ULUSLARARASI İKTİSAT POLİTİKASI

Seçeneklerde verilen bilgilere göre doğru yanıt B seçeneğidir. Gümrük tarifelerinde uygulamada üç tür tarife vardır. Bunlar tek kolonlu, çift kolonlu ve üç kolonlu tarife sistemleridir.

Doğru yanıt B seçeneğidir. Bir ülkede modası geçmiş bir teknikle üretim yapılması sonucunda sanayi dalının zaman içinde maliyetleri düşürmesi söz konusu olabilir. Oysa ki seçenekte bunun mümkün olamayacağı söylenmiştir.

Uygulamada başlıca üç tür tarife sistemi vardır. Bunlar, tek kolonlu (single-column) çift kolonlu (double-column) ve üç kolonlu (triple-column) tarife sistemleridir. Gümrük vergileri yasa ile konuyorsa böyle tarifelere otonom tarife denir. Eğer vergiler uluslararası anlaşmalar ve karşılıklı görüşmeler sonucunda belirleniyorsa bu tip tarişere sözleşmeli tarife (conventional tariff) adı verilir.

Malın alıcı ülkenin limanına ulaştığı andaki fiyatıdır. Mal bedeli, sigorta ve navlunu kapsar. CIF fiyat uygulamasında malın taşıma ve sigorta giderlerini satıcı (ihracatçı) ülke üstlenmektedir. Bu fiyatta, taşıma sırasında malların kayıp ve hasar riskine karşı deniz sigortası sağlama yükümlülüğü de vardır. CIF terimi, malların ihraç işlemlerinin satıcı tarafından yapılmasını öngörür

I. değer esasına göre belirlenen advalorem vergi, adet ya da ağırlık esasına dayalı olarak belirlenen spesifik vergiye göre toplanabilecek gelirin tahmin edilmesini kolaylaştırır. II. advalorem vergi, etkisi bakımından ucuz ürünlerde daha düşük, pahalı ürünlerde daha yüksek olması sebebiyle spesifik vergiye göre adalete daha uygundur III. uluslararası müzakerelerde tarife oranlarının karşılaştırılması, gümrüklerin advalorem olarak uygulamaları hâlinde daha kolay olabilmektedir.

• Üretim etkisi • Tüketim etkisi • Gelir etkisi • Yeniden dağıtım etkisi Koruma etkisi

Üreticinin giderek azalan getiriler toplamıdır. Her ek birimde maliyetler artacağı için maliyet ile satış fiyatı arasındaki fark giderek daralır.

Gümrük vergisi sebebiyle tüketimde meydana gelen azalma aynen koruma etkisinde oldu- ğu gibi reel bir kayıptır. Gelişme yolunda olan ülkelerde yeni kurulan sektörlerin belli sü- relerle gümrük tarifesi ile korunma sürecinde tüketiciler daha yüksek fiyatlarla mal satın almak zorunda kalabilir ve refah kaybına uğrayabilirler. Fakat uzun dönemde, korunan sektörde üretim maliyetleri ve fiyatlar düşerse, tüketicilerin katlanmış oldukları refah kaybı giderilmiş olur.

Optimum (en uygun) tarife, ticaret hacmindeki daralmanın olumsuz etkilerine kar- şılık, ticaret hadlerindeki iyileşmeden doğan net refah artışlarını maksimum yapan gümrük tarifesidir

dış ticarete uygulanan diğer tarife dışı kısıtlamaları on iki başlık altında incelemek mümkündür: • Dolaylı Vergiler: Gümrük tarifeleri gibi ithal mallarının fiyatlarının arttırılarak ithalat hacmini daraltan bütün diğer kısıtlamalar tarife benzeri önlemler olarak kabul edilir. Bu önlemler arasında dolaylı vergiler en önemlisidir. Bu vergiler, bir mal veya hizmetin üretim veya satış aşamalarında o mal üzerine konulan vergilerdir. • İthal Teminatları: İthal teminatı, ithalatçının ithal edeceği mal bedelinin belli oranını yetkili bankalara yatırmasıdır. • Tarife Kotaları ve Mevsimlik Gümrük Vergileri: Tarife kotaları, ilan edilen gümrük vergisinin (fiili vergi) ancak belli bir miktar ithalat için geçerli olması, bunun aşılması durumunda yasal vergi oranına kadar tedricen yükseltilmesidir. • İthalat Vergileri ve Fonlar: Gümrük vergisine eşdeğer ithalat vergileri de bir tarife dışı kısıtlamadır. Türkiye’de 1993 yılına kadar belediye hissesi, damga resmi, destekleme ve fiyat istikrar fonu, kaynak kullanımı destekleme fonu, maden fonu, konut fonu, ulaştırma altyapıları resmi gibi çok sayıda gümrük vergisine eşdeğer vergi uygulanmıştır. • Görünmeyen Engeller: İthal hacmini doğrudan etkileyen bütün iradi ve teknik düzenlemeler görünmeyen engellerdir. • Sübvansiyonlar: Ülkeler firmalarının rekabet şansını arttırmak amacıyla üretici ve ihracatçılara sübvansiyonda bulunurlar. • Emek Standartları: Küreselleşen dünyada emek faktörüne ilişkin farklı standartlar, ticaret üzerinde önemli engeller yaratmaktadır. • Teknik Engeller ve Ürün Standartları: Teknik engeller, dış ticarete sağlık ve güvenlik amacıyla getirilen tüm ürün standartlarını kapsamaktadır. • Yerli Parça Kullanım Zorunluluğu: Sanayi ürünlerinde yerli parça kullanım zorunluluğu dış ticarette önemli bir görünmez engeldir. • Kamu Alımları: Günümüzde hükûmet alımları (goverment procurement) dış ticarete getirilen önemli bir görünmeyen engeldir. • Fiyat Denetimleri: Bu tür kısıtlamalar, değişken vergiler, asgari fiyat ve gö- nüllü ihracat fiyatı gibi uygulamalardır. • Gözetleme ve İzleme Önlemleri: Fiyat ve miktar araştırmaları, ürünlerin mevzuata uygun olarak üretilip üretilmediğinin belirlenmesi ile anti-damping ve telafi edici vergiler (countervailing duties) olarak ele alınabilir.

Gümrük vergileri advalorem ve spesifik olmak üzere ikiye ayrılır. Ayrıca bunların birleşiminden oluşan karma (compound) vergiler de vardır. Advalorem vergiler ithal edilen malın değeri üzerinden yüzde olarak alınır. Spesifik vergiler ise ithâl edilen malın fiziki birimleri başına sabit miktarlarda tahsil edilir