ULUSLARARASI İKTİSAT POLİTİKASI

Ödemeler dengesi: Ülke yerleşiklerinin diğer ülke yerleşikleri ile yaptıkları tüm ekonomik işlemleri gösterir.

Çift Kayıt İlkesi: Ödemeler dengesinde her hesap bir karşı hesap ile kapatılır. Böylece muhasebedeki bilanço denkliği sağlanır.

Ödemeler dengesi; biri Cari İşlemler Hesabı, diğeri Sermaye ve Finans Hesabı olmak üzere iki temel hesaptan oluşur. Cari İşlemler Hesabı’nda yer alan alt hesaplar şunlardır: a. Mal Ticareti b. Hizmet Ticareti c. Gelirler d. Cari Transferler

Dış ticaret açığı: Cari İşlemler Hesabı içinde yer alan mal ticareti kalemlerinin negatif sonucunu ifade eder. Kısaca ithalatın ihracatı aşmasıdır.

Karşılıksız Transfer: Çift kayıt ilkesine uymayan tek hesap olup bağışları, yardımları ve işçi dövizlerini kapsar.

Ödemeler dengesi açıklarının nedenleri: Genişletici politikalar, hızlı büyüme süreci, döviz kuru politikaları, döviz spekülasyonu, verimlilik azalışı, ekonomik dalgalanmalar ve arz şokları ekonomide ödemeler dengesi açıklarına yol açan başlıca nedenlerdir.

İkiz Açıklar: Bütçe açığı veren bir ekonomide özel kesim tasarrufları da yetersiz ise cari açık oluşur. Bu nedenle bütçe açığına ve cari açığa ikiz açıklar denir.

Devalüasyon: Sabit kur sisteminde döviz kurunun yükseltilmesi ile ulusal paranın değer kaybetmesidir.

Harcama değiştirici para politikası araçları: Merkez Bankaları açık piyasa işlemleri, zorunlu karşılık oranları ve reeskont oranları ile para arzını değiştirirler ve böylece harcamaları arttırıp azaltabilirler.

"Ödemeler Dengesinin Temel Hesapları" başlıklı konuyu inceleyiniz.

"Ödemeler Dengesinin Temel Hesapları" başlıklı konuyu inceleyiniz.

Ödemeler dengesi kapsadığı hesapların ayrıntı durumuna göre üç farklı tablo şeklinde hazırlanır:

Özet tablo: Sadece başlıca kalemleri içeren, sınırlı ölçüde bilgi veren bir tablodur.

Analitik tablo: Bir ekonomideki gelişmeleri analiz etmeye imkan verecek tüm gerekli kalemleri içeren tablodur.

Detay tablo: Ödemeler dengesinin en kapsamlı sunumunu içeren tablodur.

Ödemeler dengesinde her hesap bir karşı hesap ile kapatılır. Böylece muhasebedeki bilanço denkliği sağlanır.

Cari İşlemler Hesabı'nın son alt hesabı olan Cari Transferler Hesabı ise karşılıksız transferler veya tek yanlı transferler adını da alabilmektedir. Çünkü bu hesap yerleşikler arasında gerek kamu gerek özel sektör tarafından gerçekleştirilen karşılıksız yardım ve bağışları içermektedir.

Sermaye Hesabı, Sermaye ve Finans Hesabı'nın önemsiz bir kalemi olup ülkemizdeki düzenlemelere göre şu alt kalemleri kapsamaktadır:

Göçmen Transferleri: Yurt dışından ülkemize göç eden kişilerin ülkemize aktardıklara varlıklara ilişkin tutarları içermektedir.

Üretilmeyen ve Finansal Olmayan Varlıklar: Telif, ticari marka, kira, lisnas ve transfer sözleşmeleri gibi maddi olmayan varlıklar ile kara parçası gibi maddi varlıkları kapsamaktadır.

Ödemeler dengesi, Cari İşlemler Hesabı ile Sermaye ve Finans Hesabı'nın birbirine denk olması ve böylece iki hesabın sıfır bakiye vermesi durumudur.

Ödemeler dengesi açıklarının nedenleri; genişletici politikalar, hızlı büyüme süreci, döviz kuru politikaları, döviz spekülasyonu, verimlilik azalışı, ekonomik dalgalanmalar ve arz şoklarıdır.

Bütçe açığı veren bir ekonomide özel kesim tasarrufları da yetersiz ise cari açık oluşur. Bu nedenle bütçe açığına ve cari açığa ikiz açıklar adı verilir.

Dışa kapalı ekonomi için geliştirilmiş Keynesyen milli gelir teorisinin açık ekonomi için de geçerli kabul edilmesi ile birlikte Keynesyen dış denkleşme mekanizması belirlenmiş olmaktadır. Bu yaklaşımın varsayımları şunlardır: Sabit kur sistemi geçerlidir. Fiyatlar genel düzeyi, faiz oranı ve ücretler sabittir.