ULUSLARARASI İKTİSAT POLİTİKASI

Uluslararası iktisat politikası, hükûmetlerin ticaret ve üretim faktörleri akışlarının hacmine, yönüne ve kapsamına yönelik müdahalelerini içermektedir. Doğru cevap A'dır.

Otarşi, uluslararası ticaretin olmadığı, kendi kendine yeten bir ekonomiyi tanımlamaktadır. Doğru cevap B'dir.

Korumacı dış ticaret politikası araçlarının kullanılmadığı, serbest dış ticaret koşullarının geçerli olduğu bir ekonomide ülke karşılaştırmalı üstünlüğe sahip olduğu malları üretmekte tüketiciler bu malları dünya fiyatlarından satın almakta ve böylece ekonomik etkinliğe ulaşılmaktadır.

Aksi durumda ülke karşılaştırmalı üstünlüğe sahip olmadığı malları üreterek ekonomik etkinsizlik yaratmaktadır.

Ekonomik etkinsizlik iki nedenle ortaya çıkmaktadır.

İlk neden, üretim faktörlerinin karşılaştırmalı üstünlüğe sahip olunan malların üretiminden karşılaştırmalı üstünlüğe sahip olunmayan malların üretimine aktarılmasıyla ortaya çıkan üretim sapma maliyetidir.

İkinci neden ise tüketicilerin ilgili malları dünya fiyatından daha yüksek iç fiyattan satın almak durumunda kalmalarından kaynaklanan tüketim sapma maliyetidir. Doğru cevap B'dir.

Ölçek ekonomileri: Üretim hacminin genişlemesi nedeniyle ortalama üretim maliyetlerinin düşmesinden kaynaklanan ölçek ekonomileri, içsel ölçek ekonomileri ve dışsal ölçek ekonomileri olarak ikiye ayrılmaktadır.

İçsel ölçek ekonomileri, firmanın kendisinden kaynaklanan maliyet tasarruflarıdır.

Dışsal ölçek ekonomileri ise firmanın mensubu olduğu endüstriden kaynaklanan maliyet tasarruflarıdır.

Endüstride üretim ölçeğinin artması firmalara maliyet tasarrufu sağlıyorsa, firmaların dışsal ölçek ekonomilerinden yararlandığı kabul edilmektedir. Doğru cevap D'dir.

Üretimde dışsallık durumunda, ilave birim mal üretiminin topluma yüklediği maliyet (marjinal sosyal maliyet-MSC), ilave birim mal üretiminin üreticiye yüklediği maliyete (marjinal özel maliyet-MPC) eşit değildir. Aradaki fark, ilave birim mal üretiminin topluma yüklediği maliyet (marjinal dışsal maliyet-MEC) tir. Doğru cevap E'dir.

İthalat tarifeleri, ithal edilen mallar üzerinden tahsil edilecek vergileri belirleyen listelerdir. İthalat tarifeleri literatürde ithal edilen mal üzerinden alınan vergiler olarak da tanımlanmaktadır. Doğru cevap C'dir.

Üretim faktörlerinin karşılaştırmalı üstünlüğe sahip olunan malların üretiminden karşılaştırmalı üstünlüğe sahip olunmayan malların üretimine aktarılmasıyla ortaya çıkan üretim sapma maliyetidir. Doğru cevap D'dir.

Sorudaki şekilde X malı ithalatına kota uygulayan bir küçük ülkede ithalatçının kazancı kısmi denge analizi yardımıyla incelenmiştir. Şekil de görüldüğü gibi ithalat kotası uygulaması X malı fiyatını P_w’den P_w+q ya yükseltmiştir.

Fiyat artışı, ithalat tarifesi uygulamasında olduğu gibi ithalat kotası uygulamasında da üretim sapma maliyeti ve tüketim sapma maliyeti nedeniyle ekonomik etkinsizlik yaratmıştır.

İthalat kotası ile ithalat tarifesi arasındaki fark, dış ticaretin kısıtlanmasından doğan, BDFC dikdörtgeni ile temsil edilen gelirin kimin kasasına gireceği noktasında ortaya çıkmaktadır. İthalat tarifesinde bu gelir kamu harcamalarının finansmanında kullanılmak üzere hazineye giderken ithalat kotasında ithalat lisansına sahip olan ithalatçının kasasına girmektedir. Doğru cevap B'dir.

Adam Smith’den günümüze, serbest dış ticaret politikasının yukarıda kısaca belirtilen nedenlerle en iyi politika olduğu tezi savunulsa bile gerçek hayatta serbest dış ticaret politikası sadece Hong Kong’ta uygulanmaktadır. Yasal olarak Çin’in bir parçası olan Hong Kong’da Çin’den bağımsız bir ekonomi politikası yürütülmektedir. Hong Kong korumacı dış ticaret politikası araçlarından hiçbirinin kullanılmadığı, serbest dış ticaret politikasının tam anlamıyla benimsendiği tek örnektir. Doğru cevap A'dır.

Dış ticaret dengesi, ülkenin mal ihracatı ile ithalatı arasındaki farktır. Dış ticaret dengesi ödemeler dengesinin (bilançosunun) Cari İşlemler Hesabı içinde yer alır. Doğru cevap B'dir.

İhracat sübvansiyonu, ihracat yapan firmaya hükûmet tarafından yapılan doğrudan ödeme veya verilen destektir. İthalat tarifesinde olduğu gibi ihracat sübvansiyonu da spesifik (birim başına belirli bir tutar) veya ad-valorem (ihraç tutarının belirli bir oranı) sübvansiyon olabilir. Doğru cevap C'dir.

Damping: İki koşulun varlığına bağlıdır: Bu koşullardan ilki, aksak rekabet piyasasının varlığıdır. Bilindiği gibi, aksak rekabet piyasasında firmalar fiyat kabullenici değil, fiyat belirleyicidir. İkinci koşul ise piyasaların bölümlenmiş olmasıdır. Bölümlenmiş piyasalarda yerli tüketiciler ihraç mallarına kolayca erişemezler. Doğru cevap B'dir.

İthal mal ülkesinde sübvansiyonla üretilmişse, bu mal ithal edildiğinde yerli üretim üzerinde haksız rekabet yaratmaktadır. Dolayısıyla malı ithal eden ülke, ilgili mala üzerindeki sübvansiyon değerinde bir ithalat tarifesi uygulamakta; uygulanan ithalat tarifesi, telafi edici vergi olarak adlandırılmaktadır. Doğru cevap D'dir.

Optimum Tarife Oranı: Dış ticaret haddi etkisinin ticaret hacmi etkisinden fazla gerçekleşmesini sağlayan ve böylece tarife uygulayan ülkenin refahını arttıran tarife oranıdır. Doğru cevap E'dir.

Sorudaki şekilde serbest ticaret koşullarında S₁ miktarında X malı üreten, D₁ miktarında X malı tüketen bir ülkede, MSC < MPC olarak gerçekleşmiştir.

Bu durumda X malının yurt içi üretiminde olumlu dışsallık mevcuttur.

D₁ tüketim miktarında ise dışsallık mevcut değildir (Dx= MSU = MPU).

Diğer bir ifadeyle D₁ miktarında, marjinal sosyal fayda marjinal özel faydaya eşittir.

Üretimde olumlu dışsallığın varlığı, X malının üretiminin arttırılması gereğine işaret etmektedir. X malının üretiminin arttırılması için ithalat tarifesine başvurulmuş, tarife X malının fiyatını p_w’dan p_w+t’ye yükseltmiştir.

Böylece X malı üretimi S₂’ye artmış ve bu düzeyde MSC = MPC eşitliği sağlanmıştır.

Görüldüğü gibi, ithalat tarifesi uygulaması piyasa başarısızlığını telafi etmiştir. Doğru cevap C'dir.

İthal mal ülkesinde sübvansiyonla üretilmişse, bu mal ithal edildiğinde yerli üretim üzerinde haksız rekabet yaratmaktadır. Dolayısıyla malı ithal eden ülke, ilgili mala üzerindeki sübvansiyon değerinde bir ithalat tarifesi uygulamakta; uygulanan ithalat tarifesi, telafi edici vergi olarak adlandırılmaktadır. Doğru cevap D'dir.

Uluslararası ticaret politikası araçları ithalat tarifeleri ve tarife dışı kısıtlamalar olarak ikiye ayrılır.

İthalat tarifeleri, ithal edilen mallar üzerinden tahsil edilecek vergileri belirleyen listelerdir. İthalat tarifeleri literatürde ithal edilen mal üzerinden alınan vergiler olarak da tanımlanmaktadır.

Tarife Dışı Kısıtlamalar ise, ithalat kotaları, ihracat sübvansiyonları, gönüllü ihracat kısıtlamaları, kamu alımlarına ilişkin düzenlemeler, yerli katkı zorunluluğu, ürün standartları, anti-damping ve telafi edici vergi uygulamaları ile emek standartlarıdır. Doğru cevap A'dır.

İhracat sübvansiyonu, ihracat yapan firmaya hükûmet tarafından yapılan doğrudan ödeme veya verilen destektir. İthalat tarifesinde olduğu gibi ihracat sübvansiyonu da spesifik (birim başına belirli bir tutar) veya ad-valorem (ihraç tutarının belirli bir oranı) sübvansiyon olabilir. İhracat sübvansiyonları, ithalat tarifeleri ve ithalat kotalarında olduğu gibi, ticaret ve refah etkilerine sahiptir. Doğru cevap A'dır.

Gönüllü ihracat kısıtlamaları, genellikle gelişmiş ülkelerin tercih ettiği bir tarife dışı kısıtlamadır. 1960’lardan itibaren başta ABD olmak üzere çoğu gelişmiş ülke, özellikle çelik ve otomobil endüstrilerine gönüllü ihracat kısıtlaması uygulamıştır. İhracatlarını gönüllü olarak kısıtlamaları istenmiş ülkelerin başında ise Japonya ve Kore gelmektedir. Günümüzde gönüllü ihracat kısıtlaması uygulamaları, DTÖ kurallarıyla düzenlenmiştir. Doğru cevap E'dir.

Damping iki koşulun varlığına bağlıdır:

Bu koşullardan ilki, aksak rekabet piyasasının varlığıdır. Bilindiği gibi, aksak rekabet piyasasında firmalar fiyat kabullenici değil, fiyat belirleyicidir.

İkinci koşul ise piyasaların bölümlenmiş olmasıdır. Bölümlenmiş piyasalarda yerli tüketiciler ihraç mallarına kolayca erişemezler. Doğru cevap C'dir.