ULUSLARARASI İKTİSAT POLİTİKASI

İmkânsız Üçlü: Sermaye hareketleri açısından dışa açık bir ekonomide para politikasının eş anlı olarak hem iç dengeyi sağlayacak (politika faiz oranının kontrolü) hem de dış dengeyi (döviz kurunun kontrolü) sağlayacak biçimde kullanamayacağını ifade eden kavramdır. İmkânsız üçlü kavramına göre uluslararası finansal sistemle tam bütünleşme, tam bağımsız para politikası ve tam döviz kuru istikrarı eş anlı olarak sağlanamaz.

1997 Asya krizi sonrası dönemde, kur rejimi ile ilgili tartışmalarda imkânsız üçlü prensibine dayanan köşe çözümü hipotezi önemli referans noktalarından bir tanesi hâline gelmiştir.

Gelişmekte Olan Ülkelerin Temel Sorunları: Dalgalanma Korkusu ve İlk Günah Calvo ve Reinhart (2002, s.382) gelişmekte olan ülkelerin resmî düzeyde dalgalı kur sisteminde olduklarını açıklasalar bile, fiilen sabit ya da sabite yakın kur sistemlerine yöneldiğini belirtmekte ve bu durumu dalgalanma korkusu olarak nitelendirmektedir. Dalgalanma korkusunun nedenleri kredibilite yetersizliği, yükümlülüklerin dolarizasyonu, uluslararası sermaye piyasalarına girişteki zorluklar ve döviz kurundan yurt içi fiyatlara geçişkenlik katsayısının yüksekliğidir.

Tam dolarizasyon sistemi bir ülkenin tek taraflı bir kararla ulusal parasını terk ederek, başka bir ülkenin parasını, (örneğin ABD dolarını ya da euroyu) resmî para birimi olarak kullanmasıdır. Tam dolarizasyon sisteminde ulusal para olmadığı ve ulusal para yerine sağlam para yasal ödeme aracı olarak kullanıldığı için paranın politize edilmesi, karşılıksız para basılması ve ödemeler bilançosunun durumuna göre ortaya çıkan sermaye giriş/çıkışlarının sterilize edilmesi mümkün değildir.

Dünya ekonomisinde 2007-2008 döneminde başlayan küresel kriz sürecinde, ilki Kasım 2008 ve sonuncusu Haziran 2012 tarihinde olmak üzere, G-20 ülkeleri yedi tane zirve toplantısı yapmışlardır. İlk toplantıda, zamanın İngiltere başbakanı G. Brown ile Fransa Cumhurbaşkanı N. Sarkozy, yeni bir Bretton Woods anlaşmasının gerekli olduğunu vurgulamışlardır. Paul Davidson gibi önemli bir iktisatçının Bretton Woods sistemini uluslararası işbirliğine dayalı ve insani yönü ön planda olan bir sistem olarak değerlendirdiği (Işık ve Togay, 2002) dikkate alınırsa, Brown ve Sarkozy’nin yaptığı vurgu son derece anlamlı görünmektedir. Bretton Woods sistemi siyasi liderler tarafından bu şekilde dile getirilirken Dooley, Folkerts ve Garber (2003) yaptıkları çalışmada, 2000 sonrası dünya parasal sisteminin işleyişini Bretton Woods-II dönemi olarak nitelendirmişlerdir.

I, III ve IV. ifadeler doğru iken, II. ifade yanlıştır. Çünkü, bu sistem bir esnek kur sistemi değil sabit kur sistemidir. Doğru seçenek "C" şıkkıdır.

Klasik altın standardında dengesizliklerin dengeye gelme sürecini açıklayan altın akım mekanizması ilk olarak David Hume tarafından ortaya atılmıştır. Doğru seçenek "B" şıkkıdır.

Değişik nedenlerle para arzında ortaya çıkan artışların etkilerini dengelemek için merkez bankalarının yaptıkları açık piyasa işlemlerini ifade eden kavram sterilasyondur. Doğru seçenek "C" şıkkıdır.

A,B,C ve D şıkları altın akım mekanizmasının dayandığı varsayımlardan iken E şıkkındaki ifade bu varsayımlar arasında yer almaz. Doğru seçenek "E" şıkkıdır.

Dünyadaki altın rezervlerinin kıtlığı sorununu aşabilmek için altın dışında dövizlerin
(ABD doları ve İngiliz poundu) de rezerv olarak kullanılmasının öngörüldüğü ve altın döviz sisteminin temellerinin atıldığı konferans Genoa konferansıdır. Doğru seçenek "E" şıkkıdır.

Bretton Woods sisteminde ABD dolarının değeri doğrudan doğruya altına bağlanmış ve 1 ons altın 35 dolar olarak belirlenmişti. FED, 35 dolar getirene 1 ons altın vermeyi taahhüt etmişti. Doğru seçenek "D" şıkkıdır.

SDR ile ilgili A,B,C ve E seçeneklerindeki ifadeler doğru iken D seçeneğindeki ifade yanlıştır. Çünkü, SDR fiziki olarak var olan bir para değildir. Doğru seçenek "D" şıkkıdır.

Sermaye hareketleri açısından dışa açık bir ekonomide para politikasının eş anlı olarak hem iç dengeyi sağlayacak (politika faiz oranının kontrolü) hem de dış dengeyi (döviz kurunun kontrolü) sağlayacak biçimde kullanamayacağını ifade eden kavram imkansız üçlüdür. Doğru seçenek "B" şıkkıdır.

Bir ülkenin kendi parası cinsinden uluslararası piyasalarda kısa ve uzun vadeli borçlanma yapamamasını; ulusal düzeyde ise ulusal para cinsinden uzun vadeli borçlanma gerçekleştirememesi durumunu ifade eden kavram ilk günahtır. Doğru seçenek "D" şıkkıdır.

A,B,C ve D şıklarındaki ifadeler uluslararası düzeyde kullanılacak rezerv paranın özelliklerini yansıtmaktayken E şıkkındaki ifade yanlış bir ifadedir. Çünkü  uluslararası düzeyde kullanılacak rezerv paranın arzı inelastik değil elastik (esnek) olmalıdır. Doğru seçenek "E" şıkkıdır.