ULUSLARARASI İKTİSAT TEORİSİ

Genel olarak kalkınmanın dış finansman ihtiyacının karşılanması için verilen kredilere
de program kredisi ya da projedışı krediler denmektedir.

Sermaye piyasası, tahvil ve hisse senedi gibi menkul değerlerin alım ve satımıyla ilgilidir. Menkul değer yatırımlarına portfolyo (portföy) yatırımı denmektedir. Menkul değer alım ve satımlarının sınır ötesi bir nitelik taşıması durumunda da bir uluslararası portfolyo yatırımı yapılmış olmaktadır. Portfolyo sermayesinden ayrı olarak uzun vadeli uluslararası sermaye akımlarının bir bölümü yabancı ülkede doğrudan üretime dönük yatırımlar biçiminde gerçekleştirilir. Bunlara da dolaysız yabancı sermaye yatırımı adı verilir.

Para piyasaları kısa vadeli, yani süresi genellikle bir yıla kadar olan nakit fonlarının arz ve talep edildiği piyasalardır.

Yerel kredi kaynakları, ticari banka kredileri ile daha sınırlı ölçüde finansman bonolarından oluşur.

Ticari Banka Kredileri: Çoğu işletmeler için en önemli kısa vadeli yerel kredi kaynağı, ticari banka kredileridir. Nitekim, yeni sanayileşmekte olan çoğu ülkede bile, oldukça gelişmiş bir ticari bankacılık sistemi bulunmaktadır.

Ticari bankalar, bütün dünyada en başta gelen kısa süreli finansman kaynağı durumundadır. Bu krediler genellikle işletmenin kısa süreli alacaklarını veya stok artışlarını finanse etmek üzere kullanılırlar.

Ticari bankalar ulusal para işlemlerinin yanında, yabancı paralara bağlı mevduat ve kredi işlemleri de yapabilirler. Europara piyasasını oluşturan bu işlemler aşağıda ele alınacaktır.

Finansman Bonoları: İşletmelerin kısa vadeli ödünç fon sağlamada banka kaynaklarının dışında kullanabilecekleri diğer bir araç da finansman bonoları (commercial paper)dır. Bunlar işletmelerin, tasarruf sahiplerinden doğrudan kaynak sağlamalarına olanak verirler.

Europara piyasası (eurocurrency market) bir ulusal paranın, onu çıkartan ülkenin sınırları dışında oluşan piyasasına verilen isimdir.

Europara mevduatı (eurocurrency deposits), süresi bir günden bir yıla kadar değişebilen geleneksel vadeli mevduat hesapları (term deposits) biçimindedir.

Eurokrediler, bankaların İçinde bulundukları Ülke parasının dışındaki paralarla (euro paralarla) açtıkları kredilerdir.

Her tahvilin bir nominal değeri (face value) vardır, buna vade değeri (maturity value) de denir ve ödünç verene (tahvil sahibine) vade sonunda yapılacak ödemeyi gösterir.

İlk global tahvil ihracı 1989'da Dünya Bankası tarafından gerçekleştirildi.