ULUSLARARASI İKTİSAT POLİTİKASI - Deneme Sınavı - 24

I, III ve IV. ifadeler doğru iken, II ve V. ifadeler yanlıştır. Çünkü, Klasik altın standardı sistemi esnek değil sabit kur sistemidir. Ayrıca, Bu sistemde altın ihraç ve ithalatı ülke inisiyatifinde değildir, her bir ülkede altın ihracı ve altın ithali tamamen serbest olmalıdır. Doğru seçenek "C" şıkkıdır.

Yabancı bir paranın serbest piyasada ulusal para cinsinden alabileceği en düşük fiyat altın ithal noktasıdır. Doğru seçenek "D" şıkkıdır.

Dünyadaki altın rezervlerinin kıtlığı sorununu aşabilmek için altın dışında dövizlerin de rezerv olarak kullanılması fikrinin sunulduğu, altın döviz sisteminin temellerinin atıldığı konferans 1922'de gerçekleştirilmiş olan Genoa Konferansı'dır. Doğru seçenek "B" şıkkıdır.

Bretton Woods’un ilk dönemine damgasını vuran iki önemli sorun; dolar kıtlığı ve ikili ticaret anlaşmalarıdır. Doğru seçenek "C" şıkkıdır.

A,B,C ve E şıklarındaki ifadeler  Bretton Woods sisteminin sonunu hazırlayan dinamiklerden iken, D şıkkındaki ifade bu dinamiklerden biri değildir. Doğru seçenek "D" şıkkıdır.

IMF özel parası SDR'dır (Special Drawing Rights-Özel Çekme Hakları). SDR fiziki olarak var olan bir para değildir. Ülkelerin genel olarak IMF ile ilişkilerinde kullandıkları bir ödeme aracıdır. SDR özel piyasalarda kullanılmamaktadır. Günümüzde SDR’nin değeri euro, Japon yeni, İngiliz poundu ve ABD dolarından oluşan bir sepete bağlıdır. Sepet içinde hangi paranın hangi ağırlıkta yer alacağı IMF tarafından beş yılda bir belirlenmektedir. Doğru seçenek "C" şıkkıdır.

İlk günah sorunu, bir ülkenin kendi parası cinsinden uluslararası piyasalarda kısa ve uzun vadeli borçlanma yapamamasını; ulusal düzeyde ise ulusal para cinsinden uzun vadeli borçlanma gerçekleştirememesi durumunu ifade etmektedir. Doğru seçenek "A" şıkkıdır.

Yeni gelişen piyasa ekonomileri bağımsız para politikası uygulamak istiyorlarsa yurt içinde yükümlülüklerin dolarizasyonunu ve diğer finansal kırılganlıkları azaltıcı politikalar uygulamalıdır. Bu politikalar hayata geçirilemezse ilgili ülkelerin bağımsız para politikası uygulaması söz konusu olamaz. Doğru seçenek "E" şıkkıdır.

A,B,C ve D seçenekleri doğru iken E seçeneğindeki ifade yanlıştır. Çünkü, uluslararası düzeyde kullanılacak bir rezerv paranın arzı inelastik değil esnek olmalıdır. Doğru seçenek "E" şıkkıdır.

Bir ülkede sermaye hareketleri tamamen yasaksa imkânsız üçlü kavramına göre o ülkede merkez bankası döviz kuru ile yurt içi faiz oranını eş anlı olarak kontrol edebilir. Doğru seçenek "B" şıkkıdır.

Döviz işlemlerini yürüten resmî kurumlar Merkez Bankası ve Hazinedir. Merkez Bankası bu piyasanın en düzenli resmî katılımcısıdır. Merkez Bankasının döviz işlemleri yapmasının temel amacı ulusal paranın değerini korumak ve döviz rezervlerini belirli bir düzeyde tutmaktır. Ancak Merkez Bankaları ülkeye yabancı sermayeyi çekmek amacıyla döviz kurunu değiştirmek istedikleri zaman da döviz piyasasına alıcı veya satıcı olarak girmektedir. Türkiye’de döviz işlemleri temel olarak üç farklı piyasada gerçekleştirilmektedir:

Döviz piyasasının temel işlevi genel olarak uluslararası ticaret ve sermaye akımlarının gerçekleştirilmesidir. Bu işlemler gerçekleştirilirken döviz piyasası dört temel işlevi yerine getirir:

Döviz alım satım işlemlerinin yürütüldüğü döviz piyasası bazı temel özellikler taşımaktadır. Aşağıda bu özelliklere yer verilmektedir:

Bir finans kurumunun mali bir varlık için alış veya satış fiyatı belirlemesine kotasyon adı verilir. Döviz piyasasında dolaysız ve dolaylı olmak üzere iki kur kotasyon yöntemi vardır. Dolaysız (direkt) kotasyon yönteminde döviz kuru bir birim yabancı paranın ulusal para cinsinden fiyatı olarak tanımlanır. Buna Avrupa tipi kotasyon adı da verilir. Örneğin bu tanıma göre 1 dolar 4.80 TL’dir. Bu durumda döviz kuru arttığı zaman ulusal para, yabancı para cinsinden değer kaybetmiş (veya yabancı para ulusal para karşısında değer kazanmış) olur.

Dolaylı (indirekt) kotasyon yönteminde ise döviz kuru, bir birim ulusal paranın yabancı para cinsinden fiyatı olarak tanımlanır. Buna Amerikan tipi kotasyon denir. Bu tanıma göre ise örneğin 1 TL 0,20 dolardır.

Reel kur = Nominal kur * ( Pf / Pd )

2019 yılı için reel döviz kuru = 6*(102/110)=5,56

Mutlak satın alma gücü paritesi yaklaşımı Tek Fiyat Kanunu’na dayanmaktadır. Tek Fiyat Kanunu’na göre, tam rekabet piyasası koşullarının işlediği, taşıma maliyetlerinin ve devlet müdahalesinin bulunmadığı bir piyasa yapısı içinde her ekonomik varlığın tek bir fiyatı vardır. Farklı fiyatların varlığı durumunda taşıma giderleri de olmadığı için düşük fiyatlı olan piyasadan ürünler satın alınır ve yüksek fiyatlı piyasada satılır. Buna göre, A malının ABD’deki fiyatı 50 dolar ve Türkiye’de 1$ = 6TL ise bu malın Türkiye’deki fiyatı:

P = 50 * 6 = 300 TL olur.

Reel kur aşağıdaki durumlarda yükselir:

Günümüzde elektronik ortamda yapılan spot döviz işlemlerine Forex veya FX piyasası (Foreign Exchange) denilmektedir. Bu piyasa dünyanın en büyük, en hızlı ve en likit piyasası niteliğindedir. Kurumsal yatırımcıların, ticari bankaların, hedge fonların ve bireysel yatırımcıların işlem yaptığı bu piyasada günlük ortalama işlem hacmi 4 trilyon dolar seviyesini aşmıştır. Bu nedenle Forex piyasa ABD’deki tüm finansal borsa ve piyasaların toplamından daha büyük işlem hacmine sahiptir. Bu piyasa, belli bir örgütsel yapı ya da merkezî bir borsa şeklinde olmayıp işlemlerin on-line yapıldığı tezgâh üstü piyasa niteliğindedir.

Kaygan aralık ve sürünen parite ara döviz kuru rejimleri, yönetimli ve serbest dalgalanma dalgalı döviz kuru rejimleri, para kurulu ise sabit döviz kuru rejimidir.

Kaygan aralık rejiminde Merkez Bankası belirli bir merkezî parite tespit eder ve bu pariteyi çeşitli göstergeler doğrultusunda ayarlar. Bu sistem enflasyonun yüksek olduğu ülkelerde aralık sisteminin uygulanış biçimi olup ulusal paranın aşırı değerlenmesini önler. Böylece döviz kurundaki büyük değişmelerin ve spekülasyonun getireceği zararlardan kaçınılabilir. Sistemin olumsuz yönü, paritenin ayarlanma dönemlerinin ve oranlarının belirsiz olmasıdır. Bu durum ekonomik riskleri arttırmakta ve faiz oranlarında dalgalanmaya yol açmaktadır. İsrail 1988-1991 döneminde bu sisteme benzer bir sistem uygulamıştır.