soruda Amerikan basın tarihindeki popüler gazetecilik dönemi akımının özelliğinin ne olduğu sorulmaktadır. Popüler gazetecilik döneminde orta sınıfa dünya hakkında öğretici bilgi verip, sınıf kimliğinin anlamını öğreten bir yayın politikası izlediği ve bu dönemde gazetelerin ticaretle uğraşan seçkin sınıfın değil, orta sınıf toplumunun olaylarını yansıtmaya başladığı görülmektedir. Sorunun çözümünde Amerika’daki popüler gazetecilik döneminin özellikleri bilinmeli ve diğer akımlardan ayırt edilebilmelidir.

Soruda ABD'deki yeni gazetecilik akımının özelliği değil, ABD'deki popüler gazetecilik akımının özelliği sorulmaktadır. Bu nedenle cevap A değil, C seçeneğidir.

Soruda bir ülkenin yazılı basınına ilişkin özellikler verilmekte ve bu özelliklerin hangi ülkenin yazılı basınına ilişkin özellikler olduğu sorulmaktadır. Kişi başına düşen günlük gazete sayısının diğer Avrupa ülkelerine göre bir hayli yüksek olması, basın üzerinde devlet kontrolü ya da sansürün olmaması, gazete ve dergi satışlarında KDV'nin olmaması ve gazetelerin ekonomik yönden bir partiye bağımlı olmaması İngiliz Basınına ilişkin özelliklerdir. Sorunun çözümünde verilen özellikler bilinmelidir.

Soruda, verilen ifadenin basında yapılan hangi düzenlemeye ait olduğu sorulmaktadır. İtalya’da 1970’li yıllarda siyaset ve medya patronluğunun içiçe girmesi sonucunda, yayıncılık alanında hızla gelişen tekelleşme eğilimlerinin engellenmesi amacıyla 1997 yılında tekelleşme karşıtı özel maddeler içeren bir yasa kabul edilmiştir. Yeni antitröst kurallarına göre hiçbir yayıncı var olan frekansların %20’sinden fazlasına sahip olamayacak ve reklam ve ruhsat ücretlerinden oluşan gelir pastasından %30’dan fazla pay alamayacaktır. Sorunun çözümünde İtalya basınına ilişkin tarihsel süreç bilinmeli ve çıkarımda bulunulmalıdır.

Soruda matbaanın Almanya’da bulunmuş olmasına rağmen, basının bu ülkede neden geç geliştiğine ilişkin neden sorulmaktadır.  Matbaanın 1450 yılında Almanya’da bulunması, dünyada basın hayatının başlangıcı olmuştur. Almanya’da klasik anlamda ilk gazete ise 1609 yılında yayınlanmaya başlamıştır. Bu yüzyılda kilise ve devlet basın üzerinde baskı unsuru olmuştur. Kilise basın üzerinde tam bir sansür yetkisine sahiptir. 17’inci yüzyılda Almanya'nın siyasi birlikten yoksun bir ülke görünümünde olması ve sansür, Alman kamuoyunun oluşmasını engellemiş, gerçek basının doğması da gecikmiştir. Sorunun çözümünde Alman basınının gelişimi bilinmeli ve çıkarımda bulunulmalıdır.

Soruda Latin Amerika ülkelerinde yazılı basında karşılaşılan sorunların en temel nedeni sorulmaktadır. Latin Amerika ülkelerinde yazılı basının sürdürülebilirliği açısından karşılaşılan en büyük sorun enflasyon ve bölgede yaşanan ekonomik sıkıntılardır. Ayrıca bölgede zaman zaman yaşanan darbeler de basın için ciddi baskı dönemleri yaşanmasına neden olmaktadır. Sorunun çözümünde Latin Amerika’da yazılı basının gelişimi bilinmeli ve ayırt edilmelidir.

Soruda Japon medyasının dönüm noktasına yol açan olay sorulmaktadır. İkinci Dünya savaşı Japon medyası için dönüm noktası oluşturmaktadır. Savaş sonrasında rekabet yeniden başlamış, 1960’larda endüstri teknolojiyle birlikte hız kazanmış, gazete üretimi kökten biçim değiştirmiştir. Sorunun çözümünde Japon yayıncılığın tarihçesi bilinmelidir.

Soruda Ortadoğudaki bazı ülkelerde yayıncılığa ilişkin özellikler verilmekte ve verilen bu özelliklerin Ortadoğu ülkelerindeki yayıncılığın nasıl bir yapıda olduğu çıkarımında bulunulması istenmektedir. Sorunun çözümünde verilen ifadeler doğrultusunda Ortadoğu ülkelerinin yayıncılığın yapısı değerlendirilerek çıkarımda bulunulmalıdır.

Soruda Asya ülkelerinde kitle iletişimine ilişkin bazı ifadeler verilmekte ve bu ifadelerden hangilerinin doğru olduğu sorulmaktadır. Sorunun çözümünde Asya ülkelerinde kitle iletişimine ilişkin yapı bilinmeli ve birbirinden ayırt edilebilmelidir.

İletişim süreci, iletişim kuramcıları tarafından güncellenerek tanımlanmaktadır. İletişim en basit haliyle mesajın bir verici tarafından, bir ortam aracılığıyla alıcıya iletilmesi
olarak özetlenebilir. Teknolojik gelişmelerle ortamın (medium) değişmesiyle birlikte vericinin ve alıcının özellikleri de değişir. Kanadalı iletişim kuramcısı Marshal McLuhan’a
göre ortam mesajın kendisi haline gelir. Mesaj, dağıtıldığı ortamın özelliklerine göre şekillenir.

İletişimin daha geniş kitleler arasında gerçekleşebilmesi kod sisteminin ve teknolojisinin yaygınlığıyla mümkündür. Sosyal bir canlı olan insan, tarih boyunca ekonomik, politik nedenlerle başka kültürlerle iletişim kurma çabasında olmuştur. Bu çaba farklı kültürlerden gelen insanların birbirini anlama ve iletişim kurmaları amacıyla şekillenmiş, çeşitli
teknolojilerin üretilmesine neden olmuştur. Tarihte bir başka topluluk üstünde hakimiyet kuran pekçok uygarlık öncelikle kendi fikirlerini yaymak ve hakimiyetini sürekli kılmak
amacıyla kendi dilini yaygınlaştırmayı hedeflemiştir.

Bulunduğumuz zamandan yazının icadından önceki dönemi anlamak için biraz çaba göstermek gerekmektedir. Bu dönemde insanlar arasındaki iletişim sadece söze dayalı olarak
kurulmuştur, kulak en önemli duyu organıdır. Dolayısıyla bu iletişim coğrafi olarak da sınırlanmış bir iletişim biçimi olmuştur. Sözlü iletişimde abartılı tekrarlar söz konusudur.
Bu iletişim biçimi temel olarak bir yarışma formatında şekillenir. Bu kültürde karşılıklı alay, aşağılama olduğu gibi övgüler de hayli abartılı olarak ifade edilir. Anadolu’da, çeşitli
yörelerde gelenek haline gelmiş, aşıkların atışması buna bir örnek olarak gösterilebilir. Sözlü kültür toplumları kabile tipi topluluklar olduklarından dışarıya kapalı, eleştiri ve
değişimden hoşlanmayan, geleneklerini korumaya özen gösteren toplumlardır.

Yaklaşık 3000 yıl önce Fenikeliler tarafından icat edilen alfabe ise belli sayıdaki sesin işaretlere dönüşmüş halidir. İşaret sistemine dayandırılmış olan alfabeyi öğrenmek Çin
yazısındaki binlerce göstergeyi, Mısırdaki yüzlerce hiyeroglifi veya Mezopatamyadaki altıyüz göstergeli çivi yazısını öğrenmekten çok daha kolaydır. Fenike alfabesi yalnızca ünsüzlerden, yani konuşma dilinde ancak ünlülerle biraraya geldiklerinde duyulan seslerden oluşur. Sessiz harfler olarak bilinen bu işaretlere sesli harfler çok sonraları eklenmiştir.

Haber mektuplarının elle yazılması ve sansürden uzak olmaları matbaanın keşfinden sonra da bir süreliğine onlara üstünlük sağlamıştır. Yazılı iletişimin en azından ekonomik açıdan ileri olan toplumlarda hakim hale gelmesi ancak 19. Yüzyılın sonunda, sanayileşmenin ilerlemesiyle zorunlu ve genelleştirilmiş ilkokulların kurulmasıyla mümkün olmuştur.

Basın özgürlüğünü destekleyen Euro-Amerikan devrimi, özellikle 18. yüzyıl boyunca, devlet sansürünün sınırları konusunda çeşitli yeni ve iyi işlenmiş fikirlerin geliştirilmesine
neden olmuştur. İfade özgürlüğünü, yayımcılığı ve okurluğu savunan bu felsefi açıklamalar günümüzde etkisini yitirmiş görünmektedir. Modern anlamda basın özgürlüğü fikrini
doğduğu yer olan İngiltere’den dört farklı sav çıkmıştır. İlki teolojik yaklaşım, devlet sansürünü Tanrı’nın insanlara verdiği akıl adına eleştirirken, ikincisi basın davranışlarının
bireyin haklarına uygun olması gerektiğini savunmaktadır. Üçüncü sav olan faydacılık kuramı ise kamuoyu üzerindeki devlet sansürünü baskı yönetimine verilmiş açık bir kart
olarak görmekte ve yönetilenlerin mutluluğunun en üst seviyeye çıkarılması ilkesine aykırı bulmaktadır. Basın özgürlüğünün dördüncü savunması, hakikate yurttaşlar arasındaki
kısıtlamasız tartışma yoluyla ulaşılacağı düşüncesine dayanmaktadır.

İletişim galaksisinin farklı gezegenlerini birleştiren başlıca güç bilgisayar olmuştur. En yaygın haliyle hesap makineleri, bir televizyon izleyicisinin, gazete okuyucusunun anlayamayacağı bir biçimde ve hızda iletişim dünyasının temelini oluşturmuştur. Yaşadığımız yüzyıl insanlık tarihinin başından beri bilimsel keşif ve teknolojik icat bakımından açık farkla en zengin yüzyıl olmuştur. Bu yüzıl aynı zamanda hayat tarzının değişiminin dünyanın bütün toplulukları için, özellikle ekonomik ve teknolojik açıdan ileride olanlar için
en önemli yüzyıl olmuştur.