ULUSLARARASI İKTİSAT TEORİSİ

Uluslararası Ticaret Teorisi’nde de değinilen bu ilkeler doğrultusunda yapılan ve aşağıda daha ayrıntılı biçimde sıralanacak bir dizi varsayım vardır. Örneğin analizlerde iki ülkeli ve iki mallı modeller kullanılır. Hükûmet kesiminin varolmadığı dolayısıyla gümrük
tarifelerinin ve ticaret üzerinde öteki kısıtlamaların yer almadığı, mal ve faktör piyasalarında tam rekabet koşullarının geçerli olduğu, uluslararası taşıma giderlerinin bulunmadığı, vs. biçimde varsayımlardan hareket edilir. Doğru cevap D seçeneğidir.

Uluslararası ticaretin ilk kez bilimsel bir yöntemle incelenmesi Adam Smith’in 1776’da
yayımlanan ünlü eseri “Ulusların Zenginliği” ile başlar. Bu çalışma aynı zamanda Klasik
İktisat Ekolü’nün de temeli olarak kabul edilir. Doğru cevap A seçeneğidir.

Merkantilist felsefeye göre, dış ticaret politikasının temel amacı, hazinenin altın stokunu artırmaktır. Bunun için de ödemeler dengesinde fazlalıklar oluşturmak gerekir. Merkantilizm, yoğun devlet müdahaleciliğine dayanan bir doktrindir. Dış ödeme fazlası oluşturup altın stoklarını artırabilmek üzere, iç ve dış ekonomik faaliyetler üzerine yoğun devlet müdahaleciliğini zorunlu görürler. Merkantilist doktrine göre dünya serveti (altın ve değerli maden stoku) sabittir. O nedenle birbiriyle ticaret yapan ülkelerin çıkarları arasında daima bir çelişki vardır. Şöyleki ticaretten bir taraf kazançlı çıkarken diğer taraf aynı ölçüde bir zarara uğrar. Başka bir deyişle ticaretten tüm taraflar aynı anda kazanç elde edemez, bir tarafın sağladığı kazanç öbür tarafın uğradığı kayıp pahasına olur. Doğru cevap A seçeneğidir.

Aşağıda Smith’in uluslararası ticarete ilişkin yaklaşımı “Mutlak Üstünlük Teorisi”
başlığı altında somut biçimde incelenecektir. Adam Smith serbest ticaret ve uluslararası uzmanlaşmanın yararlarını Mutlak Üstünlük Teorisi (eory of Absolute Advantages) ile açıklar. Buna göre, bir ülke karşı ülkeye göre hangi malları daha düşük maliyetle üretiyorsa, o malların üretiminde uzmanlaşmalı ve bunları ihraç ederek pahalıya üretebildiklerini dış ülkeden ithal etmelidir. Burada maliyet kavramının yalnızca homojen bir faktör olan emeği içerdiğini tekrar hatırlatalım. Doğru cevap B seçeneğidir.

Smith’e göre, toplam dünya serveti sabit değildir. Dış ticaret, uluslararası uzmanlaşma
ve iş bölümü doğurarak dünya kaynaklarının verimliliğini artırır, böylece dünya üretimi
ve refahının yükselmesine yol açar. Bu görüş açısından karşılıklı ticaret yapan iki ülke
uzmanlaşma ve serbest uluslararası değişim sonucunda daha yüksek üretim ve tüketim
düzeylerine ulaşarak yaşam standartlarını birlikte artırırlar. Dolayısıyla Smith’e göre, Merkatilizmin uluslararası ticarette bir taraf kazanırken diğer tarafın kaybetmesi şeklindeki görüşü yanlıştır. Çünkü uluslararası ticaretten her iki taraf da kazançlı çıkar. Smith’in açıklamalarına dayalı olan klasik analiz, uluslararası ticarette uzmanlaşma ve iş bölümünün yararları üzerinde durmaktadır. Bu analizler, ilerde belirtileceği gibi yalnızca arz faktörlerine dayandığı için aşırı basit ve eksik bulunabilir, ama klasik analizlerin, uluslararası ticaretin nedenleri konusundaki bilgilerimize çok önemli katkı sağladığı inkâr edilemez. Doğru cevap E seçeneğidir.

İş gücü veriminde farklar: Ricardo modelinde uluslararası ticaretin nedeni iş gücünün
uluslararası verim farkları ile açıklanır. Doğru cevap C seçeneğidir.

Ricardo modeli emek-değer teorisine dayanır, Ricardo teorisi bir arz teorisidir: Bu modelde maliyet ve fiyat gibi kavramlar yalnızca arz ya da üretim koşulları tarafından belirlenir. Talep koşulları dikkate alınmış değildir. Oysa en temel bir İktisat kuralına göre fiyat arzla talep tarafından birlikte belirlenir.
Ricardo modeli sabit maliyetlere ve tam uzmanlaşmaya dayanır: Modelde yalnızca
sabit maliyetler durumu göz önüne alınmıştır. Bunun sonucu ise üretimde tam uzmanlaşmaya gidilmesi, yani kaynakların yalnızca ihraç malının üretiminde kullanılması, ithal
edilebilir mallar üretiminin ise sıfıra düşürülmesidir. Oysa gerçek hayatta ülkelerin ihraç
malları ile birlikte, bir miktar da ithalata rakip mal ürettiklerini görüyoruz. Yani ithalata
rakip malların üretimi genellikle sıfır olmamaktadır.
Ricardo modeli statik bir modeldir: Bu modelde zaman ve değişme faktörlerinin yeri
yoktur. Gerçek hayatın en temel özelliği ise sürekli bir değişim içinde olmasıdır.

Doğru cevap A seçeneğidir.

Artan maliyet varsayımının sonucu genellikle eksik uzmanlaşmadır (incomplete specialization). Üretimdeki uzmanlaşmanın eksik kalmasının nedeni üretimdeki artış dolayısıyla içerdeki üretim maliyetlerinin (iç fiyatların) giderek artması ve bir noktada dünya fiyatlarına eşitlenmesidir. Doğru cevap C seçeneğidir.

Dışbükey: Azalan fırsat maliyetleri durumunda dönüşüm eğrisinin şekli.

Üretim olanakları eğrisi: Sınırlı kaynak stoku ve veri teknoloji koşulları altında ülkenin iki maldan üretebileceği çeşitli mal bileşimlerini gösteren eğri (veya doğru). Doğru cevap E seçeneğidir.

Klasik teoriden önceki ekonomik ve siyasal doktrin Merkantilizm idi. Bu düşünce akımı XVI. asırdan XVII. asır sonlarına kadar dünyada etkili olmuştur.

Adam Smith’in “Ulusların Zenginliği” adlı kitabındaki görüşler aynı zamanda Klasik Liberalizm ya da Klasik İktisat Ekolü’nün de doğuşunu temsil eder

Bırakınız geçsinler, klasik liberalizmin temel ilkelerinden birisidir ve devletin insanların özgür girişimlerini kısıtlamaması anlamına gelir

Adam Smith’in uluslararası uzmanlaşma ve serbest ticaretin yararlarını açıklamak için geliştirdiği ve bir malı en ucuza üreten ülke o malı üretmeli ve ihraç etmelidir biçiminde ifade edilen teori Mutlak Üstünlük Teorisidir

Her ülke başkalarına göre karşılaştırmalı olarak ucuza ürettiği mallarda uzmanlaşmalı ve o malları ihraç etmelidir biçiminde ifade olunabilir teori Karşılaştırmalı Üstünlük Teorisidir

Ricardo modeli statik bir modeldir o yüzden Ricardo modelindeki bazı önemli aksaklıklardan birisi olarak gözükemez.

Sınırlı kaynak stoku ve veri teknoloji koşulları altında ülkenin iki maldan üretebileceği çeşitli mal bileşimlerini gösteren eğri (veya doğru) Üretim olanakları eğrisi olarak adlandırılır

Çoğalan maliyet koşulları altında üretim olanakları eğrisinin şekli İçbükeydir

Azalan fırsat maliyetleri durumunda dönüşüm eğrisinin şekli dışbükeydir

Emek-değer teorisi malların piyasa değişim oranının onların içerdiği emek miktarlarına bağlı olduğu biçimindeki klasik görüştür