Dış Ticaret ve Ekonomik Büyüme
Ekonomik büyümenin kaynakları nelerdir?
Büyümenin kaynakları; sermaye, emek, teknolojik ilerleme ve doğal kaynaklardır.
Büyümenin dış ticaret üzerinde kaç türlü etkisi vardır?
Büyümenin ticaret üzerindeki etkisi üç şekilde karşımıza çıkabilir:
- Yansız büyüme
- Ticaret artırıcı yönlü büyüme
- Ticaret azaltıcı yönlü büyüme
Yansız büyüme için hangi koşullar gerçekleşmelidir?
Yansız büyümenin gerçekleşebilmesi için her iki faktör üretiminin, tüketiminin ve faktör yoğunluklarının aynı oranda artması ve bu artışın sürekli devam etmesi gerekmektedir. Bu durumda X ve Y mallarının talebinin gelir esneklikleri 1 olmalıdır. Diğer bir ifade ile gelirde oluşan % değişim ve talepte oluşan % değişim aynı kalmalıdır.
Rybczynski Teoremi neyi önermektedir?
Ekonominin tam çalışma kapasitesinde olduğu varsayımı altında emek veya sermaye faktörlerinden sadece birinin arz miktarında meydana gelen artış, söz konusu faktörün yoğun olarak kullanıldığı malın üretiminde artışa yol açacaktır. Bu durum da diğer faktörün yoğun olarak kullanıldığı malın üretimi azalacaktır.
Eğer bir ülkede üretim imkanları eğrisinin belirttiği sınırın altında bir noktada üretim yapılıyorsa üretim düzeyi nasıl tanımlanır?
Eğer bir ülke mevcut teknoloji ve üretim faktörleri kullanılarak üretim imkaanları sınırına ulaşamıyorsa, kaynakların tümü etkin kullanılmıyor, dolayısıyla ülkenin toplam kapasitesinden daha az üretim gerçekleştiriliyor demektir.
Bir ülke için çizilen üretim imkanları eğrisi neyi göstermektedir?
Üretim imkanları eğrisi, ülkedeki kaynak kıtlığının sonuçlarını, ekonomide yapılan tercihleri ve bu tercihlerin fırsat maliyetlerini göstermektedir.
Teknolojik gelişme hangi kanallardan ortaya çıkmaktadır?
Teknolojik gelişme iki şekilde ortaya çıkmaktadır. Bunlar mevcut üretim tekniklerinin değişimi veya yeni bir mal icat edilmesidir.
Yansız teknolojik ilerleme nedir?
Sabit maliyetler varsayımı altında teknolojik yenilik, her iki üretim faktöründe verimliliği aynı oranda artıran teknolojik gelişme yansız (nötr) teknolojik ilerlemedir.
Emek tasarrufu sağlayan teknolojik ilerleme nasıl tanımlanır?
Sermayenin verimliliğinin emeğe oranla daha fazla artması üretim sürecinde emek yerine sermayenin tercih edilmesine yol açarak sermaye/emek oranının yükselmesini sağlayan teknolojik gelişmeye emek tasarrufu sağlayan teknolojik ilerleme denir.
Sermaye tasarrufu sağlayan teknolojik ilerleme nedir?
Sabit maliyetler varsayımı altında ortaya çıkan teknolojik yenilik emeğin verimliliğini sermayenin verimliliğine göre daha çok artıran teknolojik gelişmeye sermaye tasarrufu sağlayan teknolojik ilerleme denir.
Fakirleştirici büyüme teorisi hangi iktisatçı tarafından ortaya konulmuştur?
Fakirleştirici büyüme teorisi 1958 yılında Jagdish Bhagwati tarafından ortaya atılmıştır.
Üretim imkanları eğrisi aracılığıyla büyüme nasıl gösterilir?
Ülkenin kaynaklarında zamanla bir artış yaşanmışsa, üretim imkânları eğrisi yukarı ve sağa kaymakta ve bu durum ülkenin üretim kapasitesinin genişlediğini göstermektedir.
Yansız büyüme sonucunda sektörlerin ekonomideki payı nasıl gelişir?
Ülkenin ekonomik büyümesi sonucu artan geliri içinde dış ticaret sektörünün payı aynı kalmışsa, bu durumda yansız ekonomik büyüme gerçekleşmiş demektir. Yansız ekonomik büyümede ekonomide üretilen ve tüketilen mal miktarları artmakta, buna rağmen malların oranları büyüme öncesi dönemdeki ile aynı kalmaktadır
Ticaret azaltıcı yönlü büyüme nasıl gerçekleşmektedir?
Ülkenin kıt olarak sahip olduğu faktörde artış gerçekleşirse, ithal ikamesi malın arzı artacak ve ihraç malının üretimi eskisine göre düşecektir. Bu durumda ülkenin dış ticaret hacmi daralacaktır.
Büyük bir ülke için ticareti artırıcı yönlü büyüme ticaret hadlerini nasıl etkiler?
Eğer ele alınan ülke dünya ticaret pazarında büyük bir paya sahip ise yapacağı ihracat ve ithalat dünya arz ve talebinde etkili olarak dünya fiyatlarını değiştirecektir. Ticareti artırıcı yönlü büyüme durumunda ticaret hadleri, ülke aleyhine değişmektedir
Teknolojik ilerlemeye bağlı büyüme nasıl sınıflandırılır?
Teknolojik ilerleme sadece bir faktörün üretim sürecinde meydana gelebilirken aynı anda iki faktörün üretim sürecinde de ortaya çıkabilir. Sonuç olarak yansız, emek tasarrufu sağlayan veya sermaye tasarrufu sağlayan şeklinde sınıflandırılır.
Yansız teknolojik ilerleme sadece bir malın üretiminde (bir sektörde) ortaya çıkması durumu üretim imkanları eğrileriyle nasıl gösterilir?
Yansız teknolojik ilerleme X veya Y mallarından sadece birinde ortaya çıkarsa, üretim imkanları eğrisi simetrik olmayan bir şekilde sağa doğru kayacaktır.
Emek tasarruf edici teknolojik ilerleme üretim maliyetlerini nasıl etkilemektedir?
Emek tasarrufu sağlayan teknolojik ilerleme durumunda faktör fiyatları sabit iken ser- mayenin marjinal verimliliğini emeğe göre daha fazla yükselmektedir. Emeğin birimi başına daha fazla sermaye kullanılacağı için bu duruma emek tasarrufu sağlayan teknolojik ilerleme denmektedir. Üretimde kullanılan emek miktarı azalacağı için üretim maliyetlerinde bir düşme sağlanır.
Dış ticarette büyük – küçük ülke ayrımı neye göre yapılır?
Bir ülkenin küçük ya da büyük ülke olması, ülkenin uluslararası fiyatları etkileyebilmesi ile ölçülür. Ülke GSYH açısından küçük bir ülke olsa da herhangi bir malın üretiminde etkili ise uluslararası fiyatları etkileyebilir.
Bir ülkede tüketici zevk ve tercihlerinde değişim sonucu yurtiçi talep ihraç edilen mala kayarsa ne gibi etkiler oluşur?
İhraç malına olan talepte aşırı bir artış gözlenirse, ilgili malın dış piyasaya satılan kısmı ülkedeki talebi karşılamak için iç piyasaya yönlendirilebilir. Bu durumda malın dış satışı durabilir ve piyasa talebi yerli malla karşılanamazsa, bu malın ithalatı artabilir. İhracatta ve ithalatta gözlenecek bu tür kaymalar ülke içi fiyatların da değişmesine yol açarak uluslararası ticaret hacmini ve ticaret hadlerini etkileyecektir. İhraç malına yönelik talep kayması, bu malın iç fiyatını arttırarak ülkeler arasındaki fiyat farklılığını azaltır ve dış ticaret hacminin küçülmesine sebep olur.