ULUSLARARASI İKTİSAT POLİTİKASI

GATT 1947 uluslararası ticaret kurallarını belirlerken beş temel ilkeyi esas almıştır. Bu ilkeler, günümüzde DTÖ nün de temel ilkeleri olarak benimsenmiştir. Dolayısıyla doğru yanıt B seçeneğidir.

1980 li yıllardan itibaren küreselleşmenin hız kazanmasıyla GATT 'nin zayıf yönleri ortaya çıkmış ve sonuçta DTÖ kurulmuştur. D seçeneği dışındaki seçeneklerde verilen bilgiler DTÖ nün kurulmasına yol açan aşamaları içermektedir. Yanıt D seçeneğidir.

Seattle Bakanlar Konferansı ile ilgili olarak verilen doğru bilgi C seçeneğindedir. Küreselleşme karşıtı gösteriler bu konferansa tarihi bir nitelik kazandırmada önemli bir paya sahiptir.

Serbest ticaret bölgeleri, üye ülkelerin serbest ticaret bölgesi dışındaki ülkelere karşı kendi ticari düzenlemelerini uygulamayı sürdürmeleri nedeniyle ticaret yolunun değişmesi (trade deflection) sorunu yaratmaktadır. Doğru cevap A seçeneğidir.

Pareto Optimumu tam rekabet piyasası koşullarında ekonominin genel dengesini ifade etmektedir. Gümrük birliklerinin dinamik etkileri arasında yer almaz. Bu yüzden doğru yanıt B seçeneğidir

DTÖ’nün kurulmasıyla birlikte DTÖ Kurucu Anlaşması’nın 1 (A) No’lu Ek’inde yer alan Mal Ticaretinde Çoktaraflı Anlaşmalar’dan biri hâlini alan GATT, GATT 1994 olarak anılmaya başlamıştır.

GATT 1947 uluslararası ticaret kurallarını belirlerken beş temel ilkeyi esas almıştır. Bu ilkeler, günümüzde DTÖ’nün de temel ilkeleri olarak benimsenmiştir:
• Uluslararası ticarette ayrımcılığın ortadan kaldırılması
• Uluslararası ticaretin serbestleştirilmesi
• Uluslararası ticaretin şeffaflaştırılması
• Uluslararası ticarette adil rekabet kurallarının benimsenmesi
• Uluslararası ticaretin ekonomik kalkınmayı desteklemesi ve ekonomik reformu teşvik etmesi

Esasen GATT 1947 ve günümüzde GATT 1994, uluslararası ticarette uygulanan korumacı engellerden tarifeleri, tarife dışı engellere tercih etmektedir.Uruguay Ticaret Turu’nda tarım ürünleri, tekstil ve konfeksiyon ithalatına uygulanan ithalat kotalarının kademeli olarak ithalat tarifesine dönüştürülmesine karar
verilmiştir. Bu dönüşüm tarifikasyon olarak adlandırılmaktadır.

DTÖ Anlaşması toplam dört Ek’ten oluşan, kapsamlı bir anlaşmadır. EK 1 A’da GATT 1994’ü de kapsayan Mal Ticaretinde Çok Taraflı Anlaşmalar, EK 1 B’de Hizmetler Ticareti Genel Anlaşması (GATS) ve Ekleri, EK 1 C’de Ticaretle İlgili Fikri Mülkiyet Hakları Anlaşması (TRIPS) yer almaktadır. EK 2’de Anlaşmazlıkların Çözümlenmesinde Kural ve Yöntemleri Tespit Eden Mutabakat Metni (DSU), EK 3’de Ticaret Politikalarını Gözden Geçirme Mekanizması ve EK 4’te ise Çoklu Ticaret Anlaşmaları mevcuttur.

Seattle Bakanlar Konferansı sadece az gelişmiş ve gelişmekte olan ülkeler ile gelişmiş ülkeler arasındaki değil, gelişmiş ülkelerin kendi aralarındaki uzlaşmazlıkların da su yüzüne çıktığı ilk Konferans’tır. Özellikle ABD ve Avrupa Birliği arasında tarım sübvansiyonları konusunda yaşanan anlaşmazlık, en önemli uzlaşmazlık nedenlerinden birini oluşturmuştur.

Gelişmekte olan ülkeler ilk kez Cancun Bakanlar Konferansı’nda, Brezilya’nın
girişimleriyle G-20 adı altında bir koalisyon oluşturmuş ve ekonomik çıkarları
için ortak hareket ederek gelişmiş ülkelere karşı ortak bir tutum geliştirmiştir.

Ekonomik entegrasyonun ilk aşaması tercihli ticaret düzenlemeleridir.

Ortak pazar: Malların yanı sıra hizmetlerin, işgücünün ve sermayenin serbest
dolaşımının sağlandığı ekonomik entegrasyon aşamasıdır.

GATT 1994’ün XXIV. maddesine göre ülkeler arasında oluşturulan gümrük
birliğinin veya serbest ticaret bölgesinin istisna kapsamında yer alması için üç koşulu sağlaması gerekmektedir. Bunlardan ilki, oluşturulan gümrük birliğinin veya serbest ticaret bölgesinin üye ülkeler arasında ticareti artırması gereğidir. İkinci koşul, üye ülkelerin gümrük birliğinin veya serbest ticaret bölgesinin dışında kalan ülkelere karşı yeni ve daha sıkı koruyucu önlemler geliştirmemesi; üçüncü koşul ise; söz konusu ekonomik entegrasyonun makul bir süre içinde ve bir plan çerçevesinde hayata geçirilmesidir.

Viner analizinde sadece üretim etkisi üzerinde durmuş tüketim etkisini
analizine dahil etmemiştir. Viner’in varsayımları, tüketimde sabit katsayılar,
üretimde de sabit maliyetler varsayımlarıdır. Viner sonrası dönemde Meade,
üretim etkisinin yanı sıra tüketim etkisi üzerinde de durmuş; etmiş; ayrıca
Viner’in varsayımlarını yumuşatmıştır

Kuzey Amerika Serbest Ticaret Bölgesi (NAFTA), ekonomik entegrasyon aşamalarından serbest ticaret bölgesine verilebilecek bir örnektir.

Balassa, Ekonomik Entegrasyon Teorisi (The Theory of Economic Integration) adlı kitabında gümrük birliklerinin dinamik etkilerini; artan rekabet, ölçek ekonomileri, yatırımları özendirme, teknolojik ilerleme ve kaynak verimliliğindeki artış olarak belirlemiştir

DTÖ’nün temel ilkeleri,

• Uluslararası ticarette ayrımcılığın ortadan kaldırılması
• Uluslararası ticaretin serbestleştirilmesi
• Uluslararası ticaretin şeffaflaştırılması
• Uluslararası ticarette adil rekabet kurallarının benimsenmesi
• Uluslararası ticaretin ekonomik kalkınmayı desteklemesi ve ekonomik reformu teşvik etmesidir.

GATT 1947’nin XXIV. maddesi uyarınca gümrük birlikleri ve serbest ticaret bölgeleri en çok kayırılan ülke ilkesinin en önemli istisnasını oluşturmaktadır.

Otarşi: Uluslararası ticaretin olmadığı, dışa kapalı, kendi kendine yeten bir ekonomiyi tanımlamaktadır.