ULUSLARARASI İKTİSAT TEORİSİ - Deneme Sınavı - 16

Sermayenin marjinal verimliliğini emek marjinal verimliliğinden daha fazla artıran teknolojik ilerlemeye emek tasarrufu sağlayan teknolojik yenilik adı verilir.

İki ülkeli modelde bir ülkenin karşılıklı talebi, onun kendi malından vereceği bir birim karşılığında öbür ülkenin malından ne miktarlarda talep edeceği ile ölçülmesine karşılıklı talep kanunu adı verilir

İthal malı birer birim artırılırken, bunların karşılığında ülkenin kendi malından önereceği miktarları gösteren eğriye teklif eğrisi adı verilir

Tüketici kayıtsızlık eğrileri belirli bir tüketicinin iki malın değişik bileşimlerinden elde edeceği aynı fayda düzeylerini temsil eden eğrilerdir.

Azalan marjinal fayda Kanunu: Bir maldan tüketilen
miktarlar arttıkça, her yeni tüketilen miktarın tüketiciye daha az fayda sağlaması olarak adlandırılır.

Toplumsal kayıtsızlık eğrisi: Tüketici kayıtsızlık eğrilerine benzeyen, toplumun talep koşullarını ve refah düzeylerini göstermek üzere kullanılan bir
geometrik analiz tekniğidir.

Zararı karşılama ilkesi: Artan gelirlerle, yoksullaşan kişinin (kişilerin) gelirindeki düşüşün karşılanmasıdır

Üretici dengesi Açık ekonomide, uluslararası fiyat oranı doğrusunun üretim olanakları eğrisine teğet olduğu noktada gerçekleşir.

Tüketici dengesi açık ekonomide, uluslararası fiyat oranı doğrusunun bir toplumsal kayıtsızlık eğrisine teğet olduğu noktada gerçekleşir ve toplumun refah düzeyini yansıtır

Negatif dışsallık sağlama dış ticaretin kalkınmaya olan dinamik katkılarından değildir

Verimlilikteki düşüş dış ticaretin kalkınmaya olan dinamik katkılarından değildir

Günümüz ekonomilerinde özellikle sanayi üretiminin temel özelliği homojen değil, farklılaştırılmış malların üretilmekte oluşudur. Uluslararası ticaretin de çok büyük bir bölümü
bu farklılaştırılmış nitelikteki malların alım satımını kapsar. Uluslararası ticarette mal farklılaştırması (product differentation) konusunda verilen klâsik bir örnek otomobildir. Dünyada çeşitli firmalar araba üretirler. Ama Amerika’nın ürettiği Chevrolet ile Japonların Toyota’sı, Almanların Mercedes’i, ya da ülkemizdeki Renault otomobilleri birbirlerinin aynısı değildir. Oysa Faktör Donatımı Teorisi’nde ya da genel olarak standart uluslararası ticaret teorisinde ticarete giren malların homojen (türdeş) oldukları kabul edilmiştir. Bu da aslında mal ve faktör piyasalarında tam rekabet varsayımında bulunmanın bir sonucudur. Homojenlik diğer yandan aynı malın bir ülke tarafından hem ihraç, hem ithal edilmesinin söz konusu olmayacağı anlamına gelir.

Faktör Donatımı Teorisinin temel tezi, bir ülke hangi üretim faktörüne zengin olarak sahipse üretimi o faktörü yoğun biçimde gerektiren mallarda karşılaştırmalı üstünlük elde eder, yani onları daha ucuza üretir ve o alanlarda uzmanlaşır.  Diyelim ki ülke, üretim faktörlerinden emeğe göreceli olarak daha bol biçimde sahiptir. Böyle bir ülkede normal olarak emek yoğun mallar daha ucuza üretilir. Bunun gibi, sermaye faktörüne zengin olarak sahip bulunan ülkelerin de sermaye-yoğun malları daha ucuza üretmeleri beklenir.

Firmanın bağlı olduğu endüstride üretim hacmi genişledikçe onun ortalama maliyetleri düşme gösteriyorsa üretimde dışsal ölçek ekonomileri (external scale economies) söz
konusudur. Bilgisayar endüstrisi ve yarı geçişken çip imalatı bunun örnekleridir. Endüstrinin gelişmesi nitelikli emeğin yetişmesine neden olarak, ya da girdilerin sağlanması için
sürekli ve etkin kaynakların ortaya çıkmasına ortam hazırlayarak o endüstrideki bireysel
firmaların ortalama maliyetlerinin düşmesine yol açabilir

Teorinin dayandığı varsayımlardan birisi olan, üretim fonksiyonları bütün ülkelerde aynıdır.Yani ülkelerdeki üretim teknolojilerinin aynı olduğunu ifade eder. Eğer ülkelerin teknolojileri aynı ise, doğal olarak üretim fonksiyonlarının da aynı olması gerekir.

Ticaret yapan ülkeler arasında homojen faktörler için tam bir ücret ve faiz oranları eşitliğinin bulunmadığı bilinen bir gerçektir. Bunun pek çok nedeni bulunabilir. Örneğin hükumetlerin dış ticaret üzerine koydukları kısıtlamalar, ülkelerin kullandıkları üretim teknolojilerinin birbirinin aynı olmaması, üretim faktörlerinin homojen olmaması, taşıma giderleri, sendikaların kısıtlayıcı etkileri, vs. gibi etkenler bunlar arasındadır. Bu koşullar altında uygulamada dış ticaretin uluslararası faktör fiyatlarındaki
farkları azaltma yönünde bir etkide bulunacağını savunmak daha gerçekçi olur. Görüldüğü gibi ülkelerin kullandığı para birimi faktör fiyatlarını engelleyen bir faktör olarak sayılmamaktadır.

Leontief, araştırmasında yalnız sermaye ve emek faktörlerini hesaba katmış, doğal kaynakları ise gözardı etmiştir. Oysa bazı mallar doğal kaynak yoğun nitelikte olup bunları ne emek, ne de sermaye yoğun diye nitelendirmek uygun düşer. Ayrıca doğal kaynak kullanan çoğu üretim süreci (örneğin petrol üretimi, madencilik ürünleri, tarımsal üretim, vs. gibi) aynı zamanda büyük ölçülerde fiziki sermaye gerektirir. Dolayısıyla Amerikan ithalatının ağırlıklı olarak doğal kaynaklara bağlı olması, Amerika’nın ithalata rakip endüstrilerindeki yüksek sermaye yoğunluğunun nedenini oluşturacaktır.

Almanya’da(A Ülkesi) sermayenin göreceli fiyatının Türkiye’den(B Ülkesi) daha düşük olması, bu ülkenin sermayeye, Türkiye’nin de (B Ülkesi) emeğe daha bol olarak sahip bulunması demektir. Eğer A Ülkesinin söz konusu faktör fiyatları oranı B’den daha büyük olsaydı, bu, B’nin sermayeye, diğer ülkenin de emeğe göreceli biçimde zengin olarak sahip olduğu anlamına gelecekti. Bu durumda A ülkesi Sermaye, B ülkesi emek zenginidir.

Malların üretiminde kullanılan sermaye/emek oranına faktör yoğunluğu adı verilir. Bu malarda kullanılan emek sermaye oranını ifade eder.

Heckscher-Ohlin Teorisi’nin dayandığı iki ana varsayım şunlardır: (a) Ülkeler faktör donatımları bakımından birbirinden farklıdırlar. (b) Mallar faktör yoğunlukları ya da nisbi fak­tör kullanım oranları bakımından da farklılık gösterirler.